AESTHETIC CRITICISM, WRITING SUGGESTIONS AND NATIONAL EDUCATION IN ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR'S ARTICLES IN ARMISTICE PERIOD

Yıl 2024, Sayı: 21 [GÜZ 2024], 281 - 305, 31.10.2024

Mahfuz Zariç

https://doi.org/10.28981/hikmet.1432050

Öz

The critical articles, published in various literary magazines during the Armistice period covering the years 1918-1922 after World War I, of Abdülhak Şinasi Hisar, who wrote works in the genres of novels, memoirs and essays, were published together under the title Kitaplar ve Muharrirler I. In the aforementioned writings of Hisar, some literary works of local and foreign poets and writers have been examined. In addition to current literary debates and developments, these articles also included the topics of "the art of criticism, authorship and an ideal education system". Hisar, whose understanding and practices of criticism can be called as "artist criticism" and "aesthetic criticism", has benefited from all of the "period-society-centered, reader-centered, author-centered and text-centered" approaches as a method of criticism in the mentioned writings.
In this article, Abdülhak Şinasi's opinions and recommendations on the subjects of "the problem of genre in literary texts, language and style, sincerity in writing, craftsmanship in fiction, making art for art's sake, the art of criticism, translation and the national education system" in his writings of the Armistice period are discussed.

Anahtar Kelimeler

Abdülhak Şinasi Hisar, Armistice Period, Criticism, Writing, Education

ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR’IN MÜTAREKE DEVRİ YAZILARINDA ESTETİK ELEŞTİRİ, YAZARLIK ÖNERİLERİ VE MİLLÎ EĞİTİM

Öz

Roman, anı ve deneme türlerinde eserler vermiş olan Abdülhak Şinasi Hisar'ın I. Dünya Savaşı sonrası 1918-1922 yıllarını kapsayan Mütareke devri boyunca çeşitli edebî dergilerde yayınlanmış eleştiri yazıları, Kitaplar ve Muharrirler I adıyla bir arada yayımlanmıştır. Hisar'ın söz konusu yazılarında, yerli ve yabancı şair ve yazarlara ait bazı edebî eserler incelenmiştir. Bu yazılarda, güncel edebî tartışma ve gelişmelerin yanı sıra "eleştiri sanatı, yazarlık ve ideal bir eğitim sistemi" konularına yer verilmiştir. Eleştiri anlayışı ve uygulamaları, "sanatçı eleştirisi" ve "estetik eleştiri" olarak adlandırılabilecek olan Hisar, söz konusu yazılarında eleştiri metodu olarak "dönem-toplum merkezli, okur merkezli, yazar merkezli ve metin merkezli" yaklaşımların hepsinden yararlanmıştır.
Bu makalede, Abdülhak Şinasi'nin Mütareke devri yazılarında yer alan "edebî metinlerde tür sorununu, dil ve üslup, yazarlıkta samimiyet, kurguda işçilik, sanat için sanat yapma, eleştiri sanatı, çeviri ve milli eğitim sistemi" konuları hakkındaki görüş ve tavsiyeleri ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Abdülhak Şinasi Hisar, Mütareke devri, eleştiri, yazarlık, eğitim

Kaynakça

• Garan, Bahanur. "Bir Eleştirmen: Abdülhak Şinasi Hisar", Turkish Studies, V. 6/4/2011(Güz), 539-562.
• Hızlan, Doğan. “Abdülhak Şinasi Hisar’ın Ediplere Çok Yönlü Bakışı”, Geçmiş Zaman Edipleri, hzl. Tahsin Yıldırım, İstanbul: Selis Kitap, 2005.
• Hisar, Abdülhak Şinasi. Kitaplar ve Muharrirler I, hzl. Necmettin Turinay, İstanbul: YKY, 2008.
• Hisar, Abdülhak Şinasi, Geçmiş Zaman Edipleri, hzl. Tahsin Yıldırım, İstanbul: Selis Kitap, 2005.
• Karabulut, Şeyma Nur. Abdülhak Şinasi Hisar’ın Deneme ve Tenkitleri Üzerine Bir İnceleme, Ankara: TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Karaca, Nesrin Tağızade. Abdülhak Şinasi Hisar'ın Eserlerinde Geçmiş Zaman ve İstanbul, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998.
• Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim, 2005.
• Sağıroğlu, Recep. Edebiyat Kanonları Dışında Kalmış Bir Yazar, Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Turinay, Necmettin, "Sunuş" ve "Hazırlayanın Önsözü", Kitaplar ve Muharrirler I, İstanbul: YKY, 2008.