İLKYARDIM BİLGİLERİNİN DOĞRULUĞU VE İLKYARDIM UYGULAMALARINA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 15 - 30, 07.05.2018

Melahat Kızıl , Nursun Üstünkarlı Şenay Yıldız Kaan Kurtel İlgi Şemin Y.hakan Abacıoğlu

Öz

Amaç: Herhangi bir şekilde ani olarak hastalanan veya kazaya uğrayan kimseye olay yerinde bilinçli ilk yardımcıların müdahale etmesi ve hayat kurtarma zincirinin ilk adımlarının başlatılması çok önemlidir. Bu araştırma, bireylerin ilkyardım bilgilerini ölçmek ve doğru uygulamalar için eğitim gereksinimlerini saptamak ve bu doğrultuda zamanında ve doğru ilk yardım yaklaşımlarını kolaylaştıracak mobil aplikasyonlar geliştirmek amacıyla planlanmıştır.

Gereç ve Yöntemler: Araştırmacılar tarafından hazırlanan 27 soruluk anket formu, İzmir Ekonomi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu bünyesindeki programlarda, ilkyardım dersi alan öğrenciler tarafından uygulanmıştır. Örneklem tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenmiş ve araştırmaya İzmir ilinde yaşayan, 18-100 yaş arasında 390 kişi dâhil edilmiştir.  Araştırmaya katılmayı kabul eden kişilere anketler yüz yüze uygulanmış ve uygulama sırasında eksik ya da yanlış bilgiler öğrenciler tarafından belirlenerek, gerekli bilgilendirmeler yapılmıştır. Verilerin istatistiksel değerlendirmesinde SPSS 21 programı kullanılmıştır. 

Bulgular: İlkyardım konusunda yetersiz bilgi düzeyine sahip olmalarına rağmen kişilerin kendi bilgilerini yeterli zannederek müdahale yapabildikleri saptanmıştır. Katılımcıların % 91,5’i sağlıkla ilgili acil bir durumda araması gereken numarayı (112) biliyor olmasına rağmen,  profesyonel tıbbı müdahale gerektiren kimi durumlarda belirtilen aranma oranı %5 seviyelerine kadar düşmektedir. 112 acil sağlık hizmetlerinin aranması gerektiği fikri trafik kazaları, kalp krizi gibi durumlarda en yüksek düzeye erişmektedir. İlkyardım gerektiren diğer durumlarda ise kişilerin müdahale yaklaşımlarını basite aldıkları ve kendi çözebilecekleri durumlar olarak algıladıkları saptanmıştır.

Sonuç; Bu çalışmada 112 acil sağlık hizmetleriyle ile ilgili önemli düzeyde bir farkındalık olduğu tespit edilmesine rağmen, bu bilginin gerekli tüm acil durumlara uyarlanmadığı görülmektedir. Aynı zamanda katılımcıların ilkyardım konusunda can kaybına veya kalıcı sakatlıklara yol açabilecek yanlış ve eksik bilgi-becerilerinin oldukça yaygın olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle ilkyardım eğitiminin yaygınlaştırılması ve uygulamalı tekrarlar ile verilmesi, mobil aplikasyonlar geliştirilmesi, yanlış uygulamaları ve bu durumlara bağlı ölüm oranlarını azaltacaktır. 

