.جمال الدين أبو الفرج بن الجوزي. "صيد الخاطر" . تح. حامد أحمد طاهر، القاهرة: دار الفجر للتراث، 2013

Year 2019, Volume: 18 Issue: 36, 707 - 713, 30.12.2019

Mohammad Thalgi

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.534676

Abstract

يعد كتاب "صيد الخاطر"
لابن الجوزي (ت: 597/1201) من الكتب الهامة التي ألفت في الفكر التربوي الأخلاقي، وقد
احتوى هذا الكتاب على عدد من المبادئ والقواعد الأخلاقية في موضوعات مختلفة، تتعلق
بالتربية النفسية الذاتية والجوانب الأخلاقية في التعامل مع الآخرين، لاسيما ما
يتعلق بأخلاقيات طلبة العلم والعلماء. كما عبر المؤلف في هذا الكتاب عن رأيه في
مجموعة من المظاهر السلوكية والتعليمية والتعبدية التي عاصرها. كما تناولت فصول
كتابه تحليلات نفسية واجتماعية للمواقف الأخلاقية التي يتعرض لها المسلم بشكل عام
والعالم والمتعلم بشكل خاص. كما تضمنت هذه التحليلات نصائح وتوصيات من قبل المؤلف،
تناول في كثير منها تحليله للمسائل التربوية الأخلاقية من خلال تجاربه ومواقفه
الشخصية. وإلى جانب آراءه التربوية الأخلاقية ظهرت في فصول الكتاب مجموعة قليلة من
الآراء العقدية والفقهية، عبر فيها عن رأيه في بعض المظاهر الدينية التي عايشها. 

Keywords

صيد الخاط, جمال الدين أبو الفرج بن الجوزي, بن الجوزي, حامد أحمد طاهر

Cemâlüddîn Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî (ö. 597/1201). "Saydu’l-Hâtır". Thk. Hâmid Aĥmad et-Ṭâhir. Kahire: Dâru-l-Fecr li't-türâs, 2013.

Abstract

Ibn Al-Jawzi’s book, entitled Saydu’l-Hâtir (597/1201), is one of
the important books written about moral educational thoughts. This book’s title expresses the purpose of its authorship. As Ibn
Al-Jawzi explained in the introduction, his goal in writing this book was that
a group of thoughts and observations came into his mind and he considered that
it would be useful to write them down. The book contains a number of moral
principles and rules on various topics related to educational psychology and
ethical aspects and, more especially with regard to the ethics used by scholars
and students. In this book, Ibn Al-Jawzi expresses, also, based on his own
experiences, his opinions on a set of behavioral, educational and devotional
aspects. The book deals, also, with social analyzes of different situations
faced by Muslims generally and by scientists and students in particular. These analyzes
include, also, advice and recommendations. In addition to his psychological and
moral educational views which are again based on his own experiences, Ibn
Al-Jawzi gives his opinions on some of the religious aspects related to a small
group of doctrinal and juristic matters.

Keywords

Ibn Al-Jawzi, Saydu’l-Hâtir, Islamic Education, Moral Educational, Educational Psychology

Cemâlüddîn Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî (ö. 597/1201). "Saydu’l-Hâtır". Thk. Hâmid Aĥmad et-Ṭâhir. Kahire: Dâru-l-Fecr li't-türâs, 2013.

Abstract

İbnü’l-Cevzî’nin (597/1201) Saydu’l-Hâtir
adlı kitabı, ahlak eğitimi üzerine yazılmış en önemli eserlerden biridir. Yazar
kitabın başlığını belirlerken ahlaki konularla ilgili zihninde oluşan birtakım
düşünce, görüş ve gözlemlerinin satırlara dökülerek zapt edilmesini amaçladığı,
bunu okuyuculara aktarmanın faydalı olacağı kanaatiyle kaleme aldığı
görülmektedir. Kitap, eğitim psikolojisi ve özellikle de eğitim ahlakıyla
ilgili, öğrencilerin ve akademisyenlerin etiğine ilişkin çeşitli konularda
ahlaki ilkeler ve kurallar içermektedir. Bunlara ilaveten yazar, bu kitapta
yaşadığı bir dizi davranışsal, eğitimsel ve adanmışlık yönüyle ilgili görüş ve
düşüncelerini de dile getirir. Ayrıca kitabın bölümleri genel olarak Müslüman
bireyin, özellikle de bilim adamı ve öğrencilerin karşılaştığı muhtelif durum
ve konumlara yönelik sosyal analizlerle de ilgilenir. Bu analizlerin yanında
yazar, tavsiye ve önerilerini içeren aktarımlarda da bulunur. Müellif, eserinin
ana konusunu oluşturan eğitim psikolojisi ve ahlaki eğitim ile alakalı görüş ve
düşüncelerine ek olarak, aynı zamanda kitabında fıkıh ve akaid gibi dini
mevzularla ilgili konulara değinip, kendi görüşlerini dile getirdiği, orijinal
doktrin ve çıkarımlar sunduğu bölümlere de yer vermiştir.

Keywords

İbnü’l-Cevzî, Saydu’l-Hâtir, İslam Eğitimi, Ahlak Eğitimi, Eğitim Psikolojisi

References

• جمال الدين أبو الفرج بن الجوزي، صيد الخاطر، تح. عبد القادر عطا (بيروت: دار الكتب العلمية، 1992)، 11. جمال الدين أبو الفرج بن الجوزي، صيد الخاطر، تح. حسن سويدان (دمشق: دار القلم، 2004)، .
• أبو الفرج بن الجوزي، صيد الخاطر، مخطوطة،الرياض: المكتبة المركزية، 218 ص.ج. تقديرا: كتبت القرن التاسع الهجري؛ج
• جمال الدين أبو الفرج بن الجوزي، صيد الخاطر، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية، مكتبة: محمد التركي، رقم: 4953، النسخ: 1336.