Gençlik, Siyasal Katılım ve Farkındalık: Üniversite Öğrencilerinin Politik Duyarlılığı Üzerine Ampirik Bir Çalışma

Year 2025, Volume: 18 Issue: 2, 468 - 483, 31.08.2025

Atıf Çiçekli

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1711401

Abstract

Politik duyarlılık, bireylerin siyasal olaylara olan ilgisini, farkındalık düzeyini ve demokratik süreçlere katılma eğilimini belirleyen önemli bir kavramdır. Son yıllarda yapılan çalışmalar, politik duyarlılığın yalnızca geleneksel siyasal katılım biçimleriyle değil; aynı zamanda dijital aktivizm, sosyal medya kullanımı ve sivil toplum faaliyetleri gibi yeni katılım yolları aracılığıyla da şekillendiğini ortaya koymuştur. Ancak bu katılım biçimlerinin anlamlı ve sürdürülebilir olabilmesi, genç bireylerin politik farkındalık düzeyleriyle doğrudan ilişkilidir. Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin politik duyarlılık düzeylerini ve bu düzeylerin çeşitli değişkenlere göre nasıl farklılık gösterdiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan kesitsel tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmanın evrenini Türkiye’deki devlet üniversitelerinde öğrenim gören üniversite öğrencileri oluştururken, örneklemini ise 401 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Politik Duyarlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde t-testi ve ANOVA uygulanmıştır. Araştırma bulguları, üniversite öğrencilerinin politik duyarlılık düzeylerinin genel olarak orta seviyede olduğunu göstermektedir. Bu durum, gençlerin siyasal gelişmeleri takip ettiğini ancak bu farkındalığın aktif siyasal katılıma dönüşmediğini ortaya koymaktadır. Geleneksel katılım biçimlerinin yerini dijital aktivizm ve sosyal medya tabanlı politik ifadeye bırakması, duyarlılık kavramının yeniden tanımlanmasını gerekli kılmaktadır. Ancak sosyal medya kullanım süresi ile politik duyarlılık arasında anlamlı bir ilişki bulunmaması, dijital mecraların siyasal bilinç oluşturmadaki sınırlı etkisine işaret etmektedir. Ayrıca, yaş ve yaşanılan yer gibi demografik değişkenlerin politik duyarlılık üzerinde anlamlı bir etkisinin olmayışı, politik bilincin bireysel deneyim, sosyal çevre ve medya aracılığıyla şekillendiğini ortaya koymaktadır. Öte yandan, araştırma cinsiyet değişkeninin politik duyarlılık üzerinde anlamlı bir farklılık yarattığını ve erkek öğrencilerin duyarlılık seviyelerinin kadınlara kıyasla daha yüksek olduğunu göstermiştir. Oy kullanma deneyimi ise politik duyarlılığı artıran belirgin bir etken olarak öne çıkmaktadır; iki veya daha fazla kez oy kullanan öğrencilerin politik farkındalığı anlamlı biçimde yüksektir. Genel olarak araştırma, gençlerin politik duyarlılığını artırmak için siyasal sosyalizasyon süreçlerinin güçlendirilmesi, siyaset kurumunun gençler nezdinde güven veren bir yapıya kavuşturulması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin siyasal alanda yaygınlaştırılması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Keywords

Politik Duyarlılık; Siyasal Katılım , Üniversite Öğrencileri , Sosyal Medya , Siyasal Sosyalizasyon

Youth, Political Participation, and Awareness: An Empirical Study on University Students’ Political Sensitivity

