PERFORMANS ESASLI BÜTÇE: ABD, İNGİLTERE ve TÜRKİYE ÖRNEKLERİ

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 1, 153 - 176, 23.07.2015

Demokaan Demirel

https://doi.org/10.17218/husbed.39085

Cited By: 4

Öz

Performans esaslı bütçeleme, 1980 sonrası kamu mali yönetimi reformlarında
önemli bir yere sahiptir. Etkinlik, verimlilik, tutumluluk ilkeleri aracılığıyla kamu
yönetimine ekonomik bir anlam katmaktadır. Bu bütçe türünün en önemli yararı,
girdi ve süreçlerden çok çıktı ve sonuçlara odaklanmasıdır. Bu durum kamu
harcamalarında rasyonel tercihler yapılmasını, mali saydamlık ve hesap verebilirliğin
artmasını sağlamaktadır. Performans esaslı bütçeleme, stratejik planlamayla
kamu kurumlarına geniş bir bakış açısı kazandırmaktadır. Sayısal verilere dayalı
performans programı ve göstergeleriyle kamu sektöründe kaynak kullanımını
kontrol altına almaktadır. Çok yıllı bütçeleme, analitik bütçeleme, tahakkuk
esaslı muhasebe ise maliyet/fayda analizlerine imkân tanımaktadır. Faaliyet
raporları aracılığıyla da kamu mali yönetiminin şeffaflığı sağlanmaktadır. Çalışma
kapsamında, performans esaslı bütçeyi başarılı kılan faktörler değerlendirilmiştir.
Bunun için ülke örnekleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• AKTAN, Coşkun Can (2006), “Türkiye’de Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı
• Bütçeleme Sisteminin Uygulanabilirliği-Eleştirel Bir Perspektif”, Coşkun Can Aktan
• (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme,
• Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.323-327.
• AKTAN, Coşkun Can ve Kamil Tüğen (2006), “Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi”,
• Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans
• Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.205-217.
• AL, Hamza (2008), Yeni Kamu Yönetimi: Ülke Deneyimleri, İstanbul: Değişim Yayınları.
• ATEŞ, Hamza ve Dilek Çetin (2004), “Kamuda Performans Yönetimi ve Performansa
• Dayalı Bütçe”, Muhittin Acar, Hüseyin Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi II,
• Ankara: Nobel Yayınevi, ss.255-289.
• BOEX, Jameson, Jorge Martinez-Vazquez ve Robert Mcnab (2001), “Çok Yıllı Bütçeleme:
• Uluslararası Uygulamaların İncelenmesi ve Gelişmekte Olan Ülkelerle Geçiş
• Aşamasındaki Ülkeler İçin Dersler”, Çev. Ayşe Günay ve Ersan Öz, Maliye Dergisi,
• Sayı: 138, Eylül-Aralık, ss.91-112.
• BÜMKO (2004), Performans Esaslı Bütçeleme Rehberi-Pilot Kurumlar İçin Taslak, Maliye
• Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara.
• ÇELEBİ, Kemal ve Birol Kovancılar (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin
• Teorik ve Pratik Sorunları”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss.1-18.
• ÇİLDİR, Melih (2010), “İngiltere’de Uygulanan Performans Esaslı Bütçe Sisteminin
• Değerlendirilmesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2),
• ss.217-228.
• DEMİRCAN, Esra (2006), “Yeni Ekonomik Düzende Bütçe Sistemlerindeki Değişim
• Süreci ve Türk Kamu Maliyesinin Uyumu”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:13,
• Sayı:2, ss.47-61.
• DPT (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı Kamu Harcama ve Kontrol Sistemlerinin
• İyileştirilmesi, Kamu İhaleleri Özel İhtisas Komisyonu Raporu, ÖİK No:7, Ankara.
• DIAMOND, Jack (2003), “From Program to Performance Budgeting: The Challenge
