BATILAŞMA DÖNEMİNDE İSTANBUL’DA RUM CEMAATİNİN EĞİTİMİ

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 17, 301 - 320, 15.03.2021

Nıkolaos Lıazos

https://doi.org/10.20304/humanitas.859637

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nun demokratikleşmesinin bir parçası olarak ve büyük güçler baskısı altında, Sultan Abdülmecit döneminde 1856 tarihli Islahat Fermanı’yla reformlar ilan edildi. Islahat Fermanı, 19. yüzyıl Osmanlı toplumunu oluşturan ve ayrıcalıkları yeniden teyit edilen gayrimüslim cemaatlerin yeniden örgütlenmesine vesile oldu. Gayrimüslim cemaatleri ilk defa iç işlerini yeniden düzenlemek için kendi meclislerini kurmaya davet edildi. İstanbul dahil Rum Milletine mevcut kiliseleri ve hastaneleriyle beraber yeni okullar inşa edip eski binalarını onarabilme imkânı tanındı. Aynı zamanda fermanla, büyük bir yenilik olarak, cemaat okullarının kurulmasına izin verilerek, öğrencilerine ilköğretimden sonra yükseköğrenim görme hakkı tanındı. Osmanlı İmparatorluğu’nda, özellikle Tanzimat (1839), Islahat (1856) ve II. Abdülhamit reformlarından sonra İstanbul’daki Rum öğrencileri için daha modern bir eğitimin imkânı sağlandı.

Anahtar Kelimeler

Eğitim faalitleri, Rum Ortodoks, Osmanlı reformları, Rum okulları, Patrikhane

THE EDUCATION OF THE GREEK COMMUNITY IN ISTANBUL DURING THE WESTERNIZATION PERIOD

Öz

The Imperial Decree of 1856 became the occasion for the reorganization of the millet, in the non-Muslim communities constituting the Ottoman society of the 19th century and reaffirmed their prerogatives. Communities were first invited to form assemblies to reorganize their internal affairs. The Greek communities of Istanbul could then rebuild new schools and repair the old buildings along with their churches and hospitals. At the same time, a major innovation of the Decree allowed the establishment of public science schools, ensuring that students have the right to attend higher education after elementary primary education. The conditions within the boundaries of the Ottoman Empire, especially after the Tanzimat (1839), Islahat (1856) reforming decrees and the sultan Abdulhamit II’s (1876) reform, have been proved to be appropriate for the advancement of a more modern education for Greek students in Istanbul.

Anahtar Kelimeler

educational activity, Greek Orthodox, Ottoman Reforms, Greek schools, Patriarchate

Kaynakça

• Α. Υ. Ε., (1893). Α.Α.Κ./Β, Ν. Μavrokordatospros D. Stefanou, 23 Noemvriou 1893(ektimisis simfona me tin ekthesi tou Epopti ton Sxolon tis Arxiepiskopis Konstantinopoleos, K. Delikanis). Yunan Dışişleri Bakanlığın Arşivi.
• Alkan, M. (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme ve eğitim. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6(12), 9-84.
• Anagnostopoulou, A. (1999). Tanzimat ve Rum Milletinin kurumsal çerçevesi Patrikhane, cemaat kurumları, eğitim. P. Stathis (Ed.), 19. Yüzyıl İstanbul’unda Gayrimüslimler içinde (s. 1-35). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Anagnostopoulou, S. (1998). Mikra Asia, 19os ai-1919 Oi ellinortodokses Kinotites, apo to millet ton Romion sto Elliniko ethnos. Atina: Ellinika Grammata.
• Betsas, G. (2003). Thesmikes litourgikes opsis tis ekpedefsis ton Ellinortodokson sto Othomaniko Kratos. (Yayımlanmamış doktora tezi). Aristotelio Universitesi, Thessaloniki.
• Bozi, S. (2002). O Ellinismos tis Konstaninoupolis, kinotita Stavrodromiou-Peran, Atina: Ellinika Grammata. Eksertzoğlu, H. (1996). Ethniki taftotita stin Konstantinoupoli ton 19. aı., o Ellinikos Filologikos Sillogos Konstantnoupoleos 1861-1912. Atina: Nefeli.
• Enkiklopedia Mizonos (2021 10 Ocak). Ellinikos Filologikos Sillogos Konstantinoupoleos.http://constantinople.ehw.gr/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=11018#endNote_4
• Eren, M. C. (1970). Tanzimat. Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, 11, 718-720.
• Findley, C. (2006). Cambridge history of Turkey, vol 4. Cambridge: University Press.
• Haydaroğoğlu, P. (1993). Osmanlı İmparatorluğu’nda yabancı okullar. Ankara: Ocak Yayınları.
• İlber, O. (2016). İmparatorluğun en uzun yüzyılı. İstanbul: Kronik Kitap.
• Kazamias, A. (1966). Education and the quest for modernity in Turkey. Chicago: The University of Chicago Press.
• Osmanağaoğlu, C. (2010). 1862 Rum Patrikliği Nizamatı çerçevesinde Fener Rum-Ortodoks Patrikhanesi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Palaskas, S. (2001). I elliniki ekpedefsi stin Konstantinoupoli ton arxon tou 20. εona: i dimotikes kai astikes sholes arrenon kai i antistihesmiktes (1900-1915). Thessaloniki: Kiriakidis.
• Stavridou, V. (1987). İstoria tou İkoumenikou Patriarhiou1453- simeron. Thessaloniki: Kiriakidis.
• Svolopoulos, K. (1996). Konstantinoupoli 1856-1908, İ akmi tou Ellinismou, Ekdotiki Atina: Athinon.
• Svoronos, N. (2007). Episkopisi tis neoellinikis istorias. Atina: Themelio.
• Yılmazlar, H. (2007). Türkiye’de özel okulların gelişimi (1923-1950) (Yayımlanmamış yükseklisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ziogu-Karastergiou, S. (1998). To Oikoumeniko Patriarhio, i Othomaniki dikisi kai i ekpedevsi tou Genus, Kimena Piges: 1830-1914. Thessaloniki: Kiriakidis.
• Zürcher, J. (2004). Sinhroni istoria tisTourkias, Aleksandria: Atina.