Preimplantation Genetic Testing (PGT): An Evaluation from Ethical and Islamic Legal Perspectives

Year 2025, Volume: 24 Issue: 1, 431 - 455, 30.06.2025

Büşra Nur Mete , Tuba Erkoc Baydar

https://doi.org/10.14395/hid.1625411

Abstract

Advances in genetic research techniques and intervention methods have facilitated various interventions on the embryo, which is attributed value, both before and after implantation following fertilization. These interventions have become subjects of discussion in both Islamic law and ethics. Post-fertilization, the extrauterine embryo is examined using prenatal tests and PGT (Preimplantation Genetic Test) to assess the risk of genetic disorders or diagnose existing genetic conditions. Prenatal tests are applied at different stages of pregnancy to screen and diagnose genetic disorders after the embryo's implantation, whether conceived naturally or through artificial fertilization (in vitro fertilization). PGT, on the other hand, is a genetic examination conducted before transferring the extrauterine embryos formed through artificial fertilization into the uterus. This method aims to select genetically healthy embryos or determine the sex of the child. PGT techniques are categorized into invasive and non-invasive methods, offering different advantages and disadvantages in terms of the risk of harm to the embryo and the capacity to diagnose genetic disorders. The essence of PGT, particularly when considering the right to life of the embryo in Islamic law, can only be fully understood through a comparative analysis of invasive and non-invasive techniques based on current data.
PGT not only facilitates the selection of embryos free from genetic disorders but also extends to practices such as the preferential selection of embryos considered “advantageous” in terms of specific traits—such as sex—by prospective parents or societal standards, as well as the instrumentalization of embryos for use as donors to ill siblings. These ethically contentious uses are frequently examined within the framework of eugenics and the “slippery slope” argument in bioethical discourse. From the perspective of Islamic jurisprudence, however, such practices may be assessed through the principle of sadd al-dharā’i (blocking the means to harm) alongside various uṣūlī (principles of legal theory) and furūʿī (substantive legal) doctrines found in classical fiqh literature. Furthermore, the low sensitivity and precision of certain PGT techniques raise concerns about “reliability” and “integrity” in ethical discussions, as well as negligence of the principle of “do no harm” due to misinformation or omissions. In Islamic law, such shortcomings are considered in terms of the permissibility of applying these techniques to embryos under the principle of necessity. From the perspective of Islamic law, using PGT to eliminate embryos at risk of anomalies poses significant questions regarding the beginning of human life, the inviolability of life, the principle of necessity, and the destruction of anomalous embryos. A more detailed examination of this issue is required, particularly a comparative evaluation of the views held by fatwa councils and Islamic jurists regarding the moral status of the fetus in the womb, interventions in cases of fetal anomalies, and embryos post-fertilization to prevent genetic diseases. In this context, this study aims to examine and evaluate pre-implantation genetic diagnosis practices in light of current scientific data and from the perspective of Islamic law.
This article examines the medical, ethical, and jurisprudential aspects of PGT applications and comprises five main sections. The first section provides an interdisciplinary definition of the concept and scope of the embryo. The second section presents up-to-date information regarding the definition, types, and scope of PGT. In the third section, the ethical dimensions of this technology are thoroughly analyzed, with a discussion of the individual and societal consequences of genetic interventions within the bioethics framework. The fourth section explores the moral status of in vitro embryos in light of discussions on interventions with the fetus in classical jurisprudential literature, and how this status impacts PGT applications. The fifth section systematically addresses the jurisprudential approaches to PGT applications, based on the scientific and ethical frameworks presented in the previous sections. Particularly, interventions with anomalous embryos are analyzed through cases of anomalous fetuses, and how classical jurisprudential discourses can be interpreted in modern times is discussed. Throughout this process, the views of different Islamic schools of thought and the approaches of contemporary fatwa institutions are comparatively examined, and a comprehensive evaluation of PGT from the perspective of Islamic law is presented. In conclusion, the theoretical and practical implications of PGT are analyzed in depth, offering a comprehensive perspective on the topic from an ethical and jurisprudential standpoint.