Abstract

Political sensitivity is a significant concept that determines individuals’ interest in political events, their level of awareness, and their tendency to participate in democratic processes. Recent studies have shown that political sensitivity is shaped not only through traditional forms of political participation but also through new forms of engagement such as digital activism, the use of social media, and involvement in civil society activities. However, for these forms of participation to be meaningful and sustainable, they must be directly linked to young individuals’ level of political awareness.This study aims to examine the levels of political sensitivity among university students and how these levels differ according to various variables. A cross-sectional survey model, one of the quantitative research methods, was adopted in the study. The research population consists of university students studying at public universities in Türkiye, while the sample comprises 401 students. The Political Sensitivity Scale was used as a data collection tool. In the analysis of the data, t-tests and ANOVA were applied. The research findings indicate that the political sensitivity levels of university students are generally at a moderate level. This suggests that while young people follow political developments, this awareness does not necessarily translate into active political participation. The replacement of traditional participation forms with digital activism and politically expressive use of social media requires a redefinition of the concept of political sensitivity. However, the absence of a significant relationship between the duration of social media use and political sensitivity points to the limited role of digital platforms in fostering political awareness. Moreover, demographic variables such as age and place of residence were found to have no significant impact on political sensitivity, indicating that political consciousness is shaped more by personal experiences, social environment, and media exposure. On the other hand, the gender variable showed a significant difference in political sensitivity, with male students reporting higher levels than their female counterparts. Voting experience also emerged as a prominent factor enhancing political sensitivity; students who had voted two or more times demonstrated significantly higher political awareness. Overall, the study highlights the need to strengthen political socialization processes, build a more trustworthy political institution in the eyes of the youth, and promote gender equality in the political sphere to enhance political sensitivity among young individuals.

Keywords

Political Sensitivity , Political Participation , University Students , Social Media , Political Socialization

