Profesörlerin Cinsiyetlerine göre ‘Bilim İnsanı, Akademisyen, Bilim Adamı ve Bilim Kadını’ Kavramlarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi

Year 2015, Issue: 2, 148 - 155, 01.08.2015

Çiğdem Apaydın Mualla Aksu Gamze Kasalak

Abstract

Bu araştırmanın amacı, üniversitede görev yapan profesörlerin cinsiyetlerine göre “bilim insanı, akademisyen, bilim adamı ve bilim kadını” kavramlarını nasıl değerlendirdikleri, kendilerini hangisi ile tanımladıkları ve neden bu kullanımı tercih ettiklerini belirlemektir. Nitel araştırma yöntemiyle desenlenen bu araştırmada görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmaya A Üniversitesinde görev yapan profesör unvanına sahip 11 kadın ve 11 erkek öğretim üyesi olmak üzere toplam 22 öğretim üyesi katılmıştır. Katılımcıların belirlenmesinde cinsiyet eşitliği ve profesör doktor unvanı iki temel ölçüt olarak kullanılmıştır. Araştırmaya profesör unvanına sahip öğretim üyelerinin alınmasının nedeni, akademik hiyerarşi içinde uzun süre bulunmaları ve bu süreçlerden hem kendilerinin hem de meslektaşlarının geçmesi nedeniyle uzun bir deneyime ve gözleme sahip olmalarıdır. Bu araştırmada, amaçlı örnekleme yönteminden kolay ulaşılabilir örnekleme tekniği kullanılmıştır. Katılımcılardan yedisi Sosyal Bilimler, on ikisi Fen Bilimleri, üçü Sağlık Bilimleri alanında görev yapmaktadır. Katılımcıların toplam kıdemleri ortalama 27 yıl, üniversitede görev yapma süreleri 23 yıldır. Katılımcıların A Üniversitesinde görev yaptıkları süre ise ortalama 15 yıldır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, kadın ve erkek profesörlerin çoğunluğu ‘bilim insanı’ ile ‘akademisyen’ arasında fark görmektedir. Kadın profesörlere göre bu farklılık akademisyenliğin üniversiteye özgü olmasından ve bilim insanının her ortamda çalışabilmesinden kaynaklanmaktadır. Erkek profesörlere göre akademisyenin eğitimci rolü bulunmaktadır. Bununla birlikte yine erkek profesörlere göre, bilim insanının insanlığa ve bulunduğu çevreye hizmet etmesi, akademisyenin ise sadece kendi unvanına yönelik araştırma yapmaya yönelmesi ‘bilim insanı’ kavramından ayrılmasına gerekçedir. Kadın ve erkek profesörlere göre ‘bilim insanı’ daha evrensel, ‘akademisyen’ ise üniversite ile sınırlı bir kavramdır. Kadın profesörlerin hiçbiri kendisini ‘bilim kadını’ olarak tanımlamamakta onlar da erkek profesörler gibi kendilerini ‘bilim insanı’, ‘akademisyen’ ve ‘bilim adamı’ olarak tanımlamaktadır. Profesörlerin tamamı bu kavramları cinsiyetle ilişkilendirmemektedir. Kadın profesörler ile erkek profesörlerin bilim insanı tanımlarında ‘bilgi üretme, bilim ve araştırma yapma, insanlığa hizmet etme’ kavramlarının; akademisyen tanımlarında ise ‘eğitimci rol, entelektüel birikim, akademik kariyerde ilerlemek için yapılan yayın ve araştırma’ kavramlarının ortak kullanıldığı görülmektedir

Keywords

Profesör, Akademisyen, Bilim insanı, Bilim adamı, Bilim kadını, Cinsiyet

Investigation of Professors’ Opinions about ‘Scientist, Academic and Scholar’ Concepts According to Gender