Keywords

Islamic law , PGT , Beginning of Life , Embryo , Anomaly

Preimplantasyon Genetik Test (PGT): Etik ve Fıkhi Perspektiften Değerlendirme

Abstract

Genetik araştırma teknikleri ve müdahale yöntemlerindeki gelişmeler, döllenme sonrasında embriyoya rahme tutunmasından (implantasyon) önce ve rahme tutunmasında sonra farklı amaçlarla müdahale edilmesine imkân sağlamış ve bu müdahaleler hem fıkıh hem de etikte çeşitli tartışmalara konu olmuştur. Laboratuvar ortamında (in-vitro) gerçekleştirilen döllenme sonucu oluşan embriyo, genetik hastalık taşıma riskinin değerlendirilmesi veya mevcut genetik hastalıklarının teşhis edilmesi amacıyla PGT (Preimplantasyon Genetik Test/Tanı) ile ve rahme transfer edilip gebelik oluştuktan sonra prenatal testler ile incelenmektedir. Prenatal testler, doğal ya da yapay döllenme (in-vitro fertilization) yoluyla oluşan embriyonun rahme tutunmasından (implantasyondan) sonra, gebeliğin farklı dönemlerinde genetik hastalık açısından tarama ve teşhis amacıyla uygulanmaktadır. PGT ise in vitro embriyolar arasında, genetik açıdan sağlıklı olanları seçmek ve doğacak çocuğun cinsiyet gibi özelliklerini öğrenmek amacıyla embriyo rahme yerleştirilmeden önce yapılan bir genetik incelemedir. PGT teknikleri invaziv (invasive) ve invasiv olmayan (non-invasive) teknikler olarak uygulanmaktadır. Bu teknikler, embriyoya zarar verme riski ve genetik hastalık tanısı koyma kapasitesi açısından farklı avantajlar ve dezavantajlar sunmaktadırlar. Embriyonun yaşam hakkına müdahale noktasında ele aldığımız PGT’nin mahiyeti ise ancak, invaziv ve invaziv olmayan bu tekniklerin güncel veriler ışığında karşılaştırmalı olarak incelenmesiyle anlaşılabilmektedir. Zira PGT'ye dair fetvalarda farklı PGT tekniklerinin mahiyeti tam olarak açıklığa kavuşturulmadığından anomalili embriyoya müdahaleye ilişkin görüşlerde çelişkiler ortaya çıkmaktadır.
PGT, sağlıklı embriyoların seçilmesine imkân tanımanın yanı sıra, cinsiyet gibi belirli özellikler bakımından ebeveynler veya toplum açısından “avantajlı” kabul edilen embriyoların tercih edilmesi ya da embriyonun araçsallaştırılarak hasta bir kardeşe donör olarak kullanılmasına yönelik uygulamalarda da kullanılabilmektedir. Etik tartışmalarda “öjeni” ve “kaygan zemin” argümanları ekseninde ele alınan bu durum, İslam hukuku bağlamında ise sedd-i zerîa gibi çeşitli usûlî prensipler ile fürûî asıllar çerçevesinde değerlendirilebilmektedir. Bunun yanı sıra invaziv ve invaziv olmayan PGT tekniklerinin duyarlılıkları ve hassasiyetleri yüksek olmadığından PGT, etik açıdan “güvenilirlik” ve “dürüstlük” ilkelerinin çiğnenmesi ile bu durumun sebep olduğu yanlış ve eksik bilgi paylaşımından dolayı ‘zarar vermeme’ ilkesinin ihlal edilmesi tartışmalarına konu olmaktadır. Fıkıhta ise in vitro fertilizasyon (döllenme) akabinde embriyoyu rahme transfer etmeden önce anomalili olma riski bulunan embriyoyu elemek amacıyla uygulanan PGT, insan hayatının başlangıcı, canın dokunulmazlığı, zaruret ilkesi ve anomalili embriyonun imhası gibi sorular çerçevesinde önemli bir mesele teşkil etmektedir. Bu konuda daha derinlemesine bir inceleme yapılması; fetva kurulları ile İslam hukukçularının, anne karnındaki ceninin ahlaki statüsü, anomalili cenine müdahale ve genetik hastalıkları önleme amacıyla döllenme sonrası embriyoya yönelik müdahaleler konusundaki görüşlerinin mukayeseli biçimde değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda çalışmada implantasyon öncesi genetik tanı uygulamalarının, güncel bilimsel veriler ışığında ve İslam hukuku perspektifi doğrultusunda ele alınarak değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Bu makale, PGT uygulamalarının fıkhî ve etik boyutlarını analitik bir yaklaşımla ele almakta ve beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, embriyo kavramı ve kapsamı, disiplinlerarası bir perspektifle teorik olarak tanımlanmakta ve ilgili terminolojik çerçeve ortaya konulmaktadır. İkinci bölümde, PGT'nin tanımı, türleri ve kapsamı güncel literatür verileri ışığında sistematik olarak incelenmektedir. Üçüncü bölümde ise, PGT teknolojisinin etik boyutları, normatif etik kuramları ve ilgili etik ilkeler bağlamında değerlendirilmektedir. Etik tartışmalar, genetik müdahalelerin bireysel ve toplumsal sonuçları bağlamında kısaca ele alınmaktadır. Dördüncü bölümde, klasik fıkıh literatüründe cenine yönelik müdahaleler, PGT uygulamalarının değerlendirilmesine temel oluşturması açısından ele alınmaktadır. Beşinci bölümde ise, PGT uygulamalarına ilişkin fıkhî yaklaşımlar sistematik bir yöntemle incelenmekte; özellikle anomalili embriyolara yönelik müdahaleler, anomalili cenin vakaları üzerinden derinlemesine analiz edilmektedir. Bu bağlamda, klasik fıkhî söylemlerin çağdaş bağlamda yeniden yorumlanma imkânları ele alınmakta ve ilgili fıkhî prensipler ile modern biyoteknolojik gelişmeler arasındaki etkileşim ayrıntılı bir şekilde tartışılmaktadır. Süreç boyunca, farklı mezheplerin görüşleri ile modern fetva kurumlarının yaklaşımları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmekte ve PGT uygulamalarının İslam hukuku perspektifinden bütüncül bir analizi yapılmaktadır.

