MEB DERS KİTAPLARINDA YER ALAN ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU’NA AİT METİNLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Sayı: ÂŞIK VEYSEL HATIRASINA GELENEK VE EDEBİYAT ÖZEL SAYISI, 48 - 60, 01.10.2023

Kelime Erdal

https://doi.org/10.28981/hikmet.1359311

Öz

Âşık Veysel Şatıroğlu, okumayı çok istemesine rağmen gözleri görmediği için okula gidememiştir. Okuma aşkı onun içinde hep bir ukde olarak kalmıştır. Ömrü boyunca okumak şöyle dursun, bir tek harf yüzü bile görmeyen Âşık Veysel, eserlerinde hep okumayı ve öğrenmeyi tavsiye etmiştir. Onun şiirlerinde eğitim, okuma, ilim sahibi olma övülür; cahillik, bilgisizlik ve kendini geliştirmeme ise yerilir. Âşık Veysel, eserlerinde ilim ve okul gibi eğitim unsurlarına sıklıkla yer vermiştir. Âşık Veysel, ülke kalkınması için çalışmanın gereğine inanır. Türkiye’nin çağdaş medeniyet seviyesine ulaşabilmesi ve teknolojide, tarımda, sanayide atılım yapabilmesi için ülke insanının gaflet uykusundan uyanmasını, birlik içinde olmasını, cehaletten kurtulmasını, bunun için de okumaya ve okutmaya, eğitime önem verilmesini ister. Çünkü gelişen toplumlar karşısında geri kalmış bir toplum yok olmaya mahkûmdur. Halka, “Uyan Bu Gafletten Uyuma Yurttaş” diye seslenen Âşık Veysel, dünyayı anlamanın, büyüyüp gelişmenin de okuma ile olacağını vurgular. Âşık Veysel Şatıroğlu’na göre toplum olarak ilerlemenin en önemli şartı, eğitime önem verilmesidir. Şatıroğlu, özellikle köylerde yaşayan vatandaşlara seslenerek her köye okul yapılmasını ve tüm çocukların mutlaka okutulmasını ister.
Bu çalışmada, eğitim ve okulla bu derece yakından ilgili olan halk ozanı Âşık Veysel Şatıroğlu’nun, MEB yayınlarından çıkan ortaokul ve lise ders kitaplarında yer alan metinleri incelenmiş, elde edilen bulgular doğrultusunda sonuçlara ulaşılmış ve öneriler sunulmuştur. Araştırma kapsamında, MEB yayınlarından çıkan ortaokul 5, 6, 7, 8 ve lise 9, 10, 11 ve 12. sınıf ders kitapları nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi ile incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel Şatıroğlu, Millî Eğitim Bakanlığı, ders kitapları, Türkçe, edebiyat

A STUDY ON THE TEXTS IN THE MEB TEXTBOOKS OF ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU

Öz

Although Âşık Veysel Şatıroğlu wanted to study very much, he could not go to school because he was blind. The love of reading always remained a regret in him. Âşık Veysel, who never saw a single letter, let alone read, throughout his life, always recommended reading and learning in his works. In his poems, education, reading, and knowledge are praised; Ignorance, lack of knowledge, and lack of self-improvement are condemned. Âşık Veysel often included educational elements such as science and school in his works. Âşık Veysel believes in the necessity of working for the country's development. For Turkey to reach the level of modern civilization and make a breakthrough in technology, agriculture, and industry, he wants the country's people to wake up from the sleep of heedlessness, be in unity, and get rid of ignorance. For this, he wants to emphasize reading, education, and education. Because a backward society is doomed to disappear in the face of developing societies. Âşık Veysel calls out to the public, “Wake up, don't sleep on this heedlessness, citizen” and emphasizes that understanding the world, growing, and developing is possible through reading. According to Âşık Veysel Şatıroğlu, the most essential condition for progress as a society is to attach importance to education. Şatıroğlu appeals to village citizens and demands that schools be built in every village and that all children be educated.
In this study, the texts of the folk poet Âşık Veysel Şatıroğlu, who is so closely related to education and school, in the secondary school and high school textbooks published by the Ministry of Education, were examined, and conclusions were reached in line with the findings and suggestions were presented. Within the scope of the research, secondary school 5th, 6th, 7th, 8th, and high school 9th, 10th, 11th, and 12th-grade textbooks published by the Ministry of National Education were examined using the document analysis method.

Anahtar Kelimeler

Âşık Veysel Şatıroğlu, Ministry of National Education, textbooks, Turkish, literatüre

Kaynakça

• Alptekin, Ali Berat. Âşık Veysel, Atatürk Kültür. Ankara: Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 2009.
• Bâkiler, Yavuz Bülent. Âşık Veysel Hayatı ve Şiirleri. İstanbul: Tercüman Yayınları, 1986.
• Kara, Ruhi-Tören, Arzu. “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Eğitim”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] (2011),127-144.
• Karataş, Turan. “Âşık Veysel’in Şiirini Besleyen Üç Önemli Unsur: Çileli Hayatı, Gelenek ve Yerlilik”. Türk Dili 609 (2002), 688-695.
• Kır, Tolga vd. Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 7 Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayıncılık, 2021.
• Eselioğlu, Hilal vd. Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe 8 Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayıncılık, 2021.
• Yücel, İfakat vd. Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı 9 Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayıncılık, 2021.
• Filazi, Gurbet vd. Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı 12 Ders Kitabı. Ankara: MEB Yayıncılık, 2021.
• Şimşek, Esma. “Âşık Veysel’in Âşıklık Geleneği İçerisindeki Yeri Üzerine Bir Değerlendirme”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi /9 (2016),117-126.
• Tutu, Sıtkı Bahadır. Âşık Veysel Şatıroğlu (Hayatı, Eserleri ve Müzik Kimliği). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 2008.
• Yıldırım, Ali-Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları, 2000.
• http://turkoloji.cu.edu.tr
• https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/asik-veysel-satiroglu