Understanding the Hadīths That Prohibit Cussing (Sabb) and Malediction (La’n) Correctly

Yıl 2024, Sayı: 51, 67 - 84, 15.06.2024

Abdurrahman Ece

https://doi.org/10.30623/hij.1312471

Öz

Understanding hadīths correctly has always been one of the key issues that the science of hadīth addresses. A major reason for this problem is the hadīths that apparently contradict each other. Muslims who encounter such hadīths have difficulty in comprehending them accurately. Although scholars have carried out various studies to facilitate the understanding of such hadīths and have developed some methods to ensure comprehension since the early periods of Islam, this issue still seems to be on the agenda, which shows that new studies should be carried out on it.
The subject of this study is the hadīths about cussing "sabb" and malediction "la’n", which contradict each other, and to eliminate the apparent conflict between them. Since hadīths on each of these can be a subject of an independent study, the scope of the present study is limited to the hadīths of "sabb" and "la’n". It is critical to investigate this issue not only due to the challenges involved in understanding the hadīths on these subjects, but also due to the questions that occupy Muslim’s agenda and confuse them, such as whether the hadīths really run counter to each other. Using analysis and evaluation, the present study aims to promote correct understanding of these hadīths by revealing how the apparent conflict between them should be understood. First, the meanings of cussing and malediction were elaborated on. Then the hadīths prohibiting cussing and malediction and those apparently run counter to them were evaluated together.
An examination of hadīth sources revealed that the Prophet had many hadīths that prohibited cussing. These hadīths state that it is forbidden to insult, among many other things, the dead, the administrators, the head of state, the Companions, the wind, the time, the night, the day, the sun, and the moon. Globally considered, the Prophet did not find it appropriate to cuss and was clearly against it.
Just as he prohibited cussing, the Prophet was also against malediction. This can clearly be understood, not only from such hadīths as “I was not sent as a curser” and “Those who curse cannot be intercessors or witnesses on the Day of Judgment” but also from his warning those who cursed others.
Although it is globally understood from hadīths that cussing and malediction are generally prohibited, there are also hadīths that apparently run counter to this. In fact, the Prophet is known to have prayed, “I am a human and I am pleased just as a human being is pleased and I lose temper just as a human being loses temper, so for any person from amongst my Ummah whom I curse and he in no way deserves it, let that, O Lord, be made a source of purification and purity and nearness to (Allah) on the Day of Resurrection”. It is understood from such hadīths in which he used expressions that could be interpreted as cussing and malediction he cursed polytheists and the heads of the unbelievers, cursed and prayed against the tribes that led to the al-Raji and Bi’r al-Mauna tragedies. It is understood that he also cursed, among others, the one who receives, pays, keeps record of and becomes a witness of interest. Globally considered, these apparently conflict with the hadīths prohibiting malediction.
This study concluded that, as a rule of thumb, Prophet Muhammad opposed to and did not approve of the practice of cussing, malediction, and uttering imprecations, which were prevalent acts during the Age of Ignorance (pre-Islamic period). His hadīths aimed to change such acts and to promote a different moral code. This study suggests that the Prophet’s hadiths related to cussing, malediction and imprecations should be evaluated in two categories based on the intended recipients. Those directed towards believers are not specific to certain individuals but rather target qualities that are contrary to Islam. The purpose is to purify the community of believers from such qualities. The Messenger of Allah also used words that were ostensibly expressions of sabb, but to which the Arabs did not attribute the meaning of sabb, and these expressions were not meant in their literal meaning. Prophet Muhammad also used some expressions, as a human response to the Meccan polytheists who attacked the Muslims and committed atrocities against them. These expressions should be considered based on verse 4/148 of Surah An-Nisa, which serves as evidence for the reactive behaviour of those who suffer from oppression.