Keywords

İslam hukuku , PGT , Hayatın Başlangıcı , Cenin , Embriyo , Anomali

References

• ACOG, American College of Obstetricians and Gynecologists. “Preimplantation Genetic Testing, Committee Opinion No. 799 135/3 (2020)”. Erişim 25 Nisan 2025. https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/committee-opinion/articles/2020/03/preimplantation-genetic-testing
• Alkış, Alparslan-Tabak, Tayyibe. Yapay Embriyo Üzerindeki Müdahalelerin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam İlahiyat Fakültesi Dergisi 38 (2021), 89-119. https://doi.org/10.35209/ksuifd.988920
• Antâkî, Dâvûd b. Ömer el-Ekmeh ed-Darîr. Tezkire-i Dâvûd. 3 Cilt. Kahire: el-Mektebetü’t-Tevfikiyye, ts.
• Atar, Sebahat-Yalım, Yasemin. “Kişisel Nedenler ile Yapılan İnvaziv Olmayan Prenatal Test ve Etik Değerlendirme”.
• Türkiye Biyoetik Dergisi 6/1 (2019), 26-33. http://dx.doi.org/10.5505/tjob.2019.78942
• Aydın, Melike Belkıs. “Preimplantasyon Genetik Tanı ve Biyoetik Tartışmalar”. Hukuk Kuramı 2/1 (2015), 14-19.
• Aydoğan, Ayfer vd. Medical Translation Dictionary. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 2013.
• Aytemur Sağıroğlu, Nuran. “Öjeni ve Sağlam Bedenlilik”. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 30 (2020), 115-33.
• Bâbertî, Ekmelüddîn Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed. Şerhu’l-İnâye ale’l-Hidâye. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1389/1970.
• Barış, Maide. “Doğum Öncesi Dönemdeki Genetik Uygulamalar ve Etik Tartışmalar”. Tıbbî, Dînî ve Etik Boyutlarıyla Genetik. ed. Maide Barış ve Orhan Önder. 55-80. İstanbul: İSAR Yayınları, 2024.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukukı İslâmiyye ve Istılâhâtı Fıkhiyye Kâmusu. İstanbul: Bilmen Basın ve Yayınevi, 1985.
• Bûtî, Muhammed Saîd Ramazan. Mes’eletu tahdidi’n-nesl vikâye ve ilâcen. Dımaşk: Mektebetü’l-Farâbi, 2000.
• Brezina, Paul R.-Kutteh, William H. “Clinical Application of Preimplantation Genetic Testing”. BMJ: British Medical Journal 350 (2015). https://doi.org/10.1136/bmj.g7611
• Cameron, C-Williamson, R.. “Is There an Ethical Difference between Preimplantation Genetic Diagnosis and Abortion?” Journal of Medical Ethics 29/2 (2003), 90-92. https://doi.org/10.1136/jme.29.2.90
• Capalbo, A vd. “Diagnostic Efficacy of Blastocoel Fluid And Spent Media As Sources of DNA for Preimplantation Genetic Testing in Standard Clinical Condition”. Fertility and Sterility 110/5 (2018): 870–879. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2018.05.031
• “Cenin”. el-Mevsûatü’l-fıkhiyye. 16/118-123. Kuveyt: Vüzâratü’l-Evkâf ve’ş-Şu‘ûni’l-İslâmiyye, 1989.
