Abraham Maslow’un Psikolojik Yaklaşımında Dini Motifler

Year 2024, Volume: 2 Issue: 2, 53 - 65, 30.09.2024

Bihter Kaba , Naci Kula

https://doi.org/10.63022/hikem.1520628

Abstract

Bu çalışma, 1908-1970 yılları arasında yaşamış olan Abraham Harold Maslow’un psikolojiye olan katkılarını
ve eserlerinde geçen dinî motifleri araştırmayı amaçlamıştır. Bu amaçla yapılan çalışma, bir literatür taramasıdır. Abraham Maslow ile ilgili yapılan çalışmaların çoğunluğu “kendini gerçekleştirme” kavramı ile ilgilidir. Bu araştırma, Abraham Maslow’un eserlerindeki dinî motifleri ortaya koyması bakımından önemlidir. Araştırma sonucuna göre Maslow, din kavramını “örgütlenmiş din” ve “öznel/doğalcı din” olarak iki farklı yaklaşımla ele almıştır. Tanrı’nın insandan ayrı aşkın bir varlık olduğu görüşünü kabul etmediği için din adamlarından, kurallar ve ritüellerden oluşan örgütlenmiş din yerine insanın Tanrıyı mucizevi olaylarda deneyimlediği din fikrini savunmuştur. İnsanın özünde var olan kutsallığı keşfetmesinin önemli olduğunu, kutsallığın din adamlarında, kitaplarda ya da coğrafi bölgelerde olmadığını ifade etmiştir. Kutsal mabetlerde, belirli gün ve şekillerde yapılan ibadetlerin insanda derin duygular uyandırmasının mümkün olmadığı görüşünü savunmuştur. Maslow’a göre Peygamberler; mistik deneyimler yaşayan, algıları yüksek, derin düşünen insanlardır. İçlerinden gelen ilhamı insanlara iletirler. Bu yönleriyle sanatçılarla benzerlik göstermektedirler. Maslow için cennet, dünyadan ayrı bir yerde değil, insanın kendi özündedir. Kişi cennetini kendi betimler, doruk deneyimler sayesinde cennete gider ve
gelir. Doruk deneyimler ise insana en yüksek düzeyde mutluluk veren ve insanı doyuma ulaştıran anlardır. Maslow, bu anları “ilahî deneyimler” ya da “aşkın bilinç deneyimleri” olarak isimlendirir. Kendini gerçekleştiren insanların özellikleri ile dinlerin istediği ideal insan özelliklerini karşılaştıran Maslow, ikisinin de benzer olduğunu bu yüzden kendini gerçekleştiren insanların herhangi bir dine inanmasalar bile dindar olduklarını ifade etmiştir. Kısaca Maslow, sağlıklı bir psikolojiye sahip olduğunu düşündüğü insanlardan yola çıkarak ideal bir insan betimlemesi yapmış, bu ideal insanın her kültürde, her dinde, her dönemde ideal olan insan ile aynı olduğunu vurgulamıştır.

Keywords

Din Psikolojisi, Abraham Maslow, Transpersonel Psikoloji, Kendini Gerçekleştirme

RELIGIOUS MOTIVES IN ABRAHAM MASLOW’S PSYCHOLOGICAL APPROACH

Abstract

This study aims to examine Abraham Harold Maslow's contributions to psychology, as well as the religious motifs found in his works. Most studies on Maslow focus on the concept of "self-actualization." This research is important in that it reveals the religious motifs present in Maslow's works. According to the results of the research, Maslow approached the concept of religion in two different ways: organized religion and subjective/natural religion. Since he did not accept the idea of God as a transcendent being separate from humans, he advocated for a concept of religion where humans experience God through miraculous events, rather than organized religion consisting of clergy, rules, and rituals. He expressed that discovering the sanctity inherent in human nature is important and that holiness does not reside in clergy, books, or specific geographical regions. Maslow argued that worship conducted in sacred temples, on specific days, and in certain forms, is unlikely to evoke deep feelings in people. According to Maslow, prophets are individuals who experience mystical states, possess heightened perception, and think deeply. They convey the inspiration they receive to people, which makes them similar to artists in certain respects. For Maslow, heaven is not a place separate from the world but is found within the individual. A person creates their own heaven and moves between it and the world through peak experiences. Peak experiences are moments that provide the highest level of happiness and satisfaction. Maslow referred to these moments as "divine experiences" or "transcendent consciousness experiences." Comparing the characteristics of self-actualized individuals with the ideal person as defined by religions, Maslow found similarities and stated that self-actualized individuals, even if they do not adhere to any religion, are inherently religious. In short, Maslow created an ideal human profile based on individuals who he believed had healthy psychology and emphasized that this ideal person is the same across all cultures, religions, and eras.

Keywords

Psychology of Religion, Transpersonal Psychology, Abraham Maslow, Self-Actualization.

References

• Abraham H. Maslow. Eupsychian Management: A Journal. Homewood, IL: Richard D. Irwin, 1965.
• Abraham H. Maslow. İnsan Olmanın Psikolojisi. çev. Okhan Gündüz. İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 2011.
• Ayten, Ali. “Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. MÜİFD 29 (2005), 185-204.
• Ayten, Ali. Psikoloji ve Din. İstanbul: İz Yayıncılık, 3. bsk., 2012.
• Fromm, Erich. Psikanaliz ve Din. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Fuller, Andrew R. Psychology and Religion: Classical Theorists and Contemporary Developments. UK: Rowman & Littlefield Publishers, 2007.
• Fuller, Andrew Reid. Psychology and religion: classical theorists and contemporary developments. Lanham, Md: Rowman & Littlefield Publishers, 4th ed., 2008.
• Kaba, Bihter. “Abraham Maslow ve din”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Kula, Mustafa Naci. “Ergenlerde Kimlik Bunalımı ve Din Eğitiminin Etkisi”. (Yüksek Lisans Tezi) Bursa Uludağ Üniversitesi, 1986.
• Lowry R. J. The Journals of Abraham Harold Maslow. Monterey, CA: Brooks/Cole, 1979.
• Maslow, Abraham H. Dinler Değerler Doruk Deneyimler. İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 1996.
• Maslow, Abraham H. Motivation and Personality. New York: Harper and Row, 1970.
• Maslow, Abraham H. The Farther Reaches of Human Nature. New York: Penguin / Arkana, 1971.
• Özdoğan, Öznur. Dindarlıkla İlgili Bazı Faktörlerin Kendini Gerçekleştirme Düzeyine Etkisi. Ankara Üniversitesi, Doktora Tezi, 1993.
• Özdoğan, Öznur. “Kendini Gerçekleştirme Açısından İnsan-Din İlişkisi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37/3-4 (01 Aralık 1997), 359-364.
• Schultz, Sydney Ellen - Schultz, Duane P. Modern Psikoloji Tarihi. çev. Yasemin Aslay. Kaknüs Yayınları, 2016. Stanislav Grof. “Brief History of Transpersonal Psychology”. International Journal of Transpersonal Studies 27/1 (2008), 46-55. Wilson, Colin. New pathways in psychology: Maslow and the Post-Freudian revolution. New York: Taplinger, 1972. Wulff, David. “Transpersonel (Benötesi) Psikoloji”. çev. Ali Ulvi Mehmedoğlu - Saliha Uysal. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 31 (2014), 243-254. Wulff, David M. Psychology of religion: classic and contemporary. New York: John Wiley & Sons, 2nd ed., 1997.