Reflections of Turkey’s foreign policy in the press of Elâzığ during the Democrat Party period

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 483 - 502, 31.12.2023

İrfan Durmuş

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1360323

Öz

This study aims to reveal the reflections of the foreign policies of the Democrat Party (DP), which has a great importance in our political history and the transition to multi-party life, in the Elâzığ press during the period when the DP was in power. Within the scope of the study, important newspapers of the Elâzığ press covering the 1950-1960 periods were scanned. The results obtained from Uluova, Turan and Elâzığ newspapers, which were important print media sources of Elâzığ in that period, were evaluated. The research framework consists of local newspapers published in the province of Elâzığ, news published on the foreign policies of the DP government and the researcher's comments. Within the scope of the study, newspapers published between 1950-1960 were examined and around 1200 news and written documents related to the DP were found. As a result of the study, in which the qualitative case analysis method was adopted, it was seen that the press in Elâzığ closely followed the foreign policy practices of the DP government and gave wide coverage to the developments in foreign policy in its news content.

Anahtar Kelimeler

Democrat Party, Adnan Menderes, Turkish foreign policy, Elâzığ press, Korean War, NATO

Demokrat parti döneminde Türkiye dış politikasının Elâzığ basınındaki yansımaları

Öz

Bu çalışma, siyasi tarihimizde ve çok partili yaşama geçişte büyük bir öneme sahip olan Demokrat Parti’nin (DP) iktidarda olduğu dönemdeki dış politikalarının Elâzığ basınında yansımalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında 1950-1960 dönemlerini kapsayan Elâzığ basınının önemli gazeteleri taranmıştır. Elâzığ’ın o dönemdeki önemli yazılı basın kaynaklarından Uluova, Turan ve Elâzığ gazetelerinden elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırma çerçevesi Elâzığ ilinde yayımlanan yerel gazeteler, DP hükümetinin dış politikaları hakkında yayınlanmış haberler ve araştırmacının yorumundan oluşmaktadır. Çalışma kapsamında 1950-1960 yılları arasında yayına devam eden gazeteler incelenmiş olup 1200 civarında DP ile ilgili haber ve yazılı belgeye rastlanmıştır. Nitel vaka analizi yönteminin benimsendiği çalışma sonucunda, Elâzığ basının DP iktidarının dış siyasetteki uygulamalarını yakından takip ederek dış politikadaki gelişmelere haber içeriklerinde geniş yer verdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Demokrat Parti, Adnan Menderes, Türk dış politikası, Elâzığ basını, Kore Savaşı, NATO

