İLK VE ACİL YARDIM PROGRAMI ÖĞRENCİLERİNİN ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARINA YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 21 - 36, 30.04.2025

Nurhan Aytuğ Kanber , Gülcan Gencer

https://doi.org/10.54409/hod.1551608

Öz

Amaç: Bu çalışmada çocuk ihmal ve istismarının tanılanmasında önemli rolü bulunan hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde mezuniyet sonrası görev yapacak olan ilk ve acil yardım programı öğrencilerinin konuya ilişkin bilgi düzeylerini ve farkındalıklarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Bu araştırmanın evrenini bir üniversitenin ilk ve acil yardım programına kayıtlı öğrenciler oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında “Demografik Bilgi Formu” ve “Çocuk İstismarı ve İhmalinin Belirti ve Risklerinin Tanılanması Ölçeği" (ÇİİBRTÖ) kullanılmıştır. Çalışmaya 106 öğrenci katılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin ÇİİBRTÖ puanlarının genel ortalaması 242,4623±24,87 olarak bulunmuştur. Çocuk istismarı ve ihmalinde ailesel özellikleri bilme (p=0,02<0,05), istismar ve ihmale yatkın ebeveyn özelliklerini tanıma alt ölçekleri öğrencilerin mezun olduğu okula göre farklılık göstermektedir (p=0,018<0,05). Farklılık gösteren alt ölçeklerde sağlık meslek lisesi mezunu öğrencilerin ortalama puanı diğer liselerden mezun öğrencilerden daha fazladır. Öğrencilerin toplam ölçek puanları incelendiğinde her bir özellik için ortalama puanların birbirine yakın ve yüksek olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Çocuk ihmal ve istismarının tanılanmasında hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde mezuniyet sonrası görev yapacak olan ilk ve acil yardım öğrencilerinin önemli rolü bulunmaktadır. Bu nedenle konuya ilişkin bilgi eksikliklerinin giderilmesi, farkındalıklarının arttırılması, var olan yetersizliklerin meslek hayatı öncesinde tespit edilmesi, öğrenim sürecinde müfredatlarında çocuk istismarı ve ihmaline ilişkin eğitimlere müfredatta yer verilmesi ve ayrıntılı olarak ele alınması, istismar ve ihmale uğramış çocukların tespiti ve korunması açısından oldukça gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk İhmal ve İstismarı , İlk ve Acil Yardım , Paramedik , Hastane Öncesi

DETERMINATION OF THE AWARENESS LEVELS OF FIRST AND EMERGENCY AID PROGRAM STUDENTS TOWARDS CHILD NEGLECT AND ABUSE

Öz

Objective: Our study was conducted to evaluate the knowledge and awareness of first aid and emergency aid program students who will work after graduation in pre-hospital emergency health services, which plays an important role in the diagnosis of child neglect and abuse.
Material and Methods: The universe of this study consists of students enrolled in a university's first and emergency aid program. The "Demographic Information Form" and the "Child Abuse and Neglect Symptoms and Risks Diagnosis Scale" (ÇİİBRTÖ) were used to collect data. 106 students participated in the study.
Results: The general average of the CBIABRS scores of the students was found to be 242.4623±24.87. The subscales of knowing the family characteristics in child abuse and neglect (p=0.020<0.05) and recognizing the characteristics of parents prone to abuse and neglect differ according to the school the students graduated from (p=0.018<0.05). In the subscales that differ, the average score of the students who graduated from health vocational high schools is higher than the students who graduated from other high schools. When the total scale scores of the students were examined, it was determined that the average scores for each feature were close to each other and high.
Conclusion: First aid and emergency students who will work in pre-hospital emergency health services after graduation have an important role in diagnosing child neglect and abuse. Therefore, eliminating the lack of knowledge on the subject, increasing their awareness, and eliminating the existing deficiencies before their professional life It is essential to identify and protect children who have been abused and neglected, and to include training on child abuse and neglect in the curriculum and to address it in detail.