Abstract

Purpose of this study is to determine how university professors evaluate the concepts of ‘scientist, academic and scholar’ according to gender, which one they use to describe themselves and why they prefer to use it. As a qualitative research model was employed in this study which was designed. Data were collected via interviews. A total of 22 faculty members 11 female, 11 male from A University with professor title have participated the study. While determining the participants, gender equality and having Professor Doctor title were used as the two basic criteria. The reasons of including faculty members with professor title were; their existence in the academic hierarchy for a long time and their extensive experience and observations since they went through this process together with their colleagues. In this study, easily accessible sampling, which is one of the purposive sampling methods, was used as the sampling technique. Seven of the participants were working on Social Sciences; twelve of them were from Physical Sciences, whereas three of them were working on Health Science area. In average, overall seniority of the participants was 27 years, whereas their professional history at the university was 23 years. Participants’ career at A University was 15 years in average. Content analysis had been used in data analysis. According to the findings of the research, the majority of male and female professors see a difference between ‘scientist’ and ‘academic’. According to female professors, the main difference between scientist and academic is, ‘academics are specific to the university’. This is followed by ‘scientist can work in every environment’. According to male professors, the educator role of academic and his detaching himself from the events is the rationale of the distinction from the ‘scientist’ concept. For both male and female professors, ‘scientist’ has a more universal meaning, whereas ‘academic’ is restricted with the university. Female professors describe themselves as ‘scientist’ and ‘academic’ like male professors. None of the professors associate these concepts with gender

Keywords

Professor, Academic, Faculty, Scientist, Scholar, Gender

References

• Boyer, E.L. (1990). Scholarship reconsidered – priorities of the professoriate, the Carnegie Foundation for the advancement of teaching. San Francisco: Jossey-Bass. Retrieved from http://www.umces.edu/sites/default/files/al/pdfs/ BoyerScholarshipReconsidered.pdf
• Chambers, M. M. (1931). The legal status of professors. The Journal of Higher Education, 2(9), 481- 486.
• Colbeck, C.L. (1998). Merging in a seamless blend: how faculty integrated teaching and research. Journal of Higher Education, 69(6), 647–71.
• Dill, D. D. (1982). The structure of the academic profession: Toward a definition of ethical issues. The Journal of Higher Education, 53(3), 255- 267.
• Enders, J. & Teichler, U. (1997). A victim of their own success? Employment and working conditions of academic staff in comparative perspective. Higher Education, 34(3), 347- 372.
• Feather, D. (2014). Defining academic – real or imagined, Studies in Higher Education, DOI: 10.1080/03075079.2014.914921.
• Feather, D. (2010). A whisper of academic identity: An HE in FE perspective. Research in Post-compulsory Education, 15(2), 189–204.
• Glassick, C. E., Huber, M. T. & Maeroff, G. I. (1997). Scholarship assessed: Evaluation of the professoriate. The Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching. San Francisco, CA: Jossey-Bass, Inc.
• Gould, E. (2006). Professor or knowledge worker? The politics of defining faculty work. Higher Education in Europe, 31(3), 241- 249.
• Harland, T. & Staniforth, D. (2003). Academic development as academic work. International Journal of Academic Development, 8(1/2), 25- 35.
• Henkel, M. (2000). Academic Identities and Policy Change in Higher Education. London/Philadelphia: Jessica Kingsley.
• Kogan, M. (2007). The academic profession and its interface with management. Key challenges to the academic profession (Maurice Kogan & Ulrich Teichler Eds.). International Centre for Higher Education Research Kassel INCHER- Paris and Kassel, Vol: 65. (ss. 161-171).
• Kuban, D. (2011). Sorunumuz TÜBA’dan büyük. Cumhuriyet Bilim Teknoloji, 9 Eylül 2011, Sayı: 1277.
• Merriam-Webster Dictionary of English (2014). Retrieved from http://www.merriam-webster.com/dictionary/profession
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Rolling, J.H. & Brogden, L. M. (2009). Two hours or more away from most things re: writing identities from no fixed address. Qualitative Inquiry, 15(7), 1139–54.
• Ortaş, İ. (2004). Öğretim üyesi ya da bilim insanı kimdir? PiVOLKA, 3(12), 11-16.
• Teichler, U. (2010). The diversifying academic profession? European Review, 18, 157-179.
• Vannini, P. (2004). Authenticity and power in the academic profession. Unpublished doctoral dissertation. Washington State University, USA.