Yapay Zekânın Gelişimi ve Sistemin İnsandan Bağımsızlaşmasındaki Rolü

Year 2024, Volume: 41 Issue: 2, 742 - 756, 30.12.2024

İbrahim Emre Günay

https://doi.org/10.32600/huefd.1413226

Abstract

Kapitalizm kendi içinde 1970’lerde geçirdiği dönüşümden sonra günümüzde yeni bir dönüşüm daha geçirmektedir. İlkinde ekonomi politik sonlanmıştır ve yerini gösterge ekonomiye bırakmıştır. Başka bir deyişle rasyonel üretim düzeninden irrasyonel tüketim düzenine geçilmiştir. Bu bağlamda teknolojinin gelişmesine bağlı olarak iletişim sistemleriyle insan, tüketim düzenine eklemlenmiştir ve sürekli tüketerek kendi varoluşuyla ilgili sürekli yeni anlamlar üretmiştir. Böylece insan hem kendini hem de sistemi yeniden ve bir kısırdöngü içinde üretmiştir. Günümüzde ise kapitalizm teknolojinin gelişmesine bağlı olarak insandan bağımsızlaşmaktadır. Çalışmamızın konusu yapay zekâya bağlı olarak kapitalist sistemin artık kendi varoluşunu devam ettirmesinde başka bir deyişle kendinin yeniden üretiminde insana olan ihtiyacı kalmamasıdır. İnsanın kapitalist sistemde karar alma sürecini yitirmesi, sistemin bağımsızlığını ilan ederek, kendini üreten insanı kendiyle ilgili kararlarında dışarda bırakma ihtimalini doğurmaktadır. Çalışmanın amacı yapay zekânın gelecekte sistem üzerindeki etkilerini kestirmek zor olmakla beraber, bugünkü sınırlı gelişimi doğrultusunda kapitalizmi insandan bağımsızlaştırma, diğer bir deyişle sistemin kendini üretmesi için gerekli olan insana ihtiyacı kalmayacağı yönünde ilerlediğini sorgulamaktır. Çalışma nitel bir yaklaşımla ve doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Kapitalizmin yaşadığı bu radikal dönüşümün daha önce yaşanmaması çalışmanın literatüre katkı sağlaması açısından önemlidir.

Keywords

Yapay zekâ, derin öğrenme, makine öğrenmesi, süper zekâ, algoritma

The Development of Artificial Intelligence and Its Role in the System’s Independence from Humans

Abstract

After the transformation it underwent in the 1970s, capitalism is undergoing a new transformation today. In the first one, political economy ended and was replaced by indicator economy. In other words, there has been a transition from the rational production order to the irrational consumption order. In this context, due to the development of technology, it has been integrated into the human consumption pattern with communication systems and has constantly produced new meanings about its existence by constantly consuming. Thus, man has reproduced both himself and the system in a vicious circle. Nowadays, capitalism is becoming independent from humans due to the development of technology. The main subject of our study is that, depending on artificial intelligence, the system no longer needs humans to maintain its existence, in other words, to reproduce itself. The lose of the decision-making process of human in the system creates the possibility of declaring the independence of the system and excluding the humans who produce the system by their decisions. The aim of the study is to question that although it is difficult to predict the effects of artificial intelligence on the system in the future, in line with its current limited development, it is progressing in the direction of making capitalism independent from humans, the system will no longer need humans to produce itself. The study was carried out with a qualitative approach and document analysis method. It is important for the study to contribute to the literature that this radical transformation experienced by capitalism has not been experienced before.