• Cessâs, Ahmed b. Ali Ebû Bekr er-Râzî. Ahkâmü’l-Kur’ân. thk. Abdüsselam Muhammed Ali Şahin. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1994.
• Chen, Kexin vd. “The Diagnostic Accuracy of Preimplantation Genetic Testing (PGT) in Assessing the Genetic Status of Embryos: A Systematic Review and Meta-Analysis” Reproductive Biology and Endocrinology 23 (2025), 1- 18. https://doi.org/10.1186/s12958-025-01376-1
• Chen, Li vd. “A Non-Invasive Chromosome Screening Strategy for Prioritizing In Vitro Fertilization Embryos for Implantation”, Frontiers in Cell and Developmental Biology 9 (2021), 1-12. https://doi.org/10.3389/fcell.2021.708322
• Cimadomo, Danilo vd. “Embryo Biopsy: Polar Body, Cleavage Stage and Trophectoderm.” Encyclopedia of Reproduction. ed. Michael K. Skinner. 191–197. Oxford: Academic Press, 2. Baskı, 2018. 191-197. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-801238-3.64939-5.
• Cimadomo, Danilo vd. “The Impact of Biopsy on Human Embryo Developmental Potential during Preimplantation Genetic Diagnosis”. BioMed Research International (2016), 1-10. https://doi.org/10.1155/2016/7193075.
• Cochard, R. Larry-Dueñas Angelique N. Netter’s Atlas of Human Embryology: Netter’s Atlas of Human Embryology. India: Elsevier Health Sciences, 2. Basım, 2023.
• Çeker, Orhan. “Çocuk Düşürme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 2 Ocak 2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/cocuk-dusurme#2-islam-dininde-cocuk-dusurme
• Dâru’l-iftâi’l-Filistînîyye. “Fetvâ”. Erişim 5 Eylül 2024. https://www.darifta.ps/majles2014/showfile/show.php?id=319
• Dâru’l-iftâi’l-Filistînîyye. “Fetvâ”. Erişim 6 Eylül 2024. https://www.darifta.ps/majles2014/showfile/show.php?id=187
• Dâru’l-iftâi’l-Filistînîyye. “Fetvâ”. Erişim 7 Eylül 2024. https://www.darifta.ps/majles2014/showfile/show.php?id=129
• Dâru’l-iftâi’l-Filistînîyye. “Fetvâ”. Erişim 8 Eylül 2024. https://www.darifta.ps/majles2014/showfile/show.php?id=90
• Dâru’l-iftâi’l-Filistînîyye. “Fetvâ”. Erişim 9 Eylül 2024. https://www.darifta.ps/fatawa2014/showfatwa.php? subfatwa=حكم%20اجهاض%20الجنين%20قبل%20نفخ%20الروح%20فيه
• Dâru’l-İftâi’l-Mısriyye. “Fatwâ”. Erişim 8 Eylül 2024. https://www.dar-alifta.org/en/fatwa/details/6056/i-have-an- unplanned-pregnancy-can-i-abort-the fetus
• Dâru’l-İftâi’l-Mısriyye. “Fatwâ”. Erişim 9 Eylül 2024. https://www.dar-alifta.org/en/fatwa/details/6738/if-the- woman-discovered down%E2%80%99s-syndrome-in-her-fetus-can-she-terminate-her-pregn
• Dâru’l-İftâi’l-Mısriyye. “Fatwâ”. Erişim 12 Eylül 2024. https://www.dar-alifta.org/en/fatwa/details/3483/abortion- due-to-fetal-deformities
• Dâiretü’l-İftâ el-Âmme. “Fatwâ Buhûsiyye”. Erişim 18 Temmuz 2024. https://aliftaa.jo/research-fatwas/733/حكم- عمليات-تحديد-جنس-الجنين
• Dâiretü’l-İftâ el-Âmme. “Fatâwâ Buhûsiyye”. Erişim 8 Ağustos 2024. https://www.aliftaa.jo/en-fatwas/287/Ruling- on-Aborting-a-less-than-Forty-Days-Old-Baby
• Dâiretü’l-İftâ el-Âmme. “Fatâwâ Buhûsiyye”. Erişim 9 Ağustos 2024. https://www.aliftaa.jo/en-fatwas/2739/Ruling- on-Aborting-the-Fetus-if-was-Afflicted-with-Patou-Syn
• Demirel, Emine-Kelekçi, Sefa. “Endometriyoz ve İmplantasyon Sorunları”. Journal of Clinical Obstetrics & Gynecology 25/2 (2015), 111-6. https://doi.org/10.5336/gynobstet.2013-38162
• Desûkî, Ebû Abdillah Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Arafe (ö.1230/1815). Hâşiyetu’d-Dusûkî ala Şerhu’l kebîr. thk. Ebû'l-Fazl ed-Dimyâtî Ahmed b. Ali. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l İbn Hazm, 1443/2021.
