DUYGUSAL ZEKA VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI İLİŞKİSİ

Yıl 2014, Cilt: 7 Sayı: 2, 259 - 280, 30.01.2015

Zübeyir Bağcı

https://doi.org/10.17218/husbed.21872

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmanın amacı, Duygusal Zeka ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı arasındaki ilişkiyi Araştırmaktır. Bu amaçla, bankacılık sektöründe çalışan 210 katılımcı üzerinde survey yöntemine dayalı bir alan araştırması yürütülmüştür. Verileri toplamak için bu çalışmada iki standart ölçek kullanılmıştır: Wong ve Law (2002) tarafından geliştirilen Duygusal Zeka Ölçeği ve Basım ve Şeşen (2006) tarafından geliştirilen Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği. İki değişken seti arasındaki ilişkinin araştırılmasında Kanonik Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; çalışanların Duygusal Zekalarının onların Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarındaki varyansın %14’ünü açıkladığı tespit edilmiştir; DZ değişkenleri ile ÖVD değişkenleri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zeka, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Kanonik Korelasyon

Kaynakça

• ACAR, Füsun, (2002), “Duygusal Zeka ve Liderlik”, EÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.12, (ss.53-68).
• AHMAD, Summiya, BANGASH, Hayat and KHAN, Sheraz Ahmad, (2009), “Emotıonal Intellıgence And Gender Dıfferences”, Sarhad J. Agric. Vol.25, No.1, (pp.127-130).
• ALBAYRAK, Ali Sait (2005). “Kanonik Korelâsyon Analizi”, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (ed. Şeref Kalaycı), Asil Yayın Dağıtım, Ankara, (ss.237–257).
• ANTONY, Janis Maria, (2013), “The Influence Of Emotional Intelligence on Organizational Commitment And Organizational Citizenship Behavior”, International Journal of Social Science & Interdisciplinary Research IJSSIR, Vol. 2, No. 3, (pp.110-115).
• ATALAY, Ceren, (2009). Personel Güçlendirmeye Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi İşlevlerinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Ve Eczacıbaşı Topluluğu’nda Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kütahya.
• BASIM, H.Nejat ve ŞEŞEN, Harun, (2006), “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlıma ve Karşılaştırma Çalışması”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.61, No.4, (ss.83-101)
• BERBEROĞLU, N. (2013). Psikolojik Sermayenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi: Bir Alan Araştırması, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• CARMALİ, Abraham and JOSMAN, Zvi E. (2006), “The Relationship Among Emotional Intelligence, Task Performance, and Organizational Citizenship Behaviors”, Human Performance, Vol.19, No.4, (pp.403–419).
• CHAHAL, Hardeep and MEHTA, Shivani, (2011), “Antecedents And Consequences Of Organisational Citizenship Behaviour (Ocb): A Conceptual Framework in Reference To Health Care Sector”, Journal of Services Research, Vol. 10, No. 2, (pp.25-45).
• CİNGİSİZ, Neşe ve MURAT, Mehmet, (2010). “Evlenmek için birbirlerini tercih eden çiftlerin duygusal zeka düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi”, Gaziantep Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.9 , S.1, (ss.99-114).
• COBB, Casey D. and MAYER, John.D. (2000), “Emotional Intelligence”, Educational Leadership, Vol.58, No.3, (pp.14-19).
• ÇAKAR, Ulaş ve Arbak Yasemin, (2004), “Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygu Zeka İlişkisi ve Duygusal Zeka”, D.E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt.6, S.3, (ss.23-48).
