Bir Biyografi Denemesi: Ebû Bekir er-Râzî

Year 2004, Volume: 3 Issue: 6, 101 - 128, 30.12.2004

Hüseyin Karaman

Abstract

İslam Felsefe Tarihi’ndeki ilk filozoflardan biri olan Ebû Bekir er-Râzî, 251/865 tarihinde Rey’de
doğmuş ve yine aynı yerde 313/925’de vefat etmiştir. Bir takım farklı rivayetlere rağmen, delillerin
çoğunluğu onun Türk asıllı Sünni bir filozof olduğunu göstermektedir. Râzî, başta tıp olmak üzere
felsefe, mantık, kimya, astronomi, matematik ve ahlâk sahalarında birçok eser yazmış ansiklopedik
bir filozoftur. Eserlerinin sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte, es-Sîretü’l-felsefiyye isimli eserinde
200 civarında olduğunu ifade etmektedir. Ancak Brockelmann bu eserlerinden 59 tanesinin günümüze ulaştığını belirtmektedir. Filozofun özellikle tıp ve kimya sahalarında yapmış olduğu çalışmalar ve ortaya koymuş olduğu eserler uzun yıllar bilim dünyasında tartışılmış ve sonraki dönemde bir çok yönden etkili olmuştur. 

Keywords

Ebu Bekir er-Râzi, Tabiatçılık, İslam Felsefesi

An Essay of Biography: Abu Bakr al-Razi

Abstract

Abu Bakr al- Razi, one of the first muslim philosophers in the History of Islamic Philosopy, was
born in Rayy in H. 251/ A.D. 865, and he died away in the same place in 313/925. Despite of various
narrations about his nationality, majority of the evidences indicate that he is probably a Sunni and
Turkish philosopher in origin. He is an all embracing and a kind of encyclopedic scholar, having
written many works in various fields such as medicine, philosophy, logic, chemistry, astronomy,
mathematics and ethic. Although the number of his works is not known exactly, He states in his the
Philosophic Life that he has written about 200 works. However Brockelmann has said that only 59
of his works has reached to the present day. His studies and other works, especially the ones on
medicine and chemistry, some times have been argumented, making influnces in many aspects,
then. 

