ŞİİRDE DENİZ ÜZERİNDEN KURULAN EYLEMLER ARASI EŞZAMANLILIK

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 3, 139 - 148, 01.06.2014

Yavuz Kızılçim

https://doi.org/10.20304/husbd.53948

Öz

Bu çalışmada, Charles Baudelaire ve Can Yücel şiirleri üzerinden suyun şiirdeki yeri ve işlevi dil psikolojisi yöntemiyle değerlendirilmeye çalışılacak ve denizin günlük yaşam içindeki eşzamanlı yer alışının altı çizilecektir. Bu başlık altında ruhbilim, dilbilim ve anlambilimin kimi verilerinden yararlanarak Ak/deniz ve onun insan belleğindeki uzak/yakın çağrışımları öne çıkarılacaktır. Su tarihin bilinen ilk zamanlarından bu yana canlılığın ve bereketin simgesidir. Şiirde su üzerinden aktarılan düşler doğumun, dönüşümün ve ölümün bulunduğu alanı belirginleştirir. Su durgun ya da taşkın oluşuyla kimi kez olumlu, kimi kez olumsuz birçok farklı kavrama gönderir. Yani, su eş zamanlı olarak özünde hem yaşam, hem de ölüm (s)imgelerini barındırmaktadır. Şiirde deniz kimi kez gelgitlerle ve ruh uçurumları arasında gürültülü bir nesneyle, kimi kez kendi derdini duyup avunan dingin bir bakışla karşılık bulmuştur. Bu çalışmanın çıkış noktası ruhsal kaynaklıdır çünkü öznenin deniz algısı birçok şekilde soğuğu, korkuyu, arzuyu ve umutsuzluğu simgelemektedir. Denizin, yine suyu çağrıştıran bir gölün dibindeki yeşil bir suya benzetilmesi, denizle durgunluk arasında kurulan yakın bağı anımsatır. Biz bu çalışmada, ozanın deniz üzerinden su algısında uzam ve onun şiirsel gösteriminin imgesel düzlemde hangi unsurları simgelediğini göstermeyi denedik. Ozanın denizi görsel ve işitsel nesnelerle somutlaştırması, bilinmeyene canlılık kazandırmasının ve suyu şiirin içerisine katarak çoğaltmasının bir sonucu olarak düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Şiir, Eşzamanlılık, Su, Deniz, Ölüm, İmge, Mitoloji, Yalnızlık

Kaynakça

• Bachelard, G. (1980) L’Eau et les Rêves. Essai sur l’imagination de la matière.
• Paris: Librairie José Corti. Banguoğlu, T. (2004) Türkçenin Grameri. TDK, Ankara.
• Baudelaire, C. (1957) Les Fleurs du Mal. Classiques français, Bookking
• International, Paris, (2011) Poulet-Malassis et de Broise, Éditeurs, Seconde
• Édition, Augmentée de Trente-cinq Poèmes Nouveaux, Ce tirage au format PDF est composé en Minion Pro et a été fait le 8 octobre 2011. (2001) Les Fleurs du
• Mal, Kötülük çiçekleri. (Çev. Sait Maden). İstanbul: Çekirdek Yayınları. Elem Çiçekleri, (Çev. Vasfi Mahir Kocatürk) Ankara: Buluş Yayınevi. Antoloji.com. 2004, Kültür ve Sanat.
• Caron, J.( 1997). Précis de psycholinguistique. Paris: PUF.
• Chevalier, J.- G., A. (1982). Dictionnaire des Symboles. Paris: Robert Laffont/Jupiter.
• Danon-Boileau, L. (1998). Sözcelem Öznesi-Psikanaliz ve Dilbilim. (Çev. Mehmet Baştürk). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Fontanier, P. (1977) Les Figures du Discours. Introduction par Gérard Genette. Paris: Flammarion.
• Greimas, A. J. et Courtes, J. (1979). Sémiotique, Dictionnaire Raisonné de la
• Théorie du Langage. Paris: Classiques Hachette. Kintsch, W. (1988). The role of knowledge in discourse compréhension: A construction-integration model. Psychological Review, (95), 163-182.
• Kintsch, W., Van Dijk, T.A. ( 1978) . Towards a model of text compréhension and production. Psychological Review, (85), 363-394.
• Le Nouveau PETIT ROBERT. (1993). Dictionnaire alphabétique et analogique de la langue française. Canada: Montréal.
• Öztürk, Y. N. (1994). Kur’an-ı Kerim Meali (Türkçe Çeviri). İstanbul: Hürriyet Ofset.
• Saraç, T. (1989). Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Adam Yayınları.
• TDK. (1983). Türkçe Sözlük. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Vardar, B. (1988) yönetiminde Nükhet Güz, Erdim Öztokat, Osman
• Senemoğlu, Emel Sözer, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: ABC. Yurtbaşı, M. (2012). Sınıflandırılmış Atasözleri Sözlüğü. İstanbul: Excellence Publishing.
• Yücel, C. (2006). Rengâhenk, İstanbul: Doğan Kitap. -------------. (2011). Gökyokuş. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.