• Mao, Di vd. “Impact of Trophectoderm Biopsy for Preimplantation Genetic Testing on Obstetric and Neonatal Outcomes: A Meta-analysis”. American Journal of Obstetrics & Gynecology 230/2 (2024), 199-212.e5. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2023.08.010
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Tıp ve Sağlık”. Erişim 27 Aralık 2024. https://fetva.diyanet.gov.tr/Cevap- Ara/1329/anomalili-gebelikleri-sonlandirmanin-hukmu-nedir
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Tıp ve Sağlık”. Erişim 26 Aralık 2024. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap- Ara/1224/fikhi-acidan-ceninin-durumu-nedir
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Tıp ve Sağlık”. Erişim 6 Ağustos 2024. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap- Ara/1325/tup-bebek-yonteminde-fazla-embriyo-uretilip-dondurulmasi-caiz-midir
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Tıp ve Sağlık”. Erişim 9 Eylül 2024. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap- Ara/1329/anomalili-gebelikleri-sonlandirmanin-hukmu-nedir
• DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Tıp ve Sağlık”. Erişim 19 Eylül 2024. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/1333/tup- bebek-yonteminde-rahme-yerlestirilmeyen-fazla-embriyolarin-yok-edilmesi-caiz-midir
• Dirik, Mehmet. “İslam Hukuku Açısından Kürtaj”. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 5 (2018), 73-96.
• Donovan, Mary-Cascella Marco. Embryology, Weeks 6-8. E-book: StatPearls Publishing, 2003. Erişim 25 Aralık 2024. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563181/
• Duru, Tuğba. İslam Hukukunda Cenine Müdahale. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî. Süneni Ebî Dâvûd. thk. Şuayb el-Arnaût-Muhammed Kâmil Karabelli. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Risâleti’l-Âlemiyye, 1. Baskı, 1430/2009. “Diyât”, 20 (No. 4568, 4580).
• Ekici, Cemal. “Preimplantasyon Genetik Tanı”. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 3/2 (2014), 49-53.
• Eşkar, Ömer Süleyman-Ebu’l Basal, Abdunnâsır. vd. Dırâsetün fıkhiyye fî kadâyâ tıbbıyye muâsıra. 2 Cilt. Ürdün: Dâru’n-Nefâis, 1421/2001.
• Fadel, Hossam. “Preimplantation Genetic Diagnosis: Rationale and Ethics, an Islamic Perspective”. Journal of the Islamic Medical Association of North America, 39/4 (2007), 150-157. https://doi.org/10.5915/39-4-6316
• Fathullah, Hanifah Musa-Rahman Fadilah Abd vd. “Ethical Aspect of Preimplantation Genetic Diagnosis: An Islamic Overview”. Contemporary Issues and Development in the Global Halal Industry. ed. Siti Khadijah Ab. Manan vd. 281-290. Singapur: Springer, 2016.
• Fernandes, Sofia L. E.–Carvalho, Filipa A. G. “Preimplantation Genetic Testing: A Narrative Review”. Porto Biomedical Journal 9/4: 262 (2024), 1-7. https://doi.org/10.1097/j.pbj.0000000000000262
• Fesahat, Farzaneh vd. “Preimplantation Genetic Testing in Assisted Reproduction Technology”. Journal of Gynecology Obstetrics and Human Reproduction 49/5: 101723 (2020), 235-241. https://doi.org/10.1016/j.ejmg.2017.12.006
• Gazzâlî, İmâm Ebû Hâmid Muhammed. İhyâü‘ulûmi’d-dîn. Beyrut: Dâru’l-İbn Hazm, 1462/2005.
• Gordon, John David vd.. Obstetrics, Gynecology, and Infertility. Arlington: Scrub Hill Press, 6. Basım, 2001.
• Görgülü, Ülfet. “Anomalili Gebeliklerin Sonlandırılmasıyla İlgili Cevaz Fetvalarına Eleştirel Bir Bakış”. Diyanet İlmi Dergi 53/4 (2017), 105-122. https://doi.org/10.61304/did.395186
• Görgülü, Ülfet. “Fıkhi Perspektiften Embriyonik Kök Hücre Araştırmaları”. Darulfunun İlahiyat 29/2 (2018), 287-307. https://doi.org/10.26650/di.2018.29.2.0036
• Görgülü, Ülfet. Fıkıhta Cenin Hukuku. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları. 2. Basım, 2018.