Keywords

Artificial intelligence, deep learning, machine learning, super intelligence, algorithm

References

• Agrawal, A., Gans, J. ve Goldfarb, A. (2022). Geleceği gören makineler. (M.Ürgen, Çev.). Babil Kitap.
• Akerkar, R. (2019). Artificial intelligence for business. Springer International Publishing.
• Atalay, M., & Çelik, E. (2017). Büyük veri analizinde yapay zeka ve makine öğrenmesi uygulamaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 155-172. https://doi.org/10.20875/makusobed.309727
• Balaban, M. E. ve Kartal, E. (2015). Veri madenciliği ve makine öğrenmesi. Çağlayan Kitabevi.
• Besteman, C. (2020). Dünyayı yeniden yaratmak. Besteman, C., Gusterson, H. (Yay. haz.), Algoritmalarla yaşamak içinde (s. 232-253). (B.Akmeriç, Çev.). The Kitap.
• Bostrom, N. (2020). Süper zekâ: yapay zekâ uygulamaları, tehlikeler ve stratejiler. (F.B. Aydar, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Changeux, J.P. ve Ricoeur, P. (2021). Neden nasıl düşünürüz? Etik, insan doğası ve beyin üzerine bir tartışma. (İ. Birkan, Çev.). Metis Yayınları.
• Craft, J. A. (2018). Artificial intelligence and the softer side of medicine. Missouri Medicine, 115(5), 406-409.
• Edwards, A.V. (2020). Dijital her şeyi yok ediyor. (M.Yener, Çev.). Siyah Kitap.
• Fagella, D. (2018, 27 Haziran). Industrial AI applications-how time series and sensor data improve processes. (Video Dosyası). https://bootstraplabs.com/2018/06/26/applied-ai-digest-119/
• Ford, M. (2023). Robotların iktidarı. (K.Y. Us, Çev.). Kronik.
• Hochschild, A. R. (1983). The managed heart. University of California Press.
• Kjosen, A.M. (2013, Şubat). Do androids dream of surplus value. Sözlü Sunum, Mediations 2.5, Ontario. https://www.academia.edu/2455476/Do_Androids_Dream_of_Surplus_Value
• Kutup, N. (2016). Nesnelerin interneti; 4H her yerden, herkesle, her zaman, her nesne ile bağlantı. İzmir Ekonomi Üniversitesi.
• Latour, B. (2008). Biz hiç modern olmadık (İ. Uysal, çev.). Norgunk Yayınları.
• Nesbitt, J. (2017, 8 Aralık). Google’s true origin partly lies in CIA and NSA research grants for mass surveillance. Quartz. https://qz.com/1145669/googles-true-origin-partly-lies-in-cia-and-nsa-research-grants-for-mass-surveillance
• Peterson, A. (2016, 25 Ekim). Uber’s self-driving truck delivered 50.000 cans of Budweiser, Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2016/10/25/ubers-self-driving-truck-delivered-50000-cans-of-budweiser/
• Reese B. (2022). Yapay zekâ çağı. (M.Doğan, Çev.). Say Yayınları.
• Scharre, P. (2018). Army of none: autonomous weapons and the future of war. Norton.
• Schwab, K. (2023). Dördüncü sanayi devrimi. (Z. Dicleli, Çev.). Optimist.
• Stiegler, B. (2012). Politik ekonominin yeni bir eleştirisi için. (E.Koytak, Çev.). Monokl Yayınları.
• Tam, D. (2014, 30 Kasım). Meet Amazon’s busiest employee-The Kiva robot. CNET. https://www.cnet.com/tech/services-and-software/meet-amazons-busiest-employee-the-kiva-robot/
• Tegmark, M. (2021). Yaşam 3.0: yapay zeka çağında insan olmak. (E. C. Göksoy, Çev.). Pegasus.
• Wingfield, A. (2017, 10 Eylül). As Amazon pushes forward with robots, workers find new roles. The New York Times. https://www.nytimes.com/2017/09/10/technology/amazon-robots-workers.html
• Witheford, N.D., Kjosen, A.M. ve Steinhoff, J. (2022). Yapay zeka ve kapitalizmin geleceği. (B. Cezar, Çev.). İletişim Yayınları.
• Zuboff, S. (2021). Gözetleme kapitalizmi çağı: Gücün yeni sınırında insan geleceği için savaş. (T. Uzunçelebi, Çev.). Okuyan Us Yayınevi.