Semantic and technical Analysis of Narration “Most People of Heaven are Gullible”

Year 2013, Volume: 12 Issue: 24, 59 - 84, 30.12.2013

Muhittin Düzenli

https://doi.org/10.14395/jdiv51

Cited By: 2

Abstract

This study examines a critique of narration that “Most people of heaven are gullible” in terms of hadith methodology and this narration is analyzed in terms of texts and its chains. Although this narration has been interpreted in the sufî tradition as “far from world affairs, but become clever in the affairs of Hereafter Life” and accepted as its authenticity, this study indicates that this narration contains many problems in terms of the texts and its chains.

Keywords

Hadith Critique, People of Heaven, Sufi Interpretatıon, Esoterıc Interpretatıon

“Cennetliklerin Çoğu Eblehlerdir” Rivayetinin Semantik ve Teknik Analizi

Abstract

Bu makalede “Cennetliklerin çoğu eblehlerdir” rivâyetinin hadis metodolojisi açısından tahlili yapılmış, hem isnad hem de metin açısından tetkik edilmeye çalışılmıştır. Her ne kadar tasavvufî gelenekte rivâyetin “dünya işlerinden uzak durmak, ahirete yönelik konularda ise akıllı olmak” anlamıyla te’vil edilip hadisin sahîh olduğu ifade edilse de bu çalışma söz konusu rivâyetin hem isnad hem de metin açısından birçok problemi ihtiva ettiğini ortaya koymuştur.

