ARİF NİHAT ASYA’NIN KİŞİLİĞİ VE KADER ALGISI: PSİKOLOJİK BİR YAKLAŞIM

Yıl 2019, Sayı: 10, 180 - 200, 30.04.2019

Süleyman Doğanay

https://doi.org/10.28981/hikmet.540253

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışma, Cumhuriyet dönemi şairlerinden Arif Nihat Asya’nın kişiliğini ve kader
algısını psikolojik yönden analiz etmek istemektedir. Analizler gerek şair
hakkında yazılan eserler, gerek kendisiyle yapılan röportajlar gerekse kendi
şiirleri ve nesirlerinin betimsel analiz ve içerik çözümlemesiyle yapılmıştır. Arif
Nihat Asya, hayatında
dönüm noktası sayılabilecek ve hayatına yön verdiği düşünülen bazı olaylar
yaşamıştır. Öksüz ve yetim olarak
büyümesi, çocukluğunu
savaşlar ve işgallerin getirdiği felaketlerin alt üst etmesi, eğitimi için şehir şehir dolaşması, ilk eşinden boşanması, ülkenin içinde bulunduğu durum gibi etkenler onun edebî
sanatına yansıyan ve kişiliğini etkileyen önemli yaşantılardır. Bu şartlar Arif Nihat’ta sürekli bir
hüzün haline ve hasret duygusuna neden olmuştur. Başka bir ifadeyle Arif Nihat
Asya’nın gençliği, yirminci yüzyılın ilk yarısında doğan ve o zamanların ruhunu
yaşayan sanatkârların çoğunun ruhunda rastlanan melankoli ve arayışın izleriyle
doludur. Orta yaş ve yetişkinlik dönemlerinde arayış evresinden durulma haline
geçen Arif Nihat’ın bu özellikleri dolaylı yoldan onun kader algısını da
etkilemiştir. Gençlik yıllarında genelde isyankâr bir tutum sergileyen Arif
Nihat, yetişkinlik döneminde kadere teslimiyetçi bir tavır takınmıştır. Şair, kadere inanmaktadır ve onu metafizik bir mesele
olarak irdelemek yerine kaderi net bir tavırla
kabullenmiştir. Berrak suyun bulanışından
sonra tekrar durulmasına benzer şekilde, Arif Nihat Asya da gençlik
yıllarındaki ruhî çalkantıların ardından orta yaş ve sonrasında dingin bir
halde karar kılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Arif Nihat Asya, Kişilik, Kader

Kaynakça

• Adler, A. (1973). İnsan Tabiatını Tanıma, (Çev. Ayda Yörükan), Ankara: Ajans Türk Matbaacılık.
• Allport, G. W. (1950). The individual and his religion: A psychological interpretation. London: The Macmillan Company.
• Argyle, M. (2000). Psychology and religion: An introduction. London: Routledge.
• Asya, A. N. (2005a). Ses ve Toprak, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005b). Rubaiyyat-ı Arif I, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005c). Rubaiiyat-ı Arif II, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005d). Dualar ve Aminler, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005e). Fatihler Ölmez ve Takvimler, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005f). Kubbeler, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005g). Top Sesleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2005h). Kanatlarını Arayanlar, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2006a). Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Asya, A. N. (2006b). Kökler ve Dallar, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Bakiler, Y. B. (1975a). “Arif Nihat Asya’nın Son Nüktesi Son Endişesi”, Töre Dergisi, S. 45.
• Bakiler, Y. B. (1975b). “Arif Nihat Asya’dan Dinlediklerim”, Töre Dergisi, Sayı: 49, 42–47.
• Baymur, F. (1983). Genel Psikoloji, İstanbul: İnkılâp ve Anka Yayınevi.
• Burger, M. J. (2006). Kişilik, (Çev. İ. E. Sarıoğlu), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Cüceloğlu, D. (1995). Yeniden İnsan İnsana, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve Davranışı, Psikolojinin Temel Kavramları, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Fromm, E. (1993). Psikanaliz ve din. (Çev: A. Arıtan), İstanbul: Arıtan Yayınları.
• Hökelekli, H. (1985). “Dini Kişiliğin Kuruluşunda İradenin Rolü”, Diyanet Dergisi 2, 16-28.
• Hökelekli, H. (1993). Din Psikolojisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kabaklı, A. (1978). Türk Edebiyatı, İstanbul: Türk Edebiyatı Yayınları.
• Kaya, M., (1998), “Benliğin Gelişimi ve Kendini Gerçekleştirme”, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı.
• Kayıklık, H. (2003). Orta Yaş ve Yaşlılıkta Dinsel Eğilimler, Adana: Baki Kitabevi.
• Koç, T. (1995). Ölümsüzlük Düşüncesi, İstanbul: İz Yayınları.
• Kula, M. N. (2002). Gençlik Döneminde Kimlik ve Din, (Edt. H. Hökelekli), Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi içinde (ss. 31–70), Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Mehmedoğlu, A. U. (2004), Kişilik ve Din, İstanbul: Dem Yayınları.
• Orakçı, C. (2003). Arif Nihat Asya, Ankara: Alternatif Yayınları.
• Öner, S. (1979). Arif Nihat Asya, İstanbul: Toker Yayınları.
• Peker, H. (1993). Din Psikolojisi, Samsun: Sönmez Matbaa ve Yayınevi.
• Rokeach, M. (1960). The open and closed mind. New York: Basic Books.
• Sayılgan, A. (1975). “Şairin Ölümü”, İstanbul: Töre Dergisi, Sayı: 45.
• Tunç, C. (1987). “Kader ve Kaza Hakkında Düşünceler”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Kayseri.
• Vergote, A. (1999). Din, İnanç ve İnançsızlık, (Çev. Veysel Uysal), İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Yapıcı, A. (1997). İslam’da Tövbe ve Dini Yaşayıştaki Rolü, Ankara: Beyan Yayınları.
• Yapıcı, A. (2002). Dini yaşayışın farklı görüntüleri ve dogmatik dindarlık. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (2), 75-117.
• Yapıcı, A., (2003), “Fiziksel ve Sosyal Hadiselere Sebep Atfetmede Dinin Rolü”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3 (1), 127-165.
• Yavuz, K., (1982). “Din Psikolojisinin Araştırma Alanları”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, 87-108.
• Yavuz, K., (1983). Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Yavuz, K., (1986a). “Dini İnancın Gelişmesinde Nativizm ve Tecrübecilik Problemi”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7, 129-142.
• Yavuz, K. (1986b). “Din Psikolojisinde Metot Meselesi ve Yeni Gelişmeler”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5, 153-185.
• Yıldız, S. (1991). Arif Nihat Asya-Nesirleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yıldız, S. (1994). “Arif Nihat Asya’nın Şiiri”, Doktora Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı.