BALKANLARDA DENGE OYUNU-1914

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 10, 143 - 159, 20.12.2017

Ökkeş Narinç , Mustafa Ekincikli

https://doi.org/10.20304/humanitas.345092

Öz

Balkan savaşları
sonrası yapısal, yönetimsel, ekonomik, sosyolojik ve yüz ölçümü olarak savaşa
başladıkları hallerinden çok uzakta bulunan Balkan devletleri, savaş sonrası
aralarındaki bazı hesapları hala kapatmamıştı. Sırbistan; Büyük Sırp Krallığı
hayali üzerinden planlar yaparken, Bulgaristan; Makedonya’da kaybettiği
alanları ve Romanya’ya kaptırdığı Dobruca’yı geri alabilmenin hesabını
yapıyordu. Romanya ve Yunanistan ise mevcut statükonun korunmasından yana bir
politika takip ediyordu. Osmanlı Devleti’nde ise “mevcudu muhafaza et, elde
edilebilecekler için ise asla durma” politikası hâkim durumdaydı. Elbette
Balkan savaşlarının sıcaklığı savaş sonrasında bile hissedilir durumdayken,
küresel boyutlara ulaşacak bir savaşın ilk kıvılcımının da yine bu topraklarda
ortaya çıkması, kapatılmamış hesapların ne kadar derin olduğunu anlamaya da
yeterlidir. İşte bu çerçevede yaklaşan savaş, etrafına topladığı sömürgeci güçlere
birbirleri ile mücadele ortamı sağlarken, onun sahnesi ise yine Osmanlı ve Doğu
Avrupa coğrafyası olmuştur. Bu çalışmada söz konusu savaşın sergilendiği
sahnede doğrudan hedef durumunda bulunan Osmanlı Devleti’nin 2 Ağustos 1914
tarihinde Almanya ile imzaladığı mecburi ittifak anlaşması sonrası, Almanya’nın
da arzu ettiği politikalar çerçevesinde, Bulgaristan ve Romanya ile oluşturması
planlanan ittifak ve bu ittifaka yönelik atılan adımlar ele alınmıştır. Ayrıca
bu adımların diplomasi yolu ile ne kadar yoğun yürütüldüğünün ve bu kadar
mücadele ve uğraşın asıl amacının ise tek bir amaca hizmet ettiğinin izahına
çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Bulgaristan, Romanya, Almanya, Birinci Dünya Savaşı, İttifak

Kaynakça

• Arhivnite Govoryat, Bılgariya v Pırvata Svetovna Voyna, Germanski Diplomatiçeski Dokumenti, Tom 1, Nomer 20, Sofiya 2002. ARMAOĞLU Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yay., İstanbul, 2005. BAYUR Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, 1914-1918 Genel Savaşı, C. III, K. I, TTK Yay. Ankara 1991. ÇAVDAR Tevfik, Talat Paşa, Bir Örgüt Ustasının Yaşam Öyküsü, Dost Kitabevi, Ankara 1984. ERYAMAN Ayşe, “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin Bulgaristan’ı Müttefik Olarak Kendi Safına Çekme Girişimleri”, 100. Yılında 1. Dünya Savaşı ve Mirası, Savaş Tarihi Araştırmaları Uluslararası Kongresi, c. 1. Çanakkale Valiliği Yay., Çanakkale, 2015. İLÇEV İvan, Birinci Dünya Savaşı’nda Bulgaristan ve Antant, Bilim ve Sanat Yayınları, Sofya 1990. LALKOV Milço, Mejdu Vıztorga i Pokrusata Bılgariya Po Vreme Na Voynite 1912-1918, Biblioteka Bılgaria, Sofiya 1993. SHAW Stanford, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu, Savaşa Giriş, TTK Yay., Ankara 2014. STANEV N., Nai-Nova İstoriya Na Bılgariya 1912-1920, İlüstratsii, Kıniga II Voyni Za Obedinenie, Peçatnitsa S.M. Staykova, Sofiya 1925. STEFANOV G., Mejdunarodni Otnoşeniya İ Vınşna Politika Na Nılgariya (1870-1957), Nauka İ İzkustvo, Sofiya 1966. TURAN Ömer, Balkan Savaşlarından Kurtuluş Savaşına Kadar Uzanan Süreçte Türk-Bulgar İlişkileri (1912-19120), XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türk-Bulgar Askeri-Siyasi İlişkileri, Gen. Kur. ATASE ve Gen. Kur. Den. Bşk. Yay., Ankara, 2005. İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae 86, s. 249-250. (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 86, л. 249-250). İİ BAN, Kol. 6, Op. 63, Ae 377, s. 1149-1159. (ИИ БАН, Кол. 6, оп. 63, ае 377, л. 1149-1159). TSDA, KMF 06, İnv. No: 275/47, l. 69, (ЦДА, КМФ 06, Инв. No. 275/47, Л. 69). TSDA, KMF. 6, İnv. No. 275/47, l. 22, (ЦДА, КМФ 6, Инв. No. 275/47, Л. 22). TSDA, KMF. 6, İnv. No. 275/47, l. 20, (ЦДА, КМФ 6, Инв. No. 275/47, Л. 20). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 79, l. 229, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ae.79, л. 229). TSVA, F. 23, Op. 1, Ae. 357, l. 153, (ЦВА, Ф. 233, оп. 1, а. е. 357, л. 153). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 140, l. 391-392, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 140, л. 391-392). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 150, l. 401, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 150, л. 401). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 166, l. 445-446, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 166, л. 445-446). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 170, l. 454-455, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 170, л. 454-455). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 182, l. 178-179, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 182, л. 178-179). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 131, l. 368-373, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 131, л. 368-373). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 210, l. 521, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 210, л. 521). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 190, l. 489-490, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 190, л. 489-490). TSDA, KMF 06, İnv. No: 275/48, l. 6, (ЦДА, КМФ 06, Инв. No 275/48, л. 6). TSDA, KMF 06, İnv. No: 275/48, l. 12, (ЦДА, КМФ 06, Инв. No 275/48, л. 12). İİ BAN, Kol. 20, Op. 24, Ae. 286, l. 655-657, (ИИ БАН, Кол. 20, оп. 24, ае 286, л. 655-657).