• for Emerging Market Economies”, IMF Working Paper, WP/03/169, Fiscal Affairs
• Department.
• EDİZDOĞAN, Nihat (2007), Kamu Bütçesi, Bursa: Ekin Kitabevi.
• EFE, Şeref (2012), “Kamuda Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Yönetimi: Türkiye
• Uygulaması ve Sorunlar”, Sayıştay Dergisi, Sayı:87, ss.121-142.
• EGELİ, Haluk, Ahmet Akdeniz, Mehmet Aksaraylı, Kâmil Tüğen, Ahmet Özen (2007),
• “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik
• Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları Uygulaması”, Dokuz Eylül
• Üniversitesi İİBF Dergisi, 22/1, ss.27-47.
• EKER, Aytaç, Temel Gürdal ve Cahit Şanver (2006), Analitik Bütçe Sistemi ve Yerel
• Yönetimlerde Uygulanması, Deniz Yıldızı Matbaacılık, Ankara.
• ERÜZ, Ertan (2005), “Yeni Mali Yönetim Yapısında Performans Esaslı Bütçeleme”, XX.
• Türkiye Maliye Sempozyumu, Pamukkale, 23-27 Mayıs, ss.61-74.
• ERÜZ, Ertan (2006), “5018 Sayılı Kanuna Göre Performans Esaslı Bütçeleme”, Coşkun
• Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı
• Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.217-237.
• GAO (1997), Performance Budgeting: Past Initiatives Offer Insights for GPRA
• Implementation, United States General Accounting and Information Management
• Division, GAO/AIMD-97-46, Washington D.C.
• GÜRDAL, Temel, Nurullah Altun, Metin Küçük (2006), Yerel Yönetimlerde Mali Yönetim,
• Denetim ve Tahakkuk Esaslı Muhasebe Uygulamaları, Ankara: Deniz Yıldızı
• Matbaacılık.
• HAGER, Greg, Alice Habson and Ginny Wilson (2001), “Performance-Based Budgeting:
• Concepts and Examples”, Legislative Research Commission, Committee for Program
• Review and Investigation Report, Report No:302, Kentucky.
• HORTON, Sylvia and David Farnham (1999), “The Politics of Public Sector Change”,
• in Sylvia Horton and David Farnham (Ed.), Public Management in Britain, London:
• Macmillan Press, pp.3-25
• KALMIŞ, Halis (2006), “Kamuda Tahakkuk Esaslı Muhasebe Sistemi ve Türkiye’de Kamu
• Muhasebe Sisteminde Nakit Esasından Tahakkuk Esasına Dönüş Çalışmaları”,
• Nihat Falay, Mehmet Şahin, Ahmet Kesik (Ed.), Kamu Maliyesine Yeni Bakış: Teori
• ve Uygulama, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.233-247.
• KARACAN, Ercan (2013), “ABD’de Performans Bütçe Yönetimi”, Sayıştay Dergisi,
• Sayı:89, ss.61-90.
• KESİK, Ahmet (2005), “Yeni Kamu Mali Yönetim Sisteminde Orta Vadeli Program ve
• Mali Plan Çerçevesinde Çok Yıllı Bütçenin Uygulanabilirliği”, XX. Türkiye Maliye
• Sempozyumu, Pamukkale, 23-27 Mayıs, ss.43-60.
• KIZILTAŞ, Emine (2003), “Çok Yıllı Bütçeleme Sistemi”, Bütçe Dünyası, Sayı:16, ss.13-18.
• KÖSEOĞLU, Özer (2007), “Türk Kamu Yönetiminde Değişen Denetim Anlayışı ve Performans
• Denetimi”, Bilâl Eryılmaz, Musa Eken, Mustafa Lütfi Şen (Ed.), Kamu Yönetimi Yazıları,
• Ankara: Nobel Yayınevi, ss.309-339.
• MANNING, Nick and Neil Parison (2004), International Public Administration Reform:
• Implications for the Russian Federation, Washington D.C: The World Bank.
• MELKERS, Julia and Katherine Willoughby (1998), “The State of The States: Performance
• Based Budgeting Requirements in 47 out of 50”, Public Administration Review, Vol.58,
• No.1, pp.66-73.
• MELKERS, Julia and Katherine Willoughby (2001), “Budgeters’ Views of State Performance
• Budgeting Systems: Distinctions across Branches”, Public Administration Review,
