SAĞLIK SİSTEMLERİ İÇİN AFET ve ACİL DURUM YÖNETİMİ PLANLARI

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 213 - 228, 27.09.2023

Bülent Özmen , Sıdıka Tekeli Yeşil

https://doi.org/10.54409/hod.1334457

Öz

Türkiye coğrafik konumu ve jeolojik yapısı nedeniyle başta deprem olmak üzere çok sayıda farklı doğa kaynaklı tehlikelerin yanı sıra ulaşım kazaları gibi teknolojik afetlerle de çok sık karşılaşmaktadır. Ayrıca son yıllarda tüm dünyayı ve Türkiye’yi de etkileyen kuş gribi, domuz gribi ve COVID-19 pandemisi gibi biyolojik afetler de Türkiye’de ciddi kayıplara yol açmıştır. Geçmiş yıllarda yaşanan afetler nedeniyle çok sayıda can ve mal kaybının olması, önemli derecede ekonomik ve sosyal kayıplara maruz kalınmış olması Türkiye’nin yeterince afetlere dirençli hale getirilemediğini sağlık sistemi dahil bütün alanlarda daha yapılacak çok sayıda çalışmanın olduğunu bize açık bir şekilde göstermektedir. Makalenin amacı sağlık sistemi ile ilgili hazırlanmakta olan afet ve acil durum yönetimi planlarının tarihçesi hakkında bilgiler sunmak ve sağlık kurumları ve çalışanlarına yönelik hazırlanması gereken afet ve acil durum yönetimi planlarının genel ilkeleri hakkında bilgiler vermeye çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Yönetimi, Sağlık Sistemi, Acil Durum, Planlama

DISASTER and EMERGENCY MANAGEMENT PLANS FOR HEALTH SYSTEMS

Öz

Due to its geographical location and geological structure, Türkiye frequently encounters various natural hazards, especially earthquakes, as well as technological disasters such as transportation accidents. In addition, biological disasters such as bird flu, swine flu and COVID-19 pandemics, which had affected the whole world in recent years, also caused serious losses in Türkiye. Many lives and property have been lost and significant economic and social losses have been incurred due to the disasters experienced in the past years. This fact clearly shows that Türkiye has not been able to reduce disaster risks sufficiently and that there are still many works to be done in all sectors. Hence the aim of this article is to provide information about the history of disaster and emergency management plans related to the health system and to give information about the general principles of disaster and emergency management plans that should be prepared for health institutions and their employees.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster Management, Health System, Emergency, Planning

Kaynakça

• AFAD. (2014). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. Afet ve Acil Durumu Yönetimi Başkanlığı Yayını. Ankara.
• DSÖ. (1946). Constitution of The World Health Organization. World Health Organization Web Site. https://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd47/EN/constitution-en.pdf, 22.09.2022.
• DSÖ. (2010). Monitoring The Building Blocks of Health Systems: A Handbook of Indicators and Their Measurement Strategies. World Health Organization Web Site. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/258734/9789241564052-eng.pdf, 22.09.2022.
• Ergünay, O. Özmen, B. (2012). Okul Afet ve Acil Durum Yönetimi Planlama Kılavuzu. Milli Eğitim Bakanlığı Yayını. Ankara.
• Kadıoğlu, M. (2011). Afet Yönetiminde Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek. T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayını. İstanbul.
• Özmen, B. Gerdan, S. Ergünay, O. (2015). Okullar İçin Afet ve Acil Durum Yönetimi Planları. Elektronik Mesleki Gelişim Dergisi, 3(1), 37-52.
• Öztek, Z. Üner, S. Eren, N. (2015). Sağlık Hizmetleri ve Sağlık Yönetimi. Editörler Çağatay Güler ve Levent Akın. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Ankara. ss: 1480–1484.
• Sağlık Bakanlığı. (2012). Editörler Ali Coşkun, Sıdıka Tekeli Yeşil. İl Sağlık Afet ve Acil Durum Planı (İL-SAP) Hazırlama Kılavuzu. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 890. Ankara.
• Tekeli Yeşil, S. (2006). Public Health and Natural Disasters: Disaster Preparedness and Response in Health Systems. Journal of Public Health, 14, 317-324.
• Tekeli Yeşil, S. (2017a). Sağlık Afet ve Acil Durum Planlarında Genel Yaklaşımlar ve Ülkemizde Kullanılan Planlar. Turkish Journal of Public Health, 15(3), 233-244.
• Tekeli Yeşil, S. (2017b). Afetlerin Halk Sağlığına Etkileri ve Afet Epidemiyolojisi. Editörler Gökhan Kuş ve Nurettin Tekin. Afet Tıbbı ve Yönetim İlkeleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir. ss: 173-184.
• Tekeli Yeşil, S. (2018). Yerel Düzey Sağlık Afet ve Acil Durum Planları. Editör Süleyman Pampal. Acil Durum ve Afet Yönetimi Planları. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir. ss: 110-133.
• Tekeli Yeşil, S. (2021). Sağlık Afet Planlarını Hazırlayan ve Uygulayan Sağlık Çalışanlarının Planlara İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(2), 282-291.
• Tekeli Yeşil, S. Kıran, S. (2020). A neglected issue in hospital emergency and disaster planning: Non-standard employment in hospitals. International Journal of Disaster Risk Reduction, 51(2020), 1-4.
• Tekeli Yeşil, S. Üner, S. (2020). Sağlık Sisteminin Afet ve Acil Durumlara Hazırlığı. Editörler Sarp Üner ve Pınar Okyay. Türkiye Sağlık Raporu. Hipokrat Yayınevi. Ankara. ss: 1081-1085.
• Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). (2014). 3 Ocak 2014 tarih ve 28871 sayılı Resmi Gazete.