Modern Dönem Arap Şairlerden Nedret Haddâd’ın Şiirlerinde Psikolojik Boyut

Yıl 2024, Sayı: 52, 298 - 317, 15.12.2024

Hafel Al Younes , Mehmet Nafi Arslan

https://doi.org/10.30623/hij.1536353

Öz

Bu çalışma, Nedret Haddâd’ın şiirlerinde yer alan psikolojik temaların incelenmesini amaçlamaktadır. Arap edebiyatında önemli bir yere sahip olan Haddâd, özellikle mehcer edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olarak, şiirlerinde bireysel ve toplumsal duyguları derinlemesine işlemiştir. Araştırmanın temel konusu, Haddâd’ın şiirlerinde öne çıkan barış, hoşgörü, fedakârlık, cömertlik, vatan sevgisi ve ayrılık acısı gibi temaların psikolojik boyutunu ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda, şairin yaşadığı duygusal ve ruhsal deneyimlerin, onun edebî üretimine nasıl yansıdığı ele alınmıştır.
Çalışmanın kapsamı, Haddâd’ın edebî eserlerinde psikolojik duyguları tespit etmek ve bu duyguların nasıl ifade edildiğini incelemektir. Haddâd’ın şiirlerinde, özellikle toplumsal eşitsizlikler, yoksulluk ve adaletsizlik gibi konulara duyduğu derin hassasiyet, güçlü bir şekilde hissedilmektedir. Bu duygusal hassasiyet, onun eserlerinde insana dair derin bir empati ve anlayış geliştirmesini sağlamıştır. Şairin vatan hasreti, göçmen olarak yaşadığı deneyimlerle birleşerek, şiirlerinde sürekli bir tema haline gelmiştir. Haddâd’ın, vatanını bir yıldız, bir meltem ve zarif bir kadın olarak tasvir etmesi, onun vatanına duyduğu derin sevgiyi ve özlemi simgelemektedir.
Bu araştırmanın önemi, Haddâd’ın şiirlerinin, mehcer edebiyatının önemli bir parçası olarak, dönemin toplumsal ve bireysel meselelerini anlamamıza katkı sağlamasında yatmaktadır. Haddâd’ın şiirleri, edebî değerlerinin yanında onun ruhsal ve duygusal dünyasını da gözler önüne serer. Şairin toplumsal eşitsizliklere, yoksulluğa ve adaletsizliğe karşı duyarlılığı, şiirlerinde güçlü bir şekilde hissedilir. Bu durum, onun şiirlerinde ele aldığı temaların, aynı zamanda kendi yaşam deneyimlerinin ve psikolojik durumunun da bir yansıması olduğunu göstermektedir. Haddâd’ın, özellikle toplumun alt kesimlerine olan empatisi ve adaletsizliklere karşı direnci, onun şiirlerinde belirgin bir şekilde öne çıkmaktadır.
Araştırmanın amacı, Haddâd’ın şiirlerinde işlenen psikolojik temaları belirlemek, bu temaların şairin hayat deneyimleri ve ruhsal durumu ile olan bağlantılarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, Haddâd’ın seçilmiş şiirleri üzerinde içerik analizi yöntemi kullanılarak detaylı incelemeler yapılmıştır. Bu yöntem, şairin şiirlerinde yer alan imgeler, metaforlar ve sembollerin derinlemesine analiz edilmesine olanak sağlamıştır. Yapılan bu analizler, Haddâd’ın duygusal ve ruhsal durumunu daha iyi anlamamıza yardımcı olmuştur.
Ulaşılan temel sonuçlar, Haddâd’ın şiirlerinde barış ve hoşgörü çağrısının, toplumsal barış ve huzur arayışını; fedakârlık ve cömertlik vurgusunun, insanı merkeze alan bir değer sistemini; vatan sevgisi ve ayrılık acısının ise, şairin gurbet ve kayıp duygusunu derinlemesine yansıttığını göstermektedir. Bu temalar, Haddâd’ın ruhsal dünyasının ve toplumsal duyarlılığının güçlü bir ifadesi olarak değerlendirilmektedir.. Sonuç olarak, Nedret Haddâd’ın şiirleri, onun içsel dünyasının ve toplumsal sorunlara olan duyarlılığının güçlü bir yansıması olarak değerlendirilmeli; edebî ve psikolojik derinlikleri üzerinde daha fazla durulmalıdır. Haddâd’ın şiirlerinin, Arap edebiyatında ve mehcer edebiyatındaki yeri, onun sanatsal ve ruhsal duyarlılığının bir kanıtı olarak değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, şairin eserleri, daha geniş bir perspektifte incelenmeyi hak etmektedir. Haddâd’ın şiirleri, toplumsal ve bireysel sorunlara karşı güçlü bir ses olarak, modern Arap edebiyatında önemli bir yer tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, Modern Arap Şiiri, Nedret Haddâd, Psikolojik Boyut, Mehcer Edebiyatı

