KARİYER PSİKOLOJİK DANIŞMANLIĞI HİZMETLERİNE KAVRAMSAL BİR BAKIŞ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 50 - 59, 26.12.2023

Kasim Tatlilioglu

https://doi.org/10.31457/hr.1353867

Öz

Çalışma kavramı insanlık tarihinin başlangıcından bu yana farklı şekillerde yorumlanmıştır. Dijital devrimin 21. yüzyılın başlarında ortaya çıkışı, çalışma dünyasını derinden etkilemeye başladı. Kariyer psikolojik danışmanlığı yaklaşımının kendine özgü felsefesi, kavramları ve müdahale teknikleri vardır. Kariyer psikolojik danışmanlığı yaklaşımının kendine özgü felsefesi, kavramları ve müdahale teknikleri olan bir anlayışa sahip olması bu karmaşık durumun incelenmesini kolaylaştıracaktır. Bireyin kariyerini yapılandırması aynı zamanda gelişim süreci içerisinde çevresine bir uyum süreci olarak ele alınmalıdır. Kariyer psikolojik danışmanları danışanlara yardım ederken yeni bir perspektif geliştirmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda değerlendirildiğinde geleneksel kuramsal yaklaşımların yanı sıra dijital devrimin gerektirdiği değişiklikleri karşılayabilecek ve bireylerin çalışma dünyasında ortaya çıkan zorluklarla başa çıkmasına yardım edecek kuramsal yaklaşımları da kullanmaları gerekir. Bireyin kariyerini yapılandırması aynı zamanda gelişim süreci içerisinde çevresine bir uyum süreci olarak ele alınmalıdır. Bu çalışmada, kariyer psikolojik danışmanlığı kavramsal bir bakış açısıyla ele alınmıştır.

Anahtar Sözcükler: Kariyer, kariyer planlama, kariyer psikolojik danışmanlığı, okul psikolojik danışmanı, kariyer seçimi.
A CONCEPTUAL OVERVIEW OF CAREER PSYCHOLOGICAL COUNSELING SERVICES
Аbstract
The concept of working has been interpreted in different ways since the beginning of human history. The advent of the digital revolution in the early years of the 21st century has begun to deeply affect the world of working. Career counseling approach has its own philosophy, concepts and intervention techniques. To investigate this complex situation career counseling needs a viewpoint which has specific philosophy, concepts and intervention techniques. An individual's career structuring should also be considered as a process of adaptation to his / her environment within the development process. Career counselors need to develop a new perspective while helping clients. When evaluated in this context, they need to use traditional theoretical approaches. At the same time, they need to use theoretical approaches that can meet the changes required by the digital revolution and help individuals cope with the challenges in the world of work. An individual's career structuring should also be considered as a process of adaptation to his / her environment within the development process. In this study, career counseling is discussed from a conceptual perspective.

Keywords: Career, career planning, career counseling, school counselor, carrier choice.

Anahtar Kelimeler

kariyer, kariyer planlama, kariyer danışmanlığı, okul danışmanlığı, kariyer seçimi

