ALGI VE KURMACA METİNLERİN DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE POSTMODERNİZMİN ROLÜ

Year 2017, - Postmodernism And Tradition, 46 - 63, 11.06.2017

Şahmurat Arık

Abstract

Psikolojide insanların algı
çeşitliliği, algıda seçicilikle izah edilir. İnsanların ilgi sahasının farklı
olması, kişilerin çok değişik konu, nesne; ya da olaylara odaklanmasını netice
verir. Hemen her fırsatı, mal ya da kazanca dönüştürme eğilimini netice veren
Modernizm; bu çeşitliliği, farklı yönlendirmelerle sınırlı sayıdaki seçeneklere
indirger. Bunda kitle iletişim araçlarının özellikle de televizyon ve
bilgisayar dünyasının önemli rolü vardır. Televizyonda yer alan reklam, haber
kuşağı, dizi film; ya da sinemaların kurmaca bir metne dayandığı göz önüne
alınırsa, insan algısının dönüştürülmesinde bu metinlerin tesiri yadsınamaz.
Televizyon programları, reklam, dizi film veya sinemalar; izleyicilere sanal
ortamda kusursuz bir dünya sunar. İnsanları, kurmacadan ibaret olan; simula
edilmiş bu dünyaya ve içindeki nesnelere davet eder. Postmodernizm; -Modernizmi
eleştiren çok maddeli söylemlerin aksine- modern zamanlarda gerçek dünyanın
yerini almaya hazırlanan simüla hayatları, yeni imkân ve buluşlarla çok daha
ileri boyutlara taşır. Bu süreçte ontolojik zeminin kayması veya kaybolması,
gerçek ile kurmacanın da karıştırılmasını netice verir. Bunda; kurmaca
metinlerin, farklı bir deyişle de sanal dünyanın bireyler tarafından gerçek
olarak kabul edilmesi, gerçeğin yerine simule edilmiş dünyayı içselleştirmesi
önemli bir etkendir. Sinema dünyasında animasyon; ya da diğer birçok filmin
yeniden çekilmesinde diğer tesirler yanında söz konusu durumun da etkili olduğu
düşünülebilir. Bir animasyon film/sinemanın tutması, para kazanma arzusu, yeni
ödüller almak; ya da yakalanan şöhretin devam ettirilme düşüncesi, filmle
verilen mesaj(lar)ın tekrarlanmak istenmesi gibi etkenler, geçmiş zamanlarda da
olmasına rağmen, bir sinemanın ikinci veya üçüncü bölüm şeklinde devamının
çekilmesine rastlanmaz. Postmodern süreçte izleyicinin sinema ve karakterleri
içselleştirmesi/gerçek gibi algılaması nedeniyle izledikleri bir sinemanın
devamını talep etmeleri, kahramanların akıbetleri hakkında merak veya endişe
duymaları, senaristin kendi kurguladığı olay ya da kahramanlarla kurduğu
duygusal bağ, yönetmenin film sahnesinde inşa ettiği sanal dünyayı devam
ettirmek istemesi, oyuncuların canlandırdıkları karakterlerle duygusal bağ
kurması vb. sebeplerin de bahsi geçen durumda payı olabileceği göz ardı
edilmemelidir. Bu bağlamda Postmodern edebiyat ürünlerinde de benzer durumlar
görülür. Roman yazarları, Postmodernizmin sunduğu anlayış ve teknik imkânlar
yanında, ihtimal dâhilindeki bahsi geçen noktaların da tesiriyle, herhangi bir
eserdeki kahramanlarını, sonraki romanlarına da taşıyarak o karakterin
varlığını kurmaca dünyada devam ettirirler. Tabii olarak bu durumun
Postmodernizm bağlamında yazar ve okura bakan çok farklı sebepleri
bulunmaktadır.

Bu çalışmada
Postmodern dönemde insan algısındaki değişim ve dönüşüm ile bunun sanat
eserlerindeki, özellikle de edebî türlerden roman sanatına yansımaları üzerinde
durulacaktır.

Keywords

Postmodernizm, Simulasyon, Roman, Değişim

References

• Orhan PAMUK, (2005), Beyaz Kale, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Orhan PAMUK, (2009), Kara Kitap, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Orhan PAMUK, (2006), Yeni Hayat, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Orhan PAMUK, (2002), Kar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Orhan PAMUK, (2008), Masumiyet Müzesi, İletişim Yayınları, İstanbul.