Keywords

Ebû Bekir er-Râzi, naturalizm, the philisophy of İSlam

References

• A’sam, Abdülemir, “Ebû Bekir er-Râzî”, Mevsuatü’l-hadareti’l-islâmiyye, Müessesetü âli’l-beyt, Amman 1993, ss. 304-309.
• Abd, Abdullatif Muhammed, Usulu’l-fikriʹl-felsefî inde Ebî Bekir er-Râzî, Mektebetuʹl-ancolo el- mısriyye, Mısır 1977.
• Abdulbakî, Ahmet, Min Aʹlamiʹl-ulamaiʹl-Arab fiʹl-karniʹs-salisiʹl-hicrî, Merkezü dirasati’l-vahdeti’larabiyye, Beyrut 1990.
• Ansari, A. S. Bazmee, “Abu Bakr Muhammad Ibn Yahya al-Râzî Universal Scholar and Scientist”, Islamic Studies, Spring 1976, vol. 15, sayı: 1, ss. 155-166.
• Arberry, Arthur J., “Introduction”, The Spırıtual Physick of Rhazes, Butler and Tanner Ltd., London 1950, ss. 1-17.
• Aydın, Mehmet, “Ahlâk-İslâm Felsefesi”, DİA, İstanbul 1989, c. II, ss. 10-14.
• Bağdatlı İsmail Paşa, Hediyyetüʹl-arifin, MEB. Yay., İstanbul 1951.
• Bayraktar, Mehmet, İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 1988.
• -----, “The Spiritual Medecine of Early Muslims”, The Islamic Quarterly, vol 29, 1985, sayı: 1, ss. 1-28.
• Bedevi, Abdurrahman, “Muhammad Ibn Zakariyya al-Râzî”, A History of Muslim Philosophy (içinde), ed.: M. M. Sharif, Otto Harrassowıtz, Wiesbaden 1963, c. I, ss. 434-449.
• Beyhakî, Ebu’l-Hasan Ali b. Zeyd, Tarihu’l-hukemaiʹl-İslâm, Matbaatü’t-terakki, Dımeşk 1946.
• Bîrûnî, Ebû Reyhan Muhammed b. Ahmed, “Risale li’l-Bîrûnî fi fihrist kutup Muhammed b. Zekeriya er-Râzî”, nşr. Paul Kraus, Islamic Medicine, Institute for the History of Arabic Islamic Science, Frankfurt 1996, vol. 25, ss. 266-320.
• Brockelmann, Carl, GAL, E. J. Brill, Leiden 1943.
• -----, GAL Supplement, E. J. Brill, Leiden 1943.
• Browne, E. G., Arabian Medicine, Cambridge 1921.
• Campell, D., Arabian Medicine and Its Influence on the Middle Age, London 1926.
• Corbin, Henry, History of Islamic Philosophy, Kegan Paul Internatıonal, London 1993.
• Danışmend, İsmail Hami, Batı Kaynaklarına Göre İslâm Medeniyeti, Yağmur Yay., İstanbul 1989.
• Dıfâî, Ali Abdullah, İsham-u ulemai’l-Arab ve’l-müslimin fis-saydele, Müessesetü’r-risale, Beyrut 1985.
• Fakhry, Majıd, A History of Islamic Philosophy, Columbia University Press, Second Edition, New York 1983.
• Ferruh, Ömer, Abkariyyetü’l-Arab fi’l-ilm ve’l-felsefe, el-Mektebetü’l-asriyye, Beyrut 1989.
• Figurovsky, N. A., “An Unkown Work of al-Razi’s “The Book of the Secret of Secrets”, Ambix, c. 10, sayı: 3, Cambridge 1962, ss. 146-149.
• Goodman, Lenn Evan, “Muhammad Ibn Zakariyya al-Râzîʺ, History of Islamic Philosophy, ed.: S. H. Nasr and Oliver Leaman, Routledge, London 1996, c. I, ss. 198-215.
• -----, “Al-Râzîʺ, The Encyclopaedia of Islam (New Edition), E. J. Brill, Leiden 1994, c. VIII, ss. 474-477. Hançerlioğlu, Orhan, Felsefe Ansiklopedisi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1981.
• Haw, Feridrun, “Takriru’r-Râzî havle’z-zukamu’l-müzminu inde tefettuhi’l-verd”, Al-Abhath, c. 26, Beyrut 1973-1977, ss. 51-105.
• Heym, Gerard, “Al-Râzî and Alchemy”, AMBİX, London, March 1938, c. 1/3, ss. 184-191.
• Hoodboy, Pervez, Islam and Science, Zed Books Ltd., London 1991.
• Hunke, Sigrid, Avrupa’nın Üzerine Doğan İslâm Güneşi. çev.: Servet Sezgin, Bedir Yayınevi, İstanbul 1972.
• İbn Cülcül, Ebî Davud Süleyman b. Hasan el-Endelusî, Tabakatuʹl etıbba veʹl-hukema, tahk.: Fuad Seyyid, Müessesetü’r-risale, Beyrut 1985.
• İbn Ebî Useybia, Ebu’l-Abbas Ahmet, Uyunu’l-enba fi tabakatiʹl-etıbba, Daru mektebetüʹl-hayat, Beyrut, ts. İbn Hallikan, Ahmet b Muhammed b. İbrahim Ebî Bekr, Vefayâtu’l-a’yân, Daruʹs-sadır, Beyrut 1977.
• İbn Kuteybe, Te’vilu muhtelifi’l-hadis, çev.: M. Hayri Kırbaşoğlu, Kayıhan Yay., İstanbul 1979.
• İbn Nedim, el-Fihrist, Daruʹl-maarif, Beyrut 1994.
• İbnu’l-Esir, İslâm Tarihi, çev.: Ahmet Ağırakça, Bahar Yay., İstanbul 1989.
• İbnu’l-Kıftî, Ebu’l-Hasen Ali b. Yusuf b. İbrahim, İhbaru’l-ulema bi ahbari’l-hukema, tahk.: Julius Lippert, Dieterichsche Verlagsbuchland, Leipzig 1903.