Kaynakça

• Alıcı, S. (2009). 1950-1960 dönemi Türk dış politikası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Armaoğlu, F. (1982). 20.yüzyıl siyasi tarihi (1914-1990). C. I. (8. Baskı). Ankara: İş Bankası Yayınları
• Bağcı, H. ve Şahin, M. (2009). Doğu-batı arasında Demokrat Parti dış politikası. Demokrasi Platformu. 5(17), 187-202. Erişim adresi: https://www.demokrasiplatformu.com/dergi/article/view/153/149
• Bozkurt, S. (2000). Kütahya basınında Demokrat Parti İktidarı (1950-1960). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• Ekinci, N. (1997). II. Dünya savaşından sonra Türkiye’de çok partili düzene geçişte dış etkenler. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları
• Erkin, F. C. (1974). İnönü, demokrasi ve dış İlişkiler, Milliyet, 14.01.1974
• Eroğlu, C. (1982). Demokrat Parti tarihi ve ideolojisi. Ankara
• Göktepe, C. ve Seydi, S. (2015). Soğuk savaş başlangıcında Türk dış politikası. Bilig (72), 197-222. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/234247
• Gönlübol, M., Sar, C. ve Sander, O. (1996). Olaylarla Türk dış politikası. (9. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi
• Ismay, L. (1954). NATO ilk beş sene (1949-1954). S. Bilge (Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Karpat, K. (1967). Türk demokrasi tarihi. İstanbul: Ararat Yayınevi
• Kiraz, S. (2020). Menderes dönemi Türk dış politikasının NATO üyeliği ve Bağdat Paktı’nın kurulması örnekleri üzerinden analizi, Turkish Studies-Economy, 15(1), 309-321. Erişim adresi: https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.41483
• Lewis, B. (1991). Modern Türkiye’nin doğuşu. M. Kıratlı (Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Özkaya Duman, O. ve Birsel, H. (2012). Demokrat parti dönemi Türk dış politikası ve bu politikanın dinamiklerine etki eden dış gelişmeler. Atatürk Dergisi, 1(1), 299-318. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniad/issue/2368/30375
• Serbest, M. B. (2006). Bağdat Paktı’nın kuruluş süreci ve gelişiminde Türkiye’nin rolü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 401-424. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/577483
• Soysal, İ. (1989). Tarihçeleri ve açıklamaları ile birlikte Türkiye’nin siyasal antlaşmaları (1920-1945). C.1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
• Süleymanoğlu-Kürüm, R. (2021). Uluslararası ilişkilerde nitel yöntemlerle makale yazımı: Vaka analizi ve incelikleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42(Özel sayı 1), Ö149-Ö168
• Toker, M. (1970). Tek partiden çok partiye. İstanbul: Milliyet Yayınları
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi C.II, Dönem 7, C:17
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi C.II, Dönem 7, C:18
• Yalman, A. E. (1970). Yakın tarihte gördüklerim ve geçirdiklerim. C.2. İstanbul: Yenilik Basımevi
• Yazıcı, T. (1963). Kore birinci Türk Tugay’ında hatıralarım. İstanbul: Ülkü Basımevi
• Yeşil, A. (1988). Türkiye’de çok partili hayata geçiş. No: 897. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
• Yetkin, Ç. (1983). Türkiye’de tek parti yönetimi (1930-1945). İstanbul: AltınKitaplar Yayınevi
• Kullanılan Haberler
• Adnan Menderes ile F. Köprülü’nün Paris ziyareti. (1953, 12 Mart). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Adnan Menderes’in Amerika seyahati. (1954, 28 Mayıs). Uluova Gazetesi, s.1
• Adnan Menderes Bağdat Paktı Konseyi’ne gidecek. (1957, 21 Mayıs). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Amerika zamanı gelince Bağdat Paktı’na girecektir. (1957, 1 Mart). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Amerikan yeni silahları. (1950, 4 Mayıs). Milliyet Gazetesi, s.1
• Atlantik Paktı Konseyi gizli bir toplantı yaptı. (1951, 18 Eylül). Turan Gazetesi, s.1
• Başbakanımız Adnan Menderes bu ay Batı Almanya’ya gidecek. (1953, 21 Mayıs). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Başbakan Adnan Menderes’in Türk-Yunan milletine mesajı. (1952, 9 Mayıs). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Başbakan Adnan Menderes ve Köprülü Selanik’te büyük tezahüratla karşılandı. (1952, 6 Mayıs). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Başvekilimiz Almanya’ya gidiyor. (1958, 6 Haziran). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Başvekil Adnan Menderes’in Kore’yi ziyareti. (1958, 29 Nisan). Turan Gazetesi, s.1
• Celal Bayar’ın Amerika seyahati. (1953, 30 Eylül). Turan Gazetesi, s.1
• Demokrat Partinin dünkü mitingi. (1950, 8 Ağustos). Turan Gazetesi, s.1
• Fuat Köprülü Paris’e gidiyor. (1953, 9 Mart). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Irak Bağdat Paktı’ndan çekilmiyor. (1958, 25 Temmuz). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Komünistler Kore’de adil bir mütarekeyi geciktirmekle itham ediliyor. (1952, 11 Haziran). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Kore meselesi. (1950, 5 Ekim). Turan Gazetesi, s.1
• Kore cephesi. (1951, 14 Mart). Turan Gazetesi, s.1
• Kore’de Türk tugayını gezen bir muhabirin anlattıkları. (1951, 11 Nisan). Turan Gazetesi, s.1
• Kore’de komünistler yeni bir taarruz için hazırlanıyor. (1951, 14 Mayıs). Turan Gazetesi, s.1
• Kuzey Kore’nin sulh teklifi genel sekreterliğe geldi. (1951, 17 Nisan). Turan Gazetesi, s.1
• Mütareke imzalanırsa. (1953, 17 Nisan). Elâzığ Gazetesi, s.1
• NATO denizaltılara karşı kullanılacak Norveç yapısı bir silahı tetkik ediyor. (1958, 21 Ekim). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Sayın başbakanımız Adnan Menderes Roma’ya gidiyor. (1955, 26 Ocak). Elâzığ Gazetesi, s.1
• Soğuk mücadele. (1953, 30 Ocak). Uluova Gazetesi, s.1
• Tarihi üniversite bayrağı Kore’de. (1951, 10 Mart). Turan Gazetesi, s.1
• Türkiye Amerika arasındaki dostluk. (1950, 27 Mayıs). Turan Gazetesi, s.1
• Türk Yunan işbirliği methediliyor. (1952, 12 Temmuz). Turan Gazetesi, s.1
• Türk-Yugoslav-Yunan ticareti. (1952, 16 Aralık). Turan Gazetesi, s.1.
• 15,5 milyonluk yardım. (1956, 10 Nisan). Elâzığ Gazetesi, s.1