Anahtar Kelimeler

Hadīths, Cussing (Sabb), Malediction (La’n), Imprecation

Sövmeyi ve Lanet Etmeyi Yasaklayan Hadisleri Doğru Anlamak

Öz

Hadisleri doğru anlamak, geçmişte olduğu gibi bugün de hadis ilminin önemli problemlerinden biridir. Bunun sebeplerinden biri birbiriyle muârız gibi görünen hadislerdir. Bu tür hadislerle karşılaşan Müslümanlar, hadisleri doğru anlamakta sorun yaşayabilmektedirler. İlk dönemlerden beri âlimler bu tür hadislerin doğru anlaşılması için çeşitli çalışmalar yürütmüş ve bunun için bazı yöntemler geliştirmiş olsalar da konunun halen gündemde olması bu alanda yeni çalışmaların yapılması gerektiğini göstermektedir.
Bu çalışmanın amacı birbiriyle çelişir gibi görünen “sebb” ve “la‘n” konusundaki hadislerin arasındaki teâruzu gidermektir. Çalışmanın kapsamı “sebb” ve “la‘n” hadisleriyle sınırlıdır. Bu konudaki hadislerin doğru anlaşılmasında karşılaşılan güçlükler ve aralarında hakikatte bir teâruzun olup olmadığı gibi toplumun gündemini meşgul eden sorular, konunun araştırılmasını gerektirmiştir. Çalışmada tespit ve tahlil yöntemi uygulanarak bu tür hadisler arasında varmış gibi görünen teâruzun nasıl anlaşılması gerektiği ortaya konmuştur. Bu bağlamda öncelikle “sebb” ve “la‘n” kavramlarının anlamı üzerinde durulmuş, sebbetmeyi ve lanetlemeyi yasaklayan hadisler ile onlara muhalif gibi görünen hadisler birlikte değerlendirilmiştir.
Hadis kaynakları incelendiğinde Hz. Peygamber’in sövmeyi yasaklayan birçok hadisinin olduğu tespit edilmiştir. Ölülere, idarecilere, devlet başkanına, sahâbeye, rüzgâra, zamana, geceye, gündüze, güneşe, aya ve daha birçok şeye sövmemek gerektiği hadislerde ifade edilmiştir. Bunlara bakıldığında Hz. Peygamber’in genel anlamda sebbetmeyi uygun görmediği ve açıkça bunun karşısında olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan bazı hadisler dikkate alındığında ise tüm sebblerin günah yönünden aynı olmadığı görülmektedir.
Hz. Peygamber’in sebb gibi lanetlemenin de karşısında olduğu, “Ben lanet okuyan biri olarak gönderilmedim” buyurmasından, lanet okuyanları gördüğünde “lanet etmeyin” diyerek müdahale etmesinden ve “Lanet okuyanlar, kıyamet gününde şefaatçi ve şahit olamazlar” anlamındaki hadislerinden anlaşılmaktadır.
Sebbetme ve lanetlemenin yasak olduğu genel bir ilke olarak anlaşılsa da hadislere bakıldığında bu ilkeye muârız gibi görünen rivayetlere de rastlanmıştır. Hz. Peygamber’in, “Allah’ım, Şüphesiz ben de bir beşerim. Müslümanlardan her kime, (hak etmediği halde) sebb ya da lanet ettiysem veya canını acıttıysam bunu onun için günahlardan arınma ve rahmet vesilesi eyle!” şeklindeki duası, sebb ve beddua anlamında yorumlanabilecek ifadeler kullanması, müşriklere ve ehl-i küfrün ileri gelenlerine beddua okuması, Recî‘ ve Bi’rimaûne facialarını gerçekleştiren kabilelere lanet ve bedduada bulunması, faiz yiyeni, yedireni, yazanı, şahit olanı ve daha başka kimseleri lanetlemesi bu yasağa muârız gibi görünmektedir.
Çalışmada Hz. Peygamber’in, cahiliye döneminden kalma sebb, lanet ve beddua etmeye karşı olduğu, tasvip etmediği ve bu ahlakı değiştirme amacını güttüğü sonucuna ulaşılmıştır. Hz. Peygamber’in sebb, lanet ve beddua anlamındaki hadislerine gelince bunlar, muhatapları dikkate alınarak inananlara yönelik olanlar ve belirli şahıslara yönelik olmayıp İslam’a aykırı vasıflara yönelik olanlar şeklinde iki kısımda değerlendirilmelidir. Hz. Peygamber’in amacı, inanan toplumu bu vasıflardan arındırmaktır. Allah Resulü, görünürde sebb ifadesi olan ancak Arapların sebb anlamı yüklemedikleri sözler de kullanmıştır ki bu ifadelerle hakikat anlamları kastedilmemiştir. Hz. Peygamber’in, Müslümanlara saldıran ve zulümleri ile ön plana çıkan Mekke müşriklerine bir tepki olarak kullandığı ifadeleri de vardır ve bunlar, zulme uğrayanların tepkisel davranışlarına delil teşkil eden “Allah kötü sözün açığa vurulmasını sevmez; ancak haksızlığa uğrayan başka.” mealindeki Nisâ Sûresi 4/148 âyeti kapsamında değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Sebb, Sövmek, Lanet etmek, Beddua Okumak

