BİR KUR'AN FALI ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 16 [BAHAR 2022], 19 - 51, 30.04.2022

Savaşkan Cem Bahadır

https://doi.org/10.28981/hikmet.1089394

Cited By: 1

Öz

Gelecek her zaman insanların ilgisini çekmiştir. Şimdiki ve gelecek zaman ile alakalı tahminler yapma işi olarak tarif edilen fal, eskiden beri insanların kendi kaderlerini tahmin etme aracı olarak kullanılagelmiştir. Fal kavramının milattan önce dört binli yıllara kadar izi sürülebilmektedir. Fal ve falcılıkla ilgili en eski bilgiler Mezopotamya’yı işaret etmektedir. Mısır ve Çin coğrafyalarında da falın revaçta olduğu bilinmektedir. Fal ile ilgilenen kültürler sadece bunlarla sınırlı değildir. Hemen hemen her kültür kendi gelecek tahminlerini yapmak için değişik şekillerde ve farklı araçlarla fal bakmışlardır. Suya, aynaya, kurşun döküldükten sonra kurşuna, köz ve tütsülere, kürek kemiğine, baklaya ve nihayetinde kahve telvesine bakarak gelecek hakkında tahminlerde bulunma işinin Türklerde de yaygın olduğu görülmektedir. İslam kültürünün doğum yeri olan Arabistan topraklarına bakıldığında da falı kavramının Arap kültüründe çok önemli yer tuttuğu görülmektedir. Tefe’ül, tıyare ve teşe’üm Arap kültüründe kullanılan fal tutma ile ilgili kelimeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Cahiliye döneminde zecr, tıyere ve ıyafe isimli fallar hayvan ve insanların ses, davranış ve üzerindeki izlerden hareketle açılan fallara örnektir. İslam coğrafyasında remilin (kum falı) yanı sıra Kur’an-ı Kerîm falları, kura falları ve peygamber adlarına göre düzenlenen fallar halk tarafından açılagelmiştir. Çalışmaya konu edilen metnin içeriğinde yer alan fal çeşidi ise Kur’an-ı Kerîm fallarına örnek teşkil etmektedir. Eserde falın bakılması için önceden hazırlanan ve daire şeklinde düzenlenmiş yirmi sureyi ve o sureler ile ilgili durumları içeren bir tablo bulunmaktadır. Metin içerisinde Kur’an-ı Kerîm’de yer alan yetmiş dokuz farklı sure ve tekrarları ile birlikte dört yüz dört ayet geçmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslamî Türk Edebiyatı, Fal, Falnâme, Fal Çeşidi, Kur’an Falı.

Kaynakça

• Aydemir, Emrah. (2018), “Remil İlmi ve Divan Şiirine Yansımaları”. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 2, 159-180.
• Aydın, Mehmet. (1995), “Fal”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 09 Ocak 2022.
• Bahadır, Savaşkan Cem. (2020) “Matbu Bir Remilnâme Örneği”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 43, 221-242.
• Çelebi, İlyas. (1995). “Fal”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 09 Ocak 2022.
• Duvarcı, Ayşe. (1993), Türkiye’de Falcılık Geleneği İle Bu Konudaki İki Eser Falname-i Risale-i li-Ca’fer-i Sadık ve Tefe’ülname. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Ertaylan, İsmail Hikmet. (1951), Falnâme, Sucuoğlu Matbaası, İstanbul.
• Gencel, Esra. (2011), Ankara Milli Kütüphane’de Yer Alan 5179 No’lu Falname. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri.
• Kurnaz, Cemal. (1997), Zaifî’nin Fâl-i Mürgânı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Sezer, Sennur. (1998), Osmanlı'da Fal ve Falnameler, Milliyet Yayınları, İstanbul.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya. (2008), “İlm-i Tefe’ül ve Tefe’ül-nâme (Ku’rân Falı) Üzerine Bir Değerlendirme”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2) 383-391.
• Sümer, Necati. (2016), “Cahiliye Araplarında Falcılık”. Milel ve Nihal Dergisi, 1, 134-157.
• Şanlı, İsmet. (2003), “XVI. Yüzyıl Divan Şâiri Fedâyî ve Fâl-nâme-i Kur’ân-ı ‘Azîm’i”. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 161-178.
• Şenödeyici, Özer. (2014), “Tradition of Fortune Telling With The Name of Prophet and Three Written Works About It”. Gazi Türkiyat, 14, 67-104.
• Temizkan, Mehmet. (2007), “Bir Kur’an falı”. Milli Folklor. 74, 70-74.
• Uzun, Mustafa (1995). “Falnâme”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Yıldız, Alim. (2010), “Manzum Bir Kur’an Falı”. İSTEM 16, 181-198.