• ÇANKAYA, Soner, (2005), Kanonik Korelasyon Analizi Ve Hayvancılıkta Kullanımı, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adana.
• ÇAPRAZ, Burak, KESKEN, Jülide, AYYILDIZ, N.Ayşe ve İLİC, Derya, (2009), “Yönetsel Zeka’ya Doğru: Yönetsel Zeka ve Bleşenlerini Tanımlamaya Yönelik Kavramsal Bir Çalışma”, Ege Akademik Bakış, Cilt.9, S. 1, (ss.187-211).
• ÇARIKÇI, İlker, KANTEN, Selahattin ve KANTEN, Pelin, (2010), “Kişilik, Duygusal Zeka Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl.2010/1, S.11,(ss.41-65).
• ÇEMREK, Fatih, (2012), “Türkiye’deki İllerin Gelir ve Refah Düzeyi Değişkenleri Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi ile İncelenmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt. 7, S.2,(ss.197-215).
• DİRİCAN, Ayşe Hatun, (2013), Duygusal Zekanın Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ve Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Üzerine Etkisi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, GEBZE.
• FERNANDEZ-BERROCAL, Pablo, ALCAIDE, Rocio, EXTREMERA, Natalio and PIZARRO, David, (2006), “The Role of Emotional Intelligence in Anxiety and Depression among Adolescents”, Individual Differences Research, Vol.4, No.1, (pp.16-27).
• FİORİ, Marina and ANTONAKİS, John, (2011), “The ability model of emotional intelligence: Searching for valid Measures”, Personality and Individual Differences, Vol.50, No.3, (pp.329-334).
• GİRGİN, Günseli, (2009), “Üniversite Öğrencilerinde Duygusal Zekanın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, KKTC-Milli Eğitim Dergisi, Cilt.3, (ss.1-12).
• GRAHAM, Jill W. and VAN DYNE,Linn, (2006), “Gathering Information and Exercising Influence: Two Forms of Civic Virtue Organizational Citizenship Behavior”, Employ Respons Rights , No.18, (pp.89–109).
• GÜRBÜZ, Sait ve YÜKSEL, Murad, (2008), “Çalışma Ortamında Duygusal Zeka: İş Performansı, İş Tatmini, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ve Bazı Demografik Özelliklerle İlişkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt.9, S. 2, (ss.174-190).
• HANS, Arvind, MUBEEN, Soofi Asra and SAİD AL RABANİ, Ruwaiya Salim, (2013), “A Study On Emotional Intelligence Among Teachers: A Case Study of Private Educational Institutions in Muscat”, International Journal of Application or Innovation in Engineering & Management, Vol. 2, No. 7, (pp.359-366).
• İLHAN, Mustafa, ÇETİN, Bayram, ÖNER-SÜNKÜR, Meral ve YILMAZ, Ferat, (2013), “Ders Çalışma Becerileri ile Akademik Risk Alma Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon ile İncelenmesi”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt.3, S.2, (ss.123-146).
• KARAKUŞ, Mehmet, (2008), İlköğretim Okul Yöneticilerinin Ve Öğretmenlerin Duygusal Zeka Yeterliklerinin, Öğretmenlerin Duygusal Adanmışlık, Örgütsel Vatandaşlık Ve İş Doyumu Düzeylerine Etkisi, Frat Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elazığ.
• KAYGISIZ, Esra, (20013), “Özel Güvenlik Personelinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları”, 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu, 1-2 Mart, Gaziantep, (ss.71-88).
• KELLOWAY, E. Kevin, LOUGHLİN, Catherine, BARLİNG, Julian and NAULT, Alison, (2002), “Self-Reported Counterproductive Behaviors and Organizational Citizenship Behaviors: Separate but Related Constructs”, Internatıonal Journal of Selectıon and Assessment, Vol. 10, No. ½, (pp.143-151).
• KESKİN, S. ve ÖZSOY, A.N. (2004). Kanonik Korelasyon Analizi ve Bir Uygulaması, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt.10, S.1, (ss. 67-71).