Kaynakça

• Abdürrezzâk b. Hemmâm, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm es-Sanʿânî. el-Musannef. thk. Habiburrahman A’zami. 10 Cilt. Beyrut: Dârü’t-ta’sîl, 2013.
• Agitoğlu, Nurullah. “Kültürel Bağlam Çerçevesinde Sözlü Kültürün Hadislere Etkisi”. Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi = The Journal of Turk & Islam World Social Studies VI/23 (2019), 17-28.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Kahire: Dârü’l-hadîs, 1995.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. Müsnedü’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb el-Arnavut, Adil Mürşid. I-L Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 2001.
• Aynî, Bedruddîn Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed el-Aynî. Umdetu’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dârü’l-Fikr, ts.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Alî el-Beyhakî. Şuabü’l-îmân. thk. Abdülali Abdülhamid Hamid. I-XIV Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Ruşd, 1. Basım, 2003.
• Boynukalın, Mehmet. “Sövme". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî. el-Edebü’l-müfred. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Beyrut: Dârü’l-Beşairi’l-İslâmiyye, 3. Basım, 1989.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî. el-Câmiʿu’s-sahîh. Beyrut: Dâru Tavku’n-Necât, 1422.
• Ebû Dâvûd, Suleymân b. el-Eşʿas es-Sicistânî. es-Sünen. thk. Şuʿayb el-ʾArnaʾûṭ. b.y.: Dâru’r-Risâleti’l-ʿÂlemiyye, 2009.
• Ebû Ya’la el-Mevsılî, Ahmed b. Ali b. el-Müsenna el-Mevsılî. el-Müsned. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2013.
• Elbânî, Nâsırüddin el-Elbânî. Sahîhü’l-Câmi’i-’s-sağîr. b.y.: el-Mektebetü’l-İslâmî, ts.
• Elbânî, Nâsırüddin el-Elbânî. Da’îfü’l-Câmi’i’s-sağîr. b.y.: el-Mektebetü’l-İslâmî, ts.
• Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed el-Gazzâlî et-Tûsî. İhyâü Ulûmi’d-dîn. Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, ts.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Hâkim en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkadir Ata. I-IV Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1990.
• Heysemî, Ebü’l-Hasan Nureddin Ali b. Ebî Bekr b. Süleyman el-Heyemî. Mecmaʿu’z-zevâʾid ve menbaʿu’l-fevâʾid. thk. Husameddîn el- Kudsî. I-X Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1994.
• Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. ez-Zübeyr el-Humeydî. Müsnedü’l-Humeydî. thk. Hüseyin Selîm Esed. I-II Cilt. Dimeşk: Dâru’s-Sekâ, 1. Basım, 1996.
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. Abdilberr en-Nemerî. el-İstizkâr. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1421/2000.
• İbn Battal, Ebü’l-Hasen Alî b. Halef b. Abdilmelik b. Battâl el-Bekrî el-Kurtubî. Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 10 Cilt. Riyâd: Mektebetü’r-rüşd, 1423.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed. el-Kitâbü’l-musannef fi’l-ehâdîs ve’l-asar. thk. Sa’d b. Nâsır. I-XXV Cilt. Riyad: Dâru Künûzü İşbiliye, 1. Basım, 2015.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed. Müsnedu İbn Ebî Şeybe. thk. Adil b. Yusuf el-Gazavî, Ahmed Ferîd el-Mezîdî. I-II Cilt. Riyad: Darü’l-Vatan, 1. Basım, 1997.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-Bârî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1379.
• İbn Hibbân el-Büstî, Ebû Hâtim Muhammed. el-İhsân fî takrîbi Sahîhi İbn Hibban. thk. Şuayb el-Arnavut. I-XVIII Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1. Basım, 1988.