Anahtar Kelimeler

Child Neglect and Abuse , First and emergency aid , Paramedic , Prehospital

Kaynakça

• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. (2021). Web Site. https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/310520221405382021H%C4%B0ZMETE%C3%96ZELK%C4%B0TAP.pdf, 14.09.2023.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2023). İstismar ile mücadele rehber kitapçığı. Web Site. https://www.aile.gov.tr/media/2499/cocuk-bakim-kuruluslarinda-calisan-personele-yonelik-istismarla-mucadele-rehber-kitapcigi.pdf, 14.09.2023.
• Altundağ, S. (2020). Cinsel İstismarı Önlemede Farklı Bir Yaklaşım: Çocuk Farkındalığı. Vücuduma Dokunma. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 10-18.
• Ata, Z. (2019). Geçmişten Günümüze Çocuk Mağduriyetleri. Sosyal Çalışma Dergisi, 3(1), 47-60.
• Bahar, G., Savaş, H. A., & Bahar, A. (2009). Çocuk İstismarı ve İhmali: Bir Gözden Geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 48-52.
• Bakır, E., & Kapucu, S. (2017). Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: Bir literatür incelemesi. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing, 4(2), 13-24.
• Çatık, E. A., & Çam, O. (2006). Hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanıma düzeylerinin saptanması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 22(2), 103-119.
• Derebağçe, E. G., & Özerk, H. (2021). Türkiye’de 1995-2020 yılları arasında çocuk istismarını önleme programlarına ilişkin gerçekleştirilen çalışmaların incelenmesi ve değerlendirilmesi. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4(7), 651-670.
• Hunt, S. (2023). Australian-first study finds child maltreatment is widespread. The Medical Journal of Australia, 218(6), 1.
• Jeglic, E. (2023). The long-lasting consequences of child sexual abuse. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/us/articles/the-long-lasting-consequences-of-child-sexual-abuse
• Kolla, S., & Rao, S. N. (2024). Understanding the mental health of child sexual abuse survivors in real and reel life. National Journal of Community Medicine, 15(08), 691-696.
• Kumari, V. (2020). Emotional abuse and neglect: Time to focus on prevention and mental health consequences. The British Journal of Psychiatry, 217(5), 597-599.
• Külcü Polat, D., & Karalaş, H. (2016). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32(1), 48-58.
• Kürklü, A. (2011). Öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, 2.
• Lo Iacono, L., Trentini, C., & Carola, V. (2021). Psychobiological consequences of childhood sexual abuse: Current knowledge and clinical implications. Frontiers in Neuroscience, 15, 771511.
• Metinyurt, H. A. I., & Sarı, H. Y. (2016). Sağlık çalışanlarının çocuk ihmali ve istismarını tanıma düzeyleri. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 1(1), 101-121.
• Öztürk, M. (2011). Çocuk ihmali ve istismarı. Çocuk Hakları Açısından Çocuk İhmali ve İstismarı El Kitabı, 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, 14-29.
• Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15-34.
• Sağır, M., & Gözler, A. (2013). Sınıf öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik görüşleri ve farkındalık düzeyleri. Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 3(5), 67-102.
• Seferoğlu, E. G., Sezici, E., & Yiğit, D. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılama düzeyleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 257-276.
• Şan, İ., Bekgöz, B., & Özkan, U. E. (2019). 112’de görev yapan sağlık personelinin çocuk ihmal ve istismarına yönelik farkındalık düzeyleri: Ankara örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 0(13), 90-106.
• Taş, A. (2017). Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin çocuk ihmal ve istismarı hakkındaki bilgi düzeyerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Topbaş, M. (2004). İnsanlığın büyük bir ayıbı: çocuk istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3(4), 76-80.
• Türk, B., Hamzaoğlu, N., Yayak, A., & Şenyuva, G. (2021). Çocuk istismarı ve ihmali hakkında bilgi ve farkındalık düzeyinin incelenmesi: Kesitsel araştırma. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 18(3), 205-214.
• Türk Dil Kurumu. Web Site. https://sozluk.gov.tr/. 13.09.2023.
• Uysal, A. (1998). Çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılamada hemşire ve ebelerin bilgi düzeylerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Zeanah, CH. & Humphreys, KL. (2018). Çocuk İstismarı ve İhmali. Amerikan Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Akademisi Dergisi, 57, 637-644.
• World Health Organization. Web Site. https://www.who.int/health-topics/violence-against-children#tab=tab_2, 13.09.2023.