• Vol.61, No.1, pp.54-64.
• MOYNIHAN, D. P. (2008), The Dynamics of Performance Management: Constructing
• Information And Reform, (Ed. B. A. Radin), Public Management and Change Series,
• Washington D.C: Georgetown University.
• MUTLUER, Kamil, Ahmet Kesik, Erdoğan Öner (2005), Bütçe Hukuku, İstanbul: İstanbul
• Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Nangır, Esin (2006), “OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçe Uygulamaları”, Coşkun
• Can Aktan (Ed.), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı
• Bütçeleme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, ss.291-313.
• ORAL, Esin (2005), Bazı OECD Ülkelerinde Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamaları,
• Gelişimi ve Türk Mali Sistemi Açısından Bir Değerlendirme, Devlet Bütçe Uzmanlığı
• Araştırma Raporu, Ankara.
• OECD (2004), “Public Sector Modernisation: Governing for Performance”, OECD Observer Policy
• Brief, October, http://www.oecd.org/dataoecd/52/44/33873341.pdf, (5.3.2012).
• ÖZEN, Ahmet (2008), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği,
• Maliye Bakanlığı Strateji Gelişme Başkanlığı, Yayın No: 2008/382, Ankara.
• POISTER, Theodore (2010), “The Future of Strategic Planning in the Public Sector: Linking
• Strategic Management and Performance”, Public Administration Review, 70 (1), pp.246-
• -
• POSNER, Paul and Dense Fantone (2007), “Performance Management and Budgeting: How
• Governments Can Learn from Experience”, (Ed. F. Stevens REDBURN, Robert Shea, Terry
• F. Buss), M. E. Sharpe Inc., Routledge, pp.92-113
• SCHICK, Allen (2009), Evolutions in Budgetary Practice, OECD, Paris.
• SHAH, A. and C. Shen (2007), “A Primer on Performance Budgeting”, (Ed. A. Shah), Budgeting
• and Budgetary Institutions, The World Bank Public Sector And Accountability Series,
• Washington DC.
• ŞAHİN, Özcan (2007), “Türkiye’de Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Değerlendirmesi
• ve Uygulama Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TOSUN, Ertan (2006), “Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçelemenin Alt Yapısı
• Olan Mali Yapıya İlişkin Bir Değerlendirme”, Coşkun Can Aktan (Ed.), Kamu Mali
• Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, Ankara: Seçkin
• Yayıncılık, ss.237-255.
• ULUDÜZ, Batuhan (2008), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması,
• Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler
• Enstitüsü.
• USTA, Erhan (2010), 2000 Yılı Sonrası Türkiye’de Uygulanan Kamu Sektörü Reformları: Mali
• Disiplin ve Verimlilik Açısından Değerlendirilmesi, DPT, Ankara.
• ÜNAL, Mesut (2007), Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye’de Hudut ve
• Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara:
• Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• YENİCE, Ebru (2006), “Kamu Kesiminde Performans Ölçümü ve Bütçe İlişkisi”, Sayıştay
• Dergisi, Sayı: 61, ss.57-69.
• YILMAZ, Hakan (1999), Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması: Dünya Bankası
• Orta Vadeli Harcama Sistemi, DPT Yayınları, Ankara.
• YILMAZ, Sibel (2007), “Performans Esaslı Bütçelemenin Gelişimi ve Uygulanması”, Bütçe
• Dünyası, Cilt:3, Sayı:27, ss.35-43.
• ZIFCAK, Spencer (1994), New Managerialism: Administrative Reform in Whitehall and
• Canberra, Open University Press, Buckingham, Philadelphia.