• İbn Hibbân el-Büstî, Ebû Hâtim Muhammed. Sahîhu İbn Hibbân. thk. Şuayb el-Arnaût. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1988.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 2 Cilt. b.y.: Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-ʿArabiyye, ts.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfiî. Lisânü’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Ṣâdır, 1414/1993.
• İbnu’l-Esîr, Ebû’s-Saʿâdât el-Mubârek b. Muhammed el-Cezerî. en-Nihâye fî Ğarîbi’l-Hadîs ve’l-Eser. thk. Ṭâhir Ahmed ez-Zâvî, Mahmûd Muhammed et-Tanâhî. 5 Cilt. Beyrut: el-Mektebetu’l-ʿİlmiyye, 1399/1979.
• Karaaslan, Nergis. Rivâyetlerde Hz. Peygamber'e ve Sahâbeye Saygısızlık Meselesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî el-Yemenî. el-Muvattâʾ. thk. Muḥammed Muṣṭafâ el-ʾAʿẓamî. 8 Cilt. Abu Dabi: Muessesetu Zâyid b Sulṭân, 1425/2004.
• Ma’mer b. Râşid. el-Câmi’ (el-Musannef’in sonunda). thk. Habîbürrahmân el-A’zamî. Beyrut: el-Meclisü’l-ilmî, 1403.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Müslim el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-Sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, ty.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. es-Sünen. thk. Abdülfettah Ebû Gudde. I-IX Cilt. Haleb: Dârü’l-Matbuâti’l-İslâmiyye, 2. Basım, 1986.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref en-Nevevî. el-Minhâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-turâsi’l-arabî, 1392.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref en-Nevevî. Riyâzü’s-sâlihîn (Fahl). thk. Mâhir Yâsîn el-Fahl. Beyrut: Dâru İbn Kesir, 2007.
• Râzî, Ebû Abdillâh Zeynüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkādir er-Râzî. Muhtâru’s-sıhâh. Beyrut: el-Mektebetü Lübnân, 1995.
• San’ânî, Muhammed b. İsmail b. Salâh es-San’ânî. Feyzü’l-kadîr. Riyad: Dârü’s-Selâm, 2011.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Süyûtî eş-Şâfiî. el-Câmiu’s-sağîr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2. Basım, 1425.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-Taberânî. el-Mu’cemu’l-evsat. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-haremeyn, ts.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb et-Taberânî. el-Mu’cemü’l-kebîr. thk. Hamdi Abdülmecid Selefi. I-XXV Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 3. Basım, 1994.
• Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd et-Tayâlisî. el-Müsned. thk. Muhammed b. Abdülmuhsin et-Türkî. I-IV Cilt. Mısır: Daru Hicr, 1999.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. thk. Fuʾâd ʿAbdulbâḳî. 5 Cilt. Mısır: Şirketu Muṣṭafâ’l-Bâbî’l-Ḥalebî, 1395/1975.
• Uysal, Şule Yüksel, Hz. Peygamber ve Sözün Dönüşümü. Ankara: Fecr Yayınları, 2023.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b Ömer b Vakıd el-Eslemî el-Vâkıdî. el-Meğâzî. Beyrut: Dârü’l-A’lamî, 1409.
• Varol, Bahaüddin. “Emevîler’in Hz. Ali ve Taraftarlarına Hakaret Politikası Üzerine”. İslâm San’at, Tarih, Edebiyat ve Mûsikîsi Dergisi 4/8 (2006), 83-108.
• Yılmaz, Orhan. "Hz. Muâviye’yi Öven ve Yeren Bazı Hadislerin Tahlili ve Tenkidi = Analysis and Criticism of Some Hadīths That Praisinf and Reviling to Mu’awiya", Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XVII/18 (2020), 91-117
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk el-Bilgrâmî el-Hüseynî ez-Zebîdî. Tâcü’l-arûs min cevâhiri’l-Kâmûs. Beyrut: Matbaatü’l-Hayriyye, ts.