Keywords

Hadis Tenkidi, Cennet Ehli, Tasavvufî Yorum, Batınî Yorum

References

• Aliyyu’l-Kârî, el-Esrâru’l-merfûa fi ahbâri’l-mevdûa, tahk.: Muhammed Latif es-Sabbâğ, Mektebe- tü’l-İslâmî, Beyrut 1391/1971.
• Asım Efendi, Kâmus Tercemesi, İstanbul 1305, (c. 1-4).
• el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali, el-Câmi' li-şu‘abi'l-imân, tahk.: Abdülali Ab- dülhamid Hamid, Mektebetü’r-Rüşd, Beyrut 2003.
• el-Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdülhalik el-Basri, Müsnedü'l-Bezzâr, tahk.: Adil İbn Sa’d, Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, Medine 2005.
• el-Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail, es-Sahih, Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye, Riyad 1998.
• Bursevî, İsmail Hakkı, Rûhu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’ân, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut ts.
• el-Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh tâcu'l-Luga ve sıhâhü'l-arabiyye, tahk.: Ahmed Abdülgafûr Atar, Dârü’l-İlim li’l-Melâyîn, Beyrut 1984.
• Ebû Tâlib el-Mekkî, Kûtu’l-kulûb (Kalplerin Azığı), çev.:Muharrem Tan, İz Yayınları, İstanbul 1999.
• --------, Ebû Tâlib el-Mekkî, Muhammed b. Ali b. Atıyye el-Hârisî, Kûtü'l-kulûb fî muameleti'l- mahbûb ve vasfu tarîki’l-mürîd ila makami’t-tevhîd, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1426/2005.
• el-Ezherî, Ebû Mansur Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu’l-luga, tahk.: Muhammed Abdünnaim Hafâcî, Mahmûd Ferec Ukde, Dâru’l-Mısriyyeli’t-Te’lif ve’t-Terceme, Kahire, ty.
• el-Gazâlî, Ebû Hâmid Muhammed, Cevâhiru’l-Kur’ân, Dârü İhyâi’l-Ulûm, Beyrut 1985.
• --------, İhyâu ulûmi’d-dîn, Dârü’l-Ma’rife, Beyrut, ts.
• --------, Mişkâtü’l-envâr, nşr. Ebü’l-A‛lâ el-Afîfî, Kahire 1964.
• --------, İlcâmu’l-‘avâm an ilmi’l-kelâm, nşr. Muhammed Mu’tasım-Billah el-Bağdâdî, Beyrut 1985.
• --------, el-Kıstâsü’l-müstakîm, [Mecmûatü resâil içinde], Dâru’l-Fikr, Beyrut 1996.
• Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahman Halil b. Ahmed b. Amr Ferahidî, Kitâbu’l-ayn, tahk.: Mehdi Mahzûmî, İbrâhim Samerrâî, Müessesetü’l-A’lemi li’l-Matbuat, Beyrut 1988.
• el-Hatîb el-Bağdâdî, Ahmed b. Ali Ebû Bekir, el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1988.
• --------, Tâli telhîsü'l-müteşâbih, Dârü’s-Sumey’i, Riyad 1417/1997.
• İbn Acîbe, Ebü’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Mehdi Hasenî Şâzelî, el-Bahrü’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-mecîd, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1423/2002.
• İbn Adiy, Ebû Ahmed Abdullah b. Adi el-Cürcânî, el-Kâmil fî duafâi’r-ricâl,Dârü’l-Fikr, Beyrut 1988.
• İbn Asâkîr, Ebü'l-Kâsım Sikâtüddin Ali b. Hasan b. Hibetullah, Târîh-u medîneti Dımaşk, Dârü’l- Fikr, Beyrut 1415/1995.
• İbn Ebî Hâtim, Kitâbu’l-cerh ve’t-ta’dîl, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1372/1952.
• İbn Fâris Ebû'l-Hüseyin Ahmed b. Zekeriyyâ, Mu'cemu Mekâyisi'l-Luga,tahk.: Abdüsselam Muhammed Harun, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1979.
• İbn Hacer el-Askalânî, Ebü'l-Fazl Şehâbeddin Ahmed, Lisânü'l-mizân, Müessesetu’l-A’lemî, Beyrut 1406/1986.
• --------, Nüzhetu’n-nazar fî tavdîhi nuhbeti’l-fiker, tahk.: Nurettin Itr, Dimaşk 1993.
• --------, Tehzîbü’t-tehzîb, Dârü’l-Fikr, Beyrut 1984.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed et-Temîmî, el-Mecrûhîn, Dârü’l-Vâî, Halep ts.
• İbn Mâce, Ebu Abdullah Muhammed b. Yezid er-Rebeî el-Kazvînî, es-Sünen,Beytü’l-Efkâri’d- Devliyye, Riyad 1998.
• İbn Manzur, Muhammed b. Mukrim, Lisânu’l-arab, Dârü Sadır, Beyrut ts.
• İbn Sîde, Ebü'l-Hasan Ali b. İsmail, el-Muhkem ve’l-muhîtü’l-a’zâm fî’l-luga, Dârü’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 2000.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali, Garîbu’l-hadîs, tahk.: Abdulmu’tî Emin Kal’âcî, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1425/2004.
• --------, ed-Duafâ ve’l-metrûkîn, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1406/1986.
• --------, el-İlelü'l-Mütenâhiye fi'l-ahâdisi'l-vâhiye, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1403/1983.