Psychological Aspects of the Poems of the Modern Arabian Poet Nadra Ḥaddād

Öz

This study aims to examine the psychological themes in the poetry of Nadra Ḥaddād. Recognized as a prominent figure in Arabic literature, particularly within the domain of Mahjar literature, Ḥaddād intricately explores individual and social emotions in his poetry. The central focus of this research is to uncover the psychological dimensions of themes such as peace, tolerance, sacrifice, generosity, patriotism, and the pain of separation, which are prominent in Ḥaddād’s works. More specifically, the study investigates how the poet’s emotional and spiritual experiences are reflected in his literary works.
The scope of the study encompasses identifying psychological emotions in Ḥaddād’s literary works and analysing how these emotions are expressed. Ḥaddād’s poetry displays profound sensitivity to issues such as social inequalities, poverty, and injustice. This emotional sensitivity enables him to develop deep empathy with and understanding of human experiences, which is strongly reflected in his works. The theme of longing for one’s homeland, intertwined with the experiences of living as an immigrant, emerges as a recurring motif in his poetry. Ḥaddād’s depiction of his homeland as a star, a breeze, or an elegant woman symbolizes his deep love and yearning for his country.
The significance of this research lies in its contribution to understanding the individual and societal issues of the period through Ḥaddād’s poetry, which constitutes a crucial part of Mahjar literature. Beyond their literary value, Ḥaddād’s poems also reveal his emotional and spiritual world. His sensitivity to social inequalities, poverty, and injustice is strongly felt in his works, indicating that the themes he addresses also reflect his personal life experiences and psychological state. Ḥaddād’s empathy toward the lower strata of the society and his resistance to injustices prominently stand out in his poetry.
The primary aim of this research is to identify the psychological themes in Ḥaddād’s poetry and explore their connections to the poet’s life experiences and emotional state. To achieve this, a detailed content analysis of selected poems by Ḥaddād was conducted. This method allowed for an in-depth examination of the images, metaphors, and symbols in Ḥaddād’s poetry, providing greater insight into his emotional and spiritual state.
The key findings reveal that Ḥaddād’s call for peace and tolerance reflects his quest for social harmony and tranquillity; his emphasis on sacrifice and generosity underscores a value system centred on humanity; and his expressions of patriotism and the pain of separation profoundly convey his feelings of exile and loss. These themes are considered strong expressions of Ḥaddād’s psychological world and societal sensitivity. In conclusion, Nadra Ḥaddād’s poetry should be regarded as a powerful reflection of his inner world and his sensitivity to social issues. Greater attention should be given to the literary and psychological depth of his works. Ḥaddād’s position in Arabic literature and Mahjar literature stands as a testament to his artistic and emotional sensitivity. In this respect, his works merit further exploration from broader perspectives. Ḥaddād’s poetry serves as a strong voice addressing societal and individual challenges, securing a significant place in modern Arabic literature.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Modern Arabic Poetry, Nadra Ḥaddād, Psychological Dimensions, Mahjar Literature

