MEŞÂ‘İRÜ’Ş ŞUARÂ’DA “ÖLÜM”Ü TANIMLAYAN İFADELER - II “ÖLÜMÜN” SANATLI İFADELERLE TASVİR EDİLDİĞİ ŞAİR BİYOGRAFİLERİ

Yıl 2019, Sayı: 10, 28 - 46, 30.04.2019

Savaşkan Cem Bahadır

https://doi.org/10.28981/hikmet.507850

Cited By: 2

Öz

Bu çalışma, daha
önce yayımladığımız Meşâ’irü’ş-Şuarâ’da “Ölüm”ü Tanımlayan İfadeler- I “Ölüm”ün
Basit İfadelerle Tasvir Edildiği Şair Biyografileri”, başlıklı makalemizin
devamıdır. Hazırlanan çalışmanın ilk bölümünde Meşâ‘irü’ş-şuarâ’da yer alan, ölümün
basit ifadeler olarak tanımladığımız ve doğrudan ölümü ifade eden kavramlar
sıralanmaya çalışılmıştı. Çalışmanın ikinci bölümünde ölümün sanatlı ifadeler
olarak tanımladığımız ve ölümün teşbih yoluyla tasvir edildiği kavramlara yer
verilmesi amaçlanmaktadır. Aşağıda yer alan örnekler ışığında Âşık Çelebi’nin
ölümü tasvir etmek için otuz iki farklı ifadeyi kullandığı tespit edilmiştir.
Bu ifadelere bakıldığında bazı benzetme unsurlarının klasik şiir anlayışı
etrafında şekillenen kavramlar olduğu görülmekle birlikte bazı ifadelerin Âşık
Çelebi tarafından âdeta bikr-i mana şeklinde kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Ölümün benzetildiği ifadelerden aynı olanların çok sık tekrar edilmediği ve her
biyografide ölümün farklı tasvir kullanılarak anlatılmaya çalışıldığı
görülmüştür. Meşâ‘irü’ş-şuarâ’da ölüm tasvir edilirken metnin anlam ilişkileri
de dikkate alınmak suretiyle bahsedilen kişi, konu veya mekâna uygun anlatımın
tercih edildiği tespit edilmiştir. Çalışma içerisinde hazırlanan tablo ile Âşık
Çelebi’nin ölümü tasvir etmek için hangi kavramı kaç kez tekrar ettiğinin
gösterilmesi amaçlanmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Âşık Çelebi, Meşâ‘irü’ş-şuarâ

Kaynakça

• Bahadır, Savaşkan Cem. (2013), “Meşâ’irü’ş-Şuarâ’da “Ölüm”ü Tanımlayan İfadeler- I “Ölüm”ün Basit İfadelerle Tasvir Edildiği Şair Biyografileri”, Hikmet Dergisi, S.2, Ankara, s. 273-294.Bahadır, Savaşkan Cem. (2013), “Klasik Türk Şiirinde Bir Motif Olarak Ölüm Sonrası Aşk”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2, Ankara, s. 273-294.Batislam, H.Dilek. (2003), “Divan Şiirinde Âşık, Sevgili, Rakip Üçlüsü ve Ölüm”, Folklor/Edebiyat, C.IX, S. XXXIV, Ankara, s.186-199.Cebecioğlu, Ethem. (2009), Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, İstanbul, Anka Yay.Devellioğlu, Ferit. (1999), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara, Aydın Kitabevi.Doğan, Muhammet Nur. (2009), Fuzûlî’nin Poetikası, Yelkenli Yay., İstanbul.İsen, Mustafa. (1997), Acıyı Bal Eylemek, Akçağ Yay., Ankara.Kanar, Mehmet. (2000), Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul, Deniz Kitabevi. Kaplan, Yunus. (2010), “Divan Şiirinde Ölüm Karşısında Âşıkların İstekleri”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/3 Summer, s.3-20.Kılıç, Filiz. (2010), Âşık Çelebi Meşâ‘irü’ş-şuarâ (Şairler Tezkiresi), İstanbul Araş. Enstitüsü Yay., İstanbul.Kılıç, Filiz. Âşık Çelebi Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, www.kulturturizm.gov.trOnay, Ahmed Talat. (1993), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Haz. Cemal Kurnaz, Ankara, T.D.V.Yay. Öztürk, Murat. (2012), “Mâtemin Keyfini Çıkarmak: Klasik Türk Şiirinde Ölümlere Duyulan Sevinçler”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/1 Winter, s. 1803-1823.Sami, Şemşeddin. (2002), Kâmus-ı Türkî, İstanbul, Çağrı Yayınları.Savran, Ömer. (2009), “Klâsik Siirimizde Ölüm Teması ve Ölümle İlgili Bazı Âdetler”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.2, s.170-188.Yeniterzi, Emine. (1999), “Divan Şiirinde Ölüme Dair Bazı Hususlar”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5, Konya, s.115-139.