• İbnü'l-Esir, Ebü's-Saadât Mecdüddîn Mübârek b. Muhammed, el-Câmi fî garîbi’l-hadîs, Mektebe- tü’r-Rüşd, Riyad ts.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Ömer Osman b. Abdurrahman eş-Şehruzûrî, Mukaddime, tahk.: Nureddin Itr, Dârü’l Fikr,Beyrut 1995.
• İbnü’s-Sem’ânî, el-Muntahab min mu’cemi’ş-şuyûh İbnü’s-Sem’ânî, Dârü Alemi’l-Kütüb, Riyad 1996.
• Kandemir, Yaşar, Mevzû Hadisler Menşei Tanıma Yolları ve Tenkidi, MÜİFV Yayınları, İstanbul 1997.
• Koçyiğit, Talat, Hadis Istılahları, AÜİF Yayınları, Ankara 1980.
• el-Kudâî, Ebû Abdullah Muhammed b. Selâme b. Ca’fer, Müsnedü’ş-şihâb, tahk.: Hamdi Ab- dülmecid es-Selefî, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1405/1985.
• el-Kurtûbî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi li ahkâmi’l-Kur’ân, tahk.: Hişâm Semîr el-Buhârî, Dâru Alemi’l-Kütüb, Riyad 1423/2003. el-Kuşeyrî, Ebu’l-Kâsım Zeynülislam Abdülkerim b. Havâzın, Letâifu’l-işârât, thk İbrahim Besyûnî, Hey’etü’l-Misriyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, Kahire 1981.
• Mehmet Suat Mertoğlu, “Sülemî”, DİA, İstanbul 2009.
• el-Mizzî, Ebü'l-Haccâc Cemaleddîn Yusuf b. Abdurrahmân b. Yusuf,Tehzîbü’l-kemâl li esmâi’r- ricâl, tahk.: Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1408/1988.
• Mutçalı, Serdar, Arapça Türkçe Sözlük, Dağarcık Yayınları, İstanbul 1995.
• Müslim, Ebû’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmiu’s-sahîh, Beytu’l-Efkâri’d- Devliyye, Riyad 1998.
• en-Nesâî, Ahmed b. Şuayb Ebû Abdurrahmân, es-Sünen, Beytü’l-Efkâri’d-Devliyye, Riyad 1998.
• Öztürk, Mustafa, Tefsirde Bâtınîlik ve Bâtınî Te’vil Geleneği, İstanbul 2011.
• er-Râmehurmûzî, Hasan b. Abdurrahman, el-Muhaddisu’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî,tahk.: Mu- hammed Accâc el-Hatîb, Dârü’l-Fikr, Beyrut, 1984.
• er-Râzî, Ebû Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddîn, et-Tefsîrü’l-kebîr (Mefâtihü’l- gayb), Dârü’l-Fikr, Beyrut 1981.
• --------, Tefsîr-i Kebîr, çev.: Suat Yıldırım vd., Akçağ Yayınları, Ankara 1995.
• es-Sa’lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim Nisâbûrî, el-Keşf ve’l-beyân fî tefsîri’l- Kur’ân (Tefsîrü’s-sa’lebî), tahk.: Muhammed b. Âşûr, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut 1422/2002.
• Saklan, Bilal, “Ebû Tâlib el-Mekkî”, DİA, İstanbul, 1994.
• es-Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekir, Tedrîbu’r-râvi fî şerhi Takrîbi’n-Nevevî, tahk.: Ahmed Ömer Haşim, Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut 1985.
• es-Sülemî, Ebû Abdurrahmân Muhammed b. Hüseyin, Tefsîrü’s-Sülemî (Hakâikü’t-tefsir), tahk.: Seyyid Umran, Beyrut, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1421/2004.
• eş-Şirbînî, Şemseddin Hatib Muhammed b. Ahmed Kahiri Şafiî, es-Sirâcü’l-münîr, Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut ts.
• et-Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. Selamet el-Ezdî, Şerhu Müşkili'l-Asâr, tahk.: Şuayb el-Arnaûd, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut 1415/1994.
• et-Tirmizî, Muhammed b. İsâ, es-Sünen, Beytü’l-Efkâri’d-Devliyye, Riyad 1998.
• Uğur, Mücteba, Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, TDV Yayınları, Ankara 1992.
• Uludağ, Süleyman, “Sülemî, Muhammed b. Hüseyin”, DİA, İstanbul 2010.
• Vural, Mehmet Gazâlî Felsefesinde Bilgi ve Yöntem, Ankara 2004.
• ez-Zebîdî, Ebu'l-Feyz Murtaza Muhammed b. Muhammed b. Muhammed, Tâcü'l-arûs min cevâhiri'l-kâmûs,tahk.: Ali eş-Şîrî. Dârü’l-Fikr, Beyrut 2001.
• ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman, Mîzânü’l-i’tidâl fî nakdi’r- ricâl, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1995.
• ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman, Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ, tahk.: Şuayb el-Arnaûd, Ali Ebû Zeyd, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1402.
• ez-Zehebî, Târîhu’l-islâm, Dârü’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut 1422/2001.
• ez-Zemahşerî, Ebü'l-Kâsım Cârullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Fâik fî garîbi’l-hadîs, tahk.: Ali Muhammed el-Bâhû, Dârü’l-Fikr, Beyrut 1414/1993.