Kaynakça

• Abbas, Va‘d. el-Bü‘dü’n-nefsî fi’ş-şi‘ri’l-fasîh ve’l-‘âmmî. b.y.: Müessesetü Hindâvî, 2018.
• Abdulhalık, Ahmed Muhammed. Kıyâsu’ş-şahsiyye. Kuveyt: Matbû‘âtü Câmi‘ati Kuveyt, 1996.
• Âlülcündî, Edhem. E‘lâmü’l-edeb ve’l-fen. Dımaşk: Matbaa‘tü Mecelleti Savti Suriye, 1954.
• Bustânî, Fikrî. “Mes’eletü’l-lâva‘y fi’s-sûrati’ş-şi‘riyye”. Mecelletü’l-Fikri’l-‘Arabî 23 (1983), 97-105.
• Câhız, Ebu Osman Amr b. Bahr. el-Mehâsin ve’l-Ezdâd. thk. Fevzî ‘Atvî. b.y.: y.y., 1969.
• Cürcânî, Abdülkadir. Esrârü’l-belâğa. thk. Mahmud Şakir. Kahire: Mektebetü’l-Medenî, 1991.
• Cürcânî, Seyyid Şerif. Kitâbü’t-ta‘rîfât. thk. İbrahim el-Ebyârî. Kahire: Dâru’r-Reyyân li’t-Turâs, 1403.
• Ebû Süveylim, Enver. Şi‘ru’l-Müseyyeb b. ‘ales. Amman: Menşûrâtü Câmi‘ati Mute, 1994.
• Faydûh, Abdülkadir. el-İtticâhü’n-nefsî fî nakdi’ş-şi‘ri’l-‘Arabî. b.y.: İttihâdü’l-Kitâbi’l-‘Arab, 1992.
• Firyâl, Merzûk. el-Bü‘dü’n-nefsî li şahsiyyâti Risâleti’l-Güfrân lî Ebi’l-‘Alâ el-Ma‘arrî. Cezayir, 2010.
• Hafâcî, Muhammed Abdülmünim. Kissatü’l-edebi’l-mehcerî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Lubnânî, 1973.
• İbn Kemâl Paşa, Ahmed b. Suleymân. et-Ta‘rîfât ve’l-ıstılâhât. thk. Halid Fehmî. Kahire: Müessesetü’l-‘Ülyâ, 1430/2009.
• İbn Reşîk el-Kayravânî. el-‘Umde fî mehâsini’ş-şi‘r ve âdâbih. thk. Muhammed Muhyiddin ʿAbdulhamîd. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1401/1981.
• İsmail, İzzeddîn. et-Tefsîru’n-nefsî li’l-edeb. Kahire: Mektebetü Ğarîb, 4. Basım, ts.
• ‘İşmâvî, Muhammed Zeki. Kadâya’n-nakdi’l-edebî beyne’l-kadîm ve’l-hadîs. Beyrut: Dâru’n-Nahdati’l-ʿArabiyye, 1979.
• Kamhiyye, Ahmed Hassân. Divânu’ş-şâ‘iri’l-mehcerî Nedret Haddâd - Evrâku’l-harîf ve kasâid uhrâ. Dımaşk: Dâru’l-İrşâd, 2020.
• Kartâcennî, Hâzim. Minhâcü’l-büleğâ ve sirâcü’l-üdebâ. thk. Muhammed b. el-Hûcâ. Tunus: ed-Dâru’l-‘Arabiyye li’l-Kitâb, ts.
• Mansûr vd., Talat. Üsüsü ‘ilmi’n-nefsi’l-‘âm. Kahire: y.y., 1978.
• Nâ‘ûrî, İsa. Edebü’l-mehcer. Mısır: Dâru’l-Ma’ârif, ts.
• Nu‘ayme, Mihâîl. “Nedret Haddâd min şüe‘râi’r-Râbitat’l-Kalemiyye”. Mecelletü’l-Âdâb 1 (1955).
• Nu‘ayme, Mihâîl. Seb‘ûn. Beyrut: Müessesetü Nevfel li’t-Tibâ‘a ve’n-Neşr, 1411/1991.
• Sahârî, el-‘Ûtebî. el-Ensâb. thk. İhsan en-Nas. b.y.: y.y., 2006.
• Saydah, George. Edebünâ ve üdebâuna fi’l-mehâciri’l-İmrîkiyye. Beyrut: Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, 1956.
• Süveyf, Mustafa. el-Üsüsü’n-nefsiyye li’l-ibdâ‘i’l-fennî fi’ş-şi‘ri hasseten. b.y.: Dâru’l-Ma’ârif, 4. Basım, ts.
• Şâbbî, Ebu’l-Kâsım. el-Hayâlü’ş-şi‘rî ‘inde’l-‘Arab. b.y.: Müessesetü Hindâvî, 2017.
• Verkuyten, Maykel - Kollar, Rachel. “Tolerance and İntolerance: Cultural Meanings and Discursive Usage”. Culture and Psychology 27/1 (Mart 2021), 172-186. https://doi.org/10.1177/1354067X20984356
• Zebîdî, Muhammed b. Muḥammed b. ʿAbdurrezzâk. Tâcu’l-ʿarûs min cevâhiri’l-kâmûs. thk. Heyet. 40 Cilt. Küveyt: el-Meclisü’l-Vatanî li’s-Sekâfe ve’l-Fünûn, 2021.
• “Cerîdetü’-Sâihi’l-Mehceriyye” (07 Ağustos 1942).
• “The Benefits of Benevolence: Basic Psychological Needs, Beneficence, and the Enhancement of Well‐Being - Martela - 2016 - Journal of Personality - Wiley Online Library”. Erişim 05 Ağustos 2024. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jopy.12215