Anahtar Kelimeler

İlkyardım Bilgisi, 112 Acil Sağlık Hizmetleri, İlkyardım Eğitimi

Kaynakça

• Bakke HK, Steinvik T, Eidissen S-I, Gilbert M, Wisborg T. Bystander (2015) first aid in trauma - prevalence and quality: a prospective observational study. Acta Anaesthesiol Scand;59(9):1187–93.
• Baser M., Coban S., Tasci S., Sungur G., Bayat M. (2007) Evaluating first-aid knowledge and attitudes of a sample of Turkish primary school teachers. J Emerg Nurs;33:428-432.
• Cho GC, Sohn YD, Kang KH, Lee WW, Lim KS, Kim W, et al. (2010) The effect of basic life support education on laypersons’ willingness in performing bystander hands only cardiopulmonary resuscitation. Resuscitation. ;81(6):691–4.
• Davis JS, Satahoo SS, Butler FK, Dermer H, Naranjo D, Julien K, Van Haren RM, Namias N, Blackbourne LH, Schulman CI. (2014) An analysis of prehospital deaths. J Trauma Acute Care Surg;(77): 213–8.
• Demir Barutcu C., Dilek G.A., Çakmak Ö., Köksoy S. (2017) Polat M. Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin İlkyardım Konusunda Bilgi Düzeyleri ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. 4. Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal Ve Teknik Bilimler Kongresi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 11-13 Mayıs 2017, BURDUR. 1087-1098.
• Ekşi, A. ve Torlak, SE.(2011). Utilization Of Emergency Services During The Single European Emergency Call Number Pilot. Turkish Journal of Emergency Medicine. 11(4):149-154.
• Ekşi, A.(2016). Kamu Hizmetinde Etkililik Ve Etkinlik Tartışmaları Bağlamında 112 Acil Çağrı Hizmetlerinin Kötüye Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 18(3):387-408.
• Erkan M. ve Göz F. (2006) Öğretmenlerin ilkyardım Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi; 9(4): 63-68.
• Goktas S, Yildirim G, Kose S, Yildirim S, Ozhan F, Senturan L. (2016) First Aid Knowledge of University Students in Poisoning Cases.Turk J Emerg Med.;14(4):153-9.
• Hamasu S., Morimoto T., Kuramoto N., et al(2009) Effects of BLS training on factors associated with attitude toward CPR in college students. Resuscitation;80(3):359-364.
• Iwami T, Nichol G, Hiraide A, et al. (2009) Continuous improvements in "Chain of Survival" increased survival after out-of-hospital cardiac arrests: A large-scale population-based study Circulation;119(5): 728-734.
• Joseph, N., Kumar, G. S., Babu, Y., Nelliyanil, M. and Bhaskaran, U. (2014)‘Knowledge of First Aid Skills Among Students of a Medical College in Mangalore City of South India’,Annals of Medical and Health Sciences Research; 4(2):162.
• Kanstad BK, Nilsen SA, Fredriksen K. (2011) CPR knowledge and attitude to performing bystander CPR among secondary school students in Norway. Resuscitation;82(8):1053–9.
• Karayolu_Trafik_Kaza_İstatistikleri Sayı: 24606 21 Haziran 2017 Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığının verileri http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim tarihi 15.01.2018).
• McIntosh SE, Hamonko M, Freer L, Grissom CK, Auerbach PS, Rodway GW, et al. (2011)Wilderness medical society practice guidelines for the prevention and treatment of frostbite. Wilderness Environ Med; 22(2):156-66.
• Mpotos N, Vekeman E, Monsieurs K, Derese A, Valcke M. (2013) Knowledge and willingness to teach cardiopulmonary resuscitation: a survey amongst 4273 teachers. Resuscitation;84(4):496–500.
• Nielsen, A., Isbye, D., Lippert, F. and Rasmussen, L. (2013) Can mass education and a television campaign change the attitudes towards cardiopulmonary resuscitation in a rural community?. Scand J Trauma Resusc Emerg Med; 21(1): 39.
• Rodríguez, H., Passali, G.C., Gregori, D., Chinski, A., Tiscornia, C., Botto, H., Nieto, M., (2012) Cuestas, G.Management of foreign bodies in the airway and oesophagus, International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology; 76 (1): 84-91.
• Sönmez Y., Uskun E., Pehlivan A. (2014) Okul öncesi öğretmenlerinin temel ilkyardım uygulamalarına ilişkin bilgi düzeyleri, Isparta örneği. Türk Pediatri Arşivi; 49: 238-46.
• Swor R., Khan I., Domeier R., Honeycutt L., Chu K., Compton S. (2006) CPR training and CPR performance: do CPR-trained bystanders perform CPR? Acad Emerg Med; Jun;13(6):596-601.Tanigawa K, Iwami T, Nishiyama C, Nonogi H, Kawamura T. (2011) Are trained individuals more likely to perform bystander CPR? an observational study. Resuscitation;82(5):523–528.
• Tannvik TD, Bakke HK, Wisborg T. A (2012) systematic literature review on first aid provided by laypeople to trauma victims. Acta Anaesthesiologica Scandinavica ;56(10):1222-7.
• Travers AH, Perkins GD, Berg RA, Castren M, Considine J, Escalante R, et al. (2015) Part 3: Adult Basic Life Support and Automated External Defibrillation: International Consensus on Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care Science With Treatment Recommendations. Circulation;132(16):51–83.
• Türkiye İstatistik Kurumu verileri http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24648 (Erişim tarihi 15.01.2018).