• Görgülü, Ülfet. “Gayrimüslimlerle Evlilik, Taşıyıcı Annelik, PGT Yöntemi ve Bebeğin Cinsiyetinin Belirlenmesi Konularındaki Görüşlerin Değerlendirilmesi”. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı-VI. ed. Hacı Duran Namlı. 171- 177. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Greco, Ermanno-Litwicka, Katarzyna vd. “Preimplantation Genetic Testing: Where We Are Today”. International Journal of Molecular Sciences, 21/12 (2020), 1-29. https://doi.org/10.3390/ijms2112438.
• Gânim, Ömer b. Muhammed b. İbrahim. Ahkâmü’l-cenîn fî-fıkhi’l-İslâmî. Cidde: Dâru’l Endülüs el-Hadrâ, 1421/2001.
• Gânim, Ömer b. Muhammed b. İbrâhim. Ahkâmü’l-cenîn fî-fıkhi’l-İslâmî. Cidde: Dâru’l-İbn Hazm, 1421/2001.
• Hayırlıdağ, Mustafa. “Genetik Hastalıklar ve Testlere Etik İlkeler Açısından Bakış”. Aksaray Üniversitesi Tıp Bilimleri Dergisi 3/2 (2022), 27-33. https://orcid.org/0000-0002-4686-5101
• Hemedânî, Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ Muhammed er-Râzî el-Kazvînî. es-Sâhibi fî fıkhi’l-luga. nşr. Muhammed Ali Beydûn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1997.
• Heyet. Fetâvâ’l-lecneti’d-dâime li’l-buhûsi’l-‘ilmiyye ve’l-iftâ. thk. Ahmed b. Abdürrezzak ed-Derviş. 23 Cilt. Riyad: Dâru’l Âsime, 1424/2003.
• IIFA, International Islamic Fiqh Academy. “Heredity, Genetic Engineering and Human Genome, Resolution No. 203 (9/21)”. Erişim 9 Eylül 2024. https://iifa-aifi.org/en/33075.html
• IIFA, International Islamic Fiqh Academy. “Rights of Children and Elders”, Resolution No. 113 (7/12)”. Erişim 16 Temmuz 2024. https://iifa-aifi.org/en/32599.html
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdülazîz ed-Dımaşki. Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-Dürri’l-muhtâr. thk. Abdü’l-Mevcuh. 13 Cilt. Riyad: Dâru’l Âlemi’l-Kütüb, 2003/1423.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdülaziz ed-Dımaşkî. Hâşiyetu Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-Dürri’l-muhtâr. thk. Mustafa el-Bâbî el-Halebî. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1386/1966.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrahîm b. Muhammed el-Mısrî. el-Bahrü’r-râik Şerhu Kenzü’d-dekâ‘ik. 8 Cilt. Kahire: Dâru'l-Kitâbi'l-İslâmî, 2. Basım, ts.
• İdrîs, Abdülfettah Mahmûd. İhtiyâru cinsi’l-cenîn ve’l-intifâ‘bi’l-ecinne ve’l-halâya’l-ciz’iyye ve’l-ihsâbi’t-tıbbiyyi’l-müsâ‘id min manzûrin İslâmî. Riyad: Dâru’s-Sümey’i, 2012.
• İlkılıç, İlhan. “Embriyonun Ahlâki Statüsüne İlişkin Etik Görüşler ve Argümanlar”, Hayatın Başlangıcı ve Sonu. Fıkhi, Tıbbi ve Etik Boyutlarıyla. ed. Ülfet Görgülü-Halil Kılıç. 27-39. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2019.
• Jaroslaw, Beta vd. “Risk of Miscarriage Following Amniocentesis and Chorionic Villus Sampling: A Systematic Review of The Literature”. Minerva Ginecologica 70/2 (2018), 215-219. https://doi.org/10.23736/S0026-4784.17.04178-8.
• Kahtânî, Müfisr b. Ali b. Muhammed. “İslâm Hukukuna Göre Anne Rahminde Sakat Olan Çocukların Kürtaj Yoluyla Düşürülmesinin Hükmü”. çev. Abdullah Kahraman. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/1 (2008), 439-484.
• Karadâğî, Ali Muhyiddin-Muhammed, Ali Yusuf. Fıkhu’l-kadâyât-tıbbiyye’l-mu‘âsıra. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 2. Basım, 1427/2006.
• Karakaya, Ahmet. Kök Hücre Çalışmaları ve Etik. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Kardâvî, Yusuf. İslam Işığında Çağdaş Meselelere Fetvalar. çev. Veysel Bulut. 7 Cilt. İstanbul: Ravza Yayınları, 1994.