References

• Alodat, A. M., Al-Qora’n, L. F., & Abu Hamoud, M. (2023). Social media platforms and political participation: A study of Jordanian youth engagement. Social Sciences, 12(7), 402. https://doi.org/10.3390/socsci12070402
• Aktaş, Z. (2020). Yükseköğretimde kadın akademik yöneticilerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Çalışma ve Toplum, 1(64), 269-300. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ct/issue/71835/1155564
• Arslan, F. J. (2012). Siyasal katılım sürecinde kadınlar: İsveç ve Türkiye örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon
• Atalmış, E. H. (2019). Tarama araştırmaları. S. Şen & İ. Yıldırım (Ed.). Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (ss.97-116). Ankara: Nobel Yayıncılık
• Bennett, W. L. (2012). The personalization of politics: Political identity, social media, and changing patterns of participation. The annals of the American academy of political and social science, 644(1), 20-39. https://doi.org/10.1177/000271621245142
• Boulianne, S. (2015). Social media use and participation: A meta-analysis of current research. Information, communication & society, 18(5), 524-538. https://doi.org/10.1080/1369118X.2015.1008542
• Brooks, R. (2009). Young people and political participation: An analysis of European Union policies. Sociological Research Online, 14(1), 63-74. https://doi.org/10.5153/sro.1862
• Cafoğlu, Z., & Okçu, V. (2013). Gençlik sorunları: Siirt ili örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 82-115. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6157/82750
• Castells, M. (2009). Communication power: Oxford University Press. Inc. NewYork, USA ISBN, 199567042, 9780199567041
• Çam, A. (2018). Gençlik politik mi, apolitik mi? Siyasetin değişen doğası: üniversite gençliğinin siyaset algısı ve siyasal katılımı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Manisa
• Çalışkan, M., & Çoklar, A. N. (2022). Öğretmen adaylarının teknostres düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 6(3), 341-354. https://doi.org/10.34056/aujef.1106453
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi
• Dalton, R. J. (2018). Citizen politics: Public opinion and political parties in advanced industrial democracies. Cq Press
• Demir, S. E. (2015). İnternetin politik katılıma etkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 147-162.
• Ekinci Sağlam, H. B. (2021). Yükseköğretimdeki gençlerin gözünden gençlerin politika ile ilişkisi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9(24), 100-123. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/genclikarastirmalari/issue/64706/974656
• Ektiren, M. T. (2024). Politik Duyarlılık Ölçeğinin (PDÖ) Türkçeye Uyarlama Çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (53), 321-334. https://doi.org/10.52642/susbed.1408755
• Erten, P. (2019). Z kuşağının dijital teknolojiye yönelik tutumları. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 190-202. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/gumus/issue/44146/487816
• Etikan, I., Musa, S.A., & Alkassim, R.S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5, 1-4. https://doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11.
• Facione, P. A., Facione, N. C., & Giancarlo, C. A. F. (2000). The California critical thinking disposition inventory: CCTDI test manual. California Acad. Press.
• Gürel, E., & Eyüboğlu, E. (2023). Political communication in digital media and online political participation of generation z. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 13(4), 980-994. https://doi.org/10.7456/tojdac.1321756
• Inglehart, R., & Welzel, C. (2005). Modernization, cultural change, and democracy. The human development sequence.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). İnsan Aile Kültür. (3.Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi
• Kayri, M. (2009). Araştirmalarda gruplar arasi farkin belirlenmesine yönelik çoklu karşilaştirma (post-hoc) teknikleri. Journal of Social Science, 55, 22.
• Kirmani, M. D., Hasan, F., & Haque, A. (2023). Scale for measuring political sensitivity: An empirical investigation on young Indian voters. Journal of Political Marketing, 22(1), 14-33. https://doi.org/10.1080/15377857.2020.1823932
• Kolotaev, Y. Y. (2022). Political implications of hate speech digitalization in a post-truth era: Impact on emotional regimes in digital conflicts. RUDN Journal of Political Science, 24(3), 517-529. https://doi.org/10.22363/2313-1438-2022-24-3-517-529
• Köksal, H., & Erol, M. (2021). Politik okuryazarlık ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 444-471. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/60452/762306
• Lüküslü, D. (2011). Bilişim teknolojileriyle örgütlenen gençlik hareketleri ve yeni bir siyaset arayışı. AYDEMİR, AT (der.) içinde. Katılımın “e-hali”: gençlerin sanal alemi. İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği, 48-68.
• Neyzi, L. (2011). Türkiye'de kamusal söylemde gençlik kurgusunun değişimi.Telli Aydemir (Ed.), Katılımın “e-hali”: Gençlerin Sanal Alemi içinde (ss.25–47). İstanbul: Alternatif Bilişim
• Nyberg, D. (2021). Corporations, politics, and democracy: Corporate political activities as political corruption. Organization Theory, 2(1), 2631787720982618. https://doi.org/10.1177/2631787720982618
• Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. Simon and schuster. Ross, A., & Willson, V. L. (2017). Basic and advanced statistical tests. Rotterdam: Sense Publishers
• Sönmez Çakır, F. (2019). Sosyal bilimler için parametrik veri analizi. Ankara: Gazi Kitabevi
• Stockemer, D. (2012). Students' political engagement: a comprehensive study of University of Ottawa undergraduate students. Journal of Youth Studies, 15(8), 1028-1047. https://doi.org/10.1080/13676261.2012.693587
• Şenaslan, A. (2022). Krizin Çocukları: Zoomer Kuşağı. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 18(2), 91-103. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/paradoks/issue/74160/1185081
• UNDP. (2008). İnsani Gelişme Raporu “Türkiye’de Gençlik”. Ankara.
• United Nations. (2013). Youth participation. Erişim adresi: https://www.un.org/esa/socdev/documents/youth/fact-sheets/youth-participation.pdf
• Uyan Semerci, P. (2009). Gençlerle beraber siyasal alanın sınırlarını düşünmek: günlük yaşam, aileler ve ‘özgürce’ karar almak. C. Boyraz (Ed.), Gençler Tartışıyor: Siyasete Katılım, Sorunlar ve Çözüm Önerileri içinde (ss.145–165). İstanbul: TÜSES Yayınları.
• Uysal, İ., & Kılıç, A. (2022). Normal dağılım ikilemi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(1), 220-248. https://doi.org/10.18039/ajesi.962653
• Yang, H. C., & DeHart, J. L. (2016). Social media use and online political participation among college students during the US election 2012. Social Media+ Society, 2(1), 2056305115623802. https://doi.org/10.1177/2056305115623802