Kaynakça

• Bakırcıoğlu, R. (1994). Rehberlik ve Psikolojik Danışma, (4.Basım). Ankara, Turhan.
• Bergland, B.W. (1974). Career planning the use of sequetial evaluated experience. Vocational guidance and development. Boston, Hougton Mifflin Co.
• Bright, J. E. H. & Pryor, R.G.L. (2005). The chaos theory of careers: A user’s guide. The Career Development Quarterly, 53(4), 191-305.
• Brown, D. (2002), The role of work and cultural values in occupational choice, satisfaction and sucsess: A Theoretical statement. Journal of Counseling & Development, 80 (1), 48-56.
• Cevher, E. (2015). Üniversitelerde kariyer planlama faaliyetleri ekseninde kariyer merkezlerine yönelik bir araştırma. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 164-177.
• Demirtaş-Zorbaz, S. ve Ulaş, Ö. (2016). Çocuk ve kariyer: Türkiye'deki çalışmalara genel bir bakış. VI. Uluslararası Canik Sempozyumu: Hedefe Doğru İnsan, Samsun.
• Erdoğmuş N. ve Aytekin, İ. (2012). Kültürün psikolojik hareketliliğe etkisi: Türk ve Kanadalı akademisyenlerin karşılaştırmalı analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(4), 2521-2540.
• Gelatt, H. B. (1962). Decision-making: Aconceptual frame of reference for counseling. Journal Of Counselling Psychology, 9(3). 240-245.
• Greenhaus, J. H., Parasuraman, S., and Wormley, W. M. (1990). Effects of race on organizational experiences, job performance evaluations, and career outcomes. Academy of Management Journal, 33(1), 64–86.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Counseling psychology, Erişim tarihi: 24.08.2023.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Career counseling, Erişim tarihi: 24.08.2023.
• Kalafat, T. (2019). Algılanan Kariyer Engelleri (AKE) Ölçeği’nin Türk Kültürüne Uyarlama Çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 103-124.
• Kaval, U. ve Gökoğlan, K. (2020). Üniversite öğrencilerinin kariyer eğilimleri: Dicle Üniversitesi örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19), 248-260.
• Kılıç, Ö. U. ve Zorbaz, S. D. (2021). İlkokullarda sunulan kariyer psikolojik danışması hizmetlerine yönelik bir inceleme. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-16.
• Kılıç, Ö. U. (2019). Kariyer geçişlerinde umut değişkeninin rolü. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 125-143.
• Korkut-Owen- F. (2007). Psikolojik danışmanların mesleki rehberlik ve psikolojik danışmanlık ile ilgili düşünceleri ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 187-197.
• Kuzgun, Y. (2003). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş, Ankara, Nobel.
• Nauta, A. vd. (2009), Understanding the factors that promote employability orientation: Theimpact of employability culture, career satisfaction, androle breadth self-efficacy. Journal of Occupationaland
• Organizational Psychology, 82, 233–251.
• Öztemel, K. (2020). Dördüncü sanayi devriminde çalışmanın anlamı ve kariyer psikolojik danışmanlığı. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3(2), 1-24.
• Steger, M., Dik, B. J. ve Duffy, R. D. (2012). Measuring meaningful work: The Work as Meaning Inventory (WAMI). Journal of Career Assessment, 20(3), 322-337.
• Savickas, M. L. (2019). Career counseling. (Second Ed.), Washington, DC,American Psychological Association.
• Sakal, Ö. ve Yıldız, S. (2015). Bireycilik ve toplulukçuluk değerleri, kariyer çapaları ve kariyer tatmini ilişkisi. Journal of Yasar University, 10(40), 6612-6623.
• Šapale, S., Iliško, D. ve Badjanova, J. (2021). Sustainable Career Guidance During the Pandemic: Building Pathways into a 'New Normal. Discourse and Communication for Sustainable Education, 12(1): 140–150.
• Savickas, M. L. (2015). Life-design counseling manual. Author.
• Schwab, K. (2017). The fourth industrial revolution, New York, Crown Business.
• Tatlılıoğlu, K. (2023). Meslek seçimine kavramsal bir bakış. 1. Uluslararası İpek Yolu Konferansı. (1th International Silk Road Conference). 26-27 Mayıs 2023, Nahçivan Devlet Üniversitesi, Nahçivan/Azerbaycan.
• Tatlılıoğlu, K. (2011). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık servisinden beklentiler üzerine bir araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1(1), 79-102.
• Tatlılıoğlu, K. (2011). Farklı öz-anlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinin karar vermede öz-saygı, karar verme stilleri ve kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1(2), 19-41.
• Telman, C. (2002): Başarıya Giden Yolda Meslek Seçimi, İstanbul, Epsilon.
• Türkmen M. (2014). Kaos kuramına dayalı kariyer psikolojik danışmanlığı programı ve vaka analizi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 256-268.
• Whiston, S.C. ve Rahardja, D. (2008). Vocational counseling process and outcome. In: Brown, S.D. & Lent,
• R.W. Handbook of Counseling Psychology. (4th ed). New York, Wiley.
• Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı, İstanbul.
• Yalom, I. (2002). Bağışlanan Terapi. (Çev., Zeliha İyidoğan-Babayüğit). İstanbul, Kabalcı. Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri, Ankara, Nobel.