• Kesgin, Hafsa. İslam Hukukunda Kürtaj. İstanbul: Kitabi Yayınevi, 2018.
• Kharusi, Khalsa-Bruwer, Zandre vd. “The Experience of Preimplantation Genetic Testing (PGT) among Muslim Couples in Oman in The Middle East”. Journal of Genetic Counseling, 30/1 (2021), 121-131. https://doi.org/10.1002/jgc4.1300
• Knoppers, Bartha M. vd.. “Preimplantation Genetic Diagnosis: An Overview of Socio-Ethical and Legal Considerations”. Annual Review of Genomics and Human Genetics 7/1 (2006), 201-221. https://doi.org/10.1146/annurev.genom.7.080505.115753
• Lackie, John. M. Hücre ve Moleküler Biyoloji Sözlüğü. çev. Nagihan Gülsoy. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 4. Basım, 2014.
• Leaver, Megan-Wells, Degan. “Non-invasive Preimplantation Genetic Testing (niPGT): The Next Revolution in Reproductive Genetics?”. Human Reproduction Update 26/1 (2020), 16-42. https://doi.org/10.1093/humupd/dmz033.
• Maclon NS-Geradts JP vd. “Conception to Ongoing Pregnancy: The ‘Black Box’ of Early Pregnancy Loss”. Human Reproduction Update 8/4 (2002), 333-343. https://doi.org/10.103/humupd/8.4.333
• Marambio, Jose Tomas Alvarado–Alcatara, Manuel J. Santos. “Ethical Problems With The Preimplantation Genetic Diagnosis of Human Embryos”. Acta Bioethica 1/24 (2018), 75-83. http://dx.doi.org/10.4067/S1726-569X2018000100075
• Karârâtü’l-Mecma‘i’l-fıkhi’l-İslâmî bi Mekkete’l-Mükerrame: fî devrâtihi'l-işrîn (H. 1398-1492/ M. 1988-2010). Mekke: Râbıtatü’l-Âlemi’l-İslâmî, 3. Basım, t.s. https://ia800900.us.archive.org/26/items/FP116/116.pdf
• Mecma‘u’l-fıkhi’l-İslâmî ed-Düvelî. “Karâr bi şe‘ni hukûki’l-etfâl ve’l-müsinnîn, Karâr No. 113 (7/12)”. Erişim 16 Temmuz 2024. https://iifa-aifi.org/ar/2069.html
• Mecma‘u’l-fıkhi’l-İslâmî ed-Düvelî. “Karâr bi şe’ni’l-virâse ve’l-hendeseti’l-virâsiyye ve’l-cînûm el-beşerî, Karâr No. 203 (9/21)”. Erişim 9 Eylül 2024. https://iifa-aifi.org/ar/2416.html
• Mergînânî, Burhânüddîn (Burhânü’s-Şerîa) Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz el-Buhârî. el-Muhîtü’l-burhânî fi’l-fıkhi’n-Nu‘mânî. thk. Abdulkerîm Sami el-Cündî. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004.
• Moore, Keith L.. vd. The Developing Human Clinically Oriented Embryology. Philadelphia: Elsevier, 10. Basım, 2016.
• Moore, Keith L.. The Developing Human: Clinically Oriented Embryology. Cidde: Islamic Academy for Scientific Research, 3. Basım, 1983.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiu‘s-sahîh nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Kahire: Dâru’l İhyâi’t-türâsi’l-Arabî, 1955.
• Nevevî, Yahya b. Şeref. el-Minhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. el-Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru’l İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2. Basım, 1396.
• Nüceymî, Muhammed b. Yahya b. Hasan. el-Incâbü’s-sına‘î beynet’t-tahlîl ve’t-tahrîm: Dirâse fıkhiyye İslâmiyye mukârene. Riyad: Mektebetu Ubeykan, 1432/2001.
• Orvieto, Raoul vd. “Cleavage-Stage Human Embryo Arrest, Is It Embryo Genetic Composition or Others?” Reproductive Biology and Endocrinology 20/1 (2022), 1-52. https://doi.org/10.1186/s12958-022-00925-2
• Özdamar, Saim-Çetin Sokun, Hülya. Genel Embriyoloji. Erciyes: Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2002.
• Pollard, Thomas D.. Cell Biology. Philedelphia: Elsevier Science, 2002.
• Rahîm, İbrahim b. Muhammed Kasım. Ahkâmü’l-ichâd fi’l-fıkhi’l-İslâmî. Londra: Silsiletü Isdârâti’l-Hikme, 2004.
