İman Yemenlidir, Hikmet Yemenlidir’ Hadisi Üzerine Din, Şehir ve Medeniyet İlişkisi Bakımından Bir Değerlendirme

Year 2012, Volume: 10 Issue: 1, 7 - 33, 30.06.2012

Ayşe Esra Şahyar

Abstract

Bazı ilim adamlarınca mütevâtir olduğu belirtilen müttefakun aleyh bir rivayet olarak “İman Yemenlidir, hikmet Yemenlidir, kabalık ve katı kalplilik deve çobanlarında, Rabî‘a ve Mudar’dadır” hadisi, Resûlüllâh döneminde bazı bölge ve kabîlelerin dindarlıklarının mahiyeti hakkındadır. Rivayet ilk okuyuşta bütünüyle tarihsel bir nitelik taşıyor gibi görünmekle birlikte, aslında bir takım tarihi bilgiler vermenin yanı sıra, bazı sosyolojik gerçeklere de işaret etmektedir. Hadisten elde edilebilecek sosyolojik neticeler, şehir kültürü ile yetişen bireyler ile göçebe kültür içinde yetişen bireylerin din algıları ve dindarlık biçimleri arasında farklılıklar etrafında yoğunlaşmaktadır. Şehir kültürü ile yetişmiş bireylerin dindarlığı zarif, çok yönlü, müsamahakâr, gelişmeye ve yenilenmeye açıktır. Oysa kabîleciliğin hâkim olduğu, kültürel bakımdan zayıf, göçebe toplumlarda, dindarlık anlayışı kaba, yüzeysel, kurumsallaşamayan, irtidad ve tekfire yatkın bir düzeyde kalır. Öte yandan şehir ve din ilişkisinin en önemli sonucu kurumsallaşma imkânıdır. Din, ancak şehirlerde kurumsallaşabilir, hukuk, edebiyat, bilim, sanat gibi hayatın birçok alanına yansımak suretiyle bir medeniyete dönüşür. Bu nedenlerle olsa gerek şehri ve medeniyeti temsil eden Yemen halkının dindarlığı övülmüş, göçebe yaşantıyı temsil eden Rabî‘a ve Mudar kabîleleri kaba ve katı kalpli olmakla nitelendirilmiştir.

Keywords

İman , hikmet , Yemen , medeniyet , bedevîlik , dindarlık , şehir

References

• Hadis Tetkikleri Dergisi, (HTD), X/1, 2012.