• KORKMAZ, Tuğba ve ARPACI, Ebru, (2009), “Relationship of Organizational Citizenship Behavior with Emotional Intelligence”, Procedia Social and Behavioral Sciences , 1, (pp.2432–2435).
• LIEVENS, F., and ANSEEL, F. (2004). “Confirmatory Factor Analysis And Invariance of An Organizational Citizenship Behaviour Measure Across Samples in A Dutch-Speaking Context”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, Vol.77, (pp.299-306).
• MAİNİ, Jiwan Jyoti, SİNGH, Bhawdeep and KAUR, Parminder, (2012), “The Relationship among Emotional Intelligence and Outcome Variables: A Study of Indian Employees”, Vision, Vol.16, No.3, (pp.187-199).
• MAYER, John D., DiPAOLO, Maria and SALOVEY, Peter, (1990), éPerceiving Affective Content in Ambiguous Visual Stimuli: A Component of Emotional Intelligence”, Journal of Personality Assessment, Vol.54, No.3, (pp.772- 781).
• ÖZASLAN, Burcu Özge, ACAR, Aslı ve ACAR, Ahmet Cevat, (2009), “Duygusal Zeka Ve Örgütsel Vatandaslık Davranısı Arasındaki İliskinin İncelenmesine Yönelik Bir Arastırma”, Yönetim, Yıl.20, S. 64, (ss.98- 111).
• ÖZDEMİR, Y. Aslı ve ÖZDEMİR, Ali.,(2007), “Duygusal Zeka ve Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Üniversitede Çalışan Akademik ve İdari Personel Üzerine Uygulama”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:18, (ss.393-410).
• SALOVEY, Peter and MAYER, John D., (1990), “Emotional Intelligence”, Imagination, Cognition and Personality, Vol.9, (pp.185-211).
• SARI, Çağla, (2011), Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Ve Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, stanbul.
• SAYIN, Ayfer, KOĞAR, Hakan ve ÇAKAN, Mehtap, (2012), “Aşamalı Dersler Arasındaki İlişkilerin Kanonik Korelasyon Tekniğiyle İncelenmesi: Sınıf Öğretmenliği Örneği”, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, Cilt.3, S.1, (ss.210-220).
• SEZGİN, Ferudun, (2005), “Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar”, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt .25, S. 1, (ss.317-339).
• SHAFFER, R.D. and SHAFFER M.A. (2005). Emotional intelligence abilities, personality and work place performance, Hong Kong Baptist University Academy of Management Best Conference Paper, HR: M 1
• SUDAK, Melike Kıvanç ve ZEHİR, Cemal, (2013), “Kişilik Tipleri, Duygusal Zeka, İş Tatmini İlişkisi Üzerine Yapılan Bir Araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt. 11, S. 22, (ss. 141-165).
• TOKMAK, İsmail, YILDIZ, Erkan ve TURGUT, Hakan, (2013), “Duygusal Zekanın Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: İş Tatmininin Aracılık Rolü”, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.10, S.1, (ss.96-115).
• URAL, Ayhan, (2001), “Yöneticilerde Duygusal Zekanın Üç Boyutu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, Sayı:2, (ss.209-219).
• WEERDT, Mercedes and ROSSİ, Gina (2012), “The Bar-On Emotional Quotient Inventory (EQ-i): Evaluation of Psychometric Aspects in the Dutch Speaking Part of Belgium”, http://www.intechopen.com/books. htm (erişim tarihi: 15.10.2014).
• WONG, Chi-Sum and LAW, Kenneth S.(2002), “The Effects of Leader And Follower Emotional Intelligence on Performance and Attitude: An Exploratory Study”, The Leadership Quarterly, No.13, (pp.243–274).
• YILDIRIM, Halil, ALBAYRAK, Ali Sait, GÜMÜŞ, Mustafa ve AKALIN, Tevfik Cem, (2011), “Yüzme Hakemlerinde Örgütsel Bağlılık İle İş Tatmini Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi İle İncelenmesi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.7, S. 13, ( ss. 163-186).
• YÜCEL, Cemil ve SAMANCI, Gülden, (2009), “Örgütsel Güven Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, (ss.113-132).