• Remlî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Ahmed b. Hamza. Nihâyetü’l-muhtâc ilâ şerhi’l-minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1404/1984.
• Robertson, John A. “Extending Preimplantation Genetic Diagnosis: The Ethical Debate: Ethical Issues in New Uses of Preimplantation Genetic Diagnosis”. Human Reproduction 18/3. (2003), 465-473. https://doi.org/10.1093/humrep/deg100
• Sadler, T. W. LANGMAN’s Medical Embryology. Philadelphia: Wolters Kluwer, 12. Basım, 2011.
• Schoenwolf, Gary C. vd.. Larsen’s Human Embryology. Philadelphia: Elsevier, 5. Basım, 2015.
• Serahsî, Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl. el-Mebsût. 30 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1983.
• Stigliani, S-Persico, L. “Mitochondrial DNA in Day 3 Embryo Culture Medium is A Novel, Non-invasive Biomarker of Blastocyst Potential and Implantation Outcome”. Molecular Human Reproduction 20/12 (2014), 1238–1246. https://doi.org/10.1093/molehr/gau086
• Süyûtî, Celâlüddîn. “el-Eşbâh ve’n-nezâir”. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1414/1993.
• Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs b. Abbâs. el-Ümm. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, 2. Basım, 1983.
• Şeltût, Mahmûd. el-Fetâvâ, dirâse li-müşkilâti’l-müslimi’l-mu‘âsır fî hayâtihi’l-yevmiyyeti’l-‘âmme. Beyrut: Dâr’uş- Şurûk, 9. Basım, 2011.
• Şenocak, Mustafa. Biyoistatistik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, 1998.
• Şenocak, Mustafa. Tıbbi İstatistik. İstanbul: Arkadaş Tıp Yayınları, 1985.
• Şeybânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. el-Hasen b. Ferkad. el-Asl. thk. Mehmed Boynukalın. Beyrut: Dâru’l-İbn Hazm, 2012.
• Tantâvî, Ali. Fetâvâ Ali et-Tantâvî. Cidde: Dâru’l-Menâre, 1405/1985.
• Tıp ve Sağlıkla İlgili Fetvalar. Ankara: DİB Yayınları, 2. Basım, 2020.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. nşr. Ahmed Muhammed Şâkir. Mısır: Matbaatu’l- Halebî, 2. Basım, 1975.
• Topçu, Emine–Yalım, N. Yasemin. “Preimplantasyon Genetik Tanının Öjeniye ve İnsanın Araçsallaştırılmasına Yol Açıp Açmayacağının Tıp Etiği Açısından Yamaç Aşağı Kayma Argümanı ile Değerlendirilmesi”. Türkiye Biyoetik Dergisi 2/3 (2015), 187-201. https://doi.org/10.6084/m9.figshare.14069042
• Tubbs, James B.. A Handbook of Bioethics Terms. Washington: Georgetown University Press, 2008.
• Tüfekçi, İbrahim. “İslam Hukukuna Göre Gebeliğin Sonlandırılması”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45/1 (2013), 111-154. https://doi.org/10.15371/MUIFD.2013455964
• Ucatlı, Abdullah. İslâm Hukukunda Cenine Müdahalenin Hükmü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Yâsîn, Muhammed Na’îm. Ebhâsu fıkhiyye fî kâzâyâ tıbbiyye mu‘âsıra. Amman: Dâru’n-Nefâis, 1996/1416.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. Alfabetik İslâm Hukuku ve Fıkıh Istılâhları Kâmûsu. ed. Ayhan Yalçın. 5 Cilt. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1996.
• Ye, Yinghui vd. “A Rapid NGS-Based Preimplantation Genetic Testing for Chromosomal Abnormalities in Day-3 Blastomere Biopsy Allows Embryo Transfer Within the Same Treatment Cycle”. Frontiers in Genetics 12 (2021), 1-9. https://doi.org/10.3389/fgene.2021.636370
• Zahraa, Mahdi–Shafie, Shaniza. “An Islamic Perspective on IVF and PGD, with Particular Reference to Zain Hashmi, and Other Similar Cases”. Arab Law Quarterly 20/1 (2006), 152-180. https://doi.org/10.1163/026805506777585685
• Zîb, Ahmed. Nazariyyetü’z-zarûreti’t-tıbbiyye fi’l-fıkhi’l-İslâmi ve tatbikâtuha’l-muâsıra. Beyrut: Daru’l-Müktebes, 1440/2019.
• Zuhaylî, Vehbe. Nazariyyetü’z-zarureti’ş-şer’iyye mukarenen maa’l-kanun el-vaz’i. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2. Basım, 1402/1982.