The Features of Old Anatolian Turkish Spring in The Work Titled Terceme-i Kitâbü'l-Ahlâk

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 22, 383 - 398, 15.10.2023

Mesut Şen , Ayşe Erbay

https://doi.org/10.20304/humanitas.1298326

Öz

Old Anatolian Turkish, derived from the dialect characteristics of the migrating Oghuz Turks starting from the 11th century, served as the written language and laid the foundation for Turkish language and literature in Anatolia. The earliest written works from this period date back to the 13th century. Despite certain spelling challenges due to Arabic script, extensive research has revealed the language features of Old Anatolian Turkish. Among these works, 'Terceme-i Kitâbü'l-Ahlâk' exemplifies the linguistic traits of this era. This study aims to assess 'Terceme-i Kitâbü'l-Ahlâk,' located in Çorum Hasan Paşa Provincial Public Library with inventory number 19 Hk 34879 under the Turkish Manuscripts Institution, in terms of its linguistic characteristics and spelling peculiarities of Old Anatolian Turkish.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Terceme-i Kitâbü’l-Ahlâk, spelling, language features

Terceme-i Kitâbü’l-Ahlâk Adlı Eserde Eski Türkiye Türkçesi İmlası Özellikleri

Öz

XI. yüzyıldan itibaren Batı’ya doğru göç eden Oğuz Türklerinin kendi ağız özelliklerine dayalı bir yazı dili olan ve Anadolu’da Türk dili ve edebiyatının temelinin oluşmasını sağlayan devreye Eski Türkiye Türkçesi denir. Bu döneme ait ilk yazılı eserler XIII. yüzyıldan itibaren verilmeye başlanmıştır. Bugün Arap harfli metinlerin imlasından dolayı birtakım izaha muhtaç meseleleri olsa da Eski Türkiye Türkçesi dil özellikleri birçok bilimsel çalışma ile ortaya konmuştur. Eski Türkiye Türkçesi dil özelliklerini taşıyan eserlerden biri de ‘Terceme-i Kitâbü’l-Ahlâk’ adlı eserdir. Bu çalışmada, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı bünyesinde Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi’nde 19 Hk 34879 demirbaş numarası ile kayıtlı olan Terceme-i Kitâbü’l-Ahlâk adlı eserin Eski Türkiye Türkçesi dil özellikleri ve dönemin bazı imla problemleri açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eski Türkiye Türkçesi, Terceme-i Kitâbü’l-Ahlâk, imla, dil özellikleri

Kaynakça

• Akar, A. (2018). Oğuzların dili eski anadolu türkçesine giriş. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Ercilasun, A. B. (2015). Başlangıçtan yirminci yüzyıla türk dili tarihi (15. baskı) Ankara: Akçağ Yayınları.
• Erdem, M. D. ve Gül, M. (2006). Kapalı e (é) sesi bağlamında Eski Anadolu Türkçesi-Anadolu Ağızları ilişkisi. Karadeniz Araştırmaları, (11), 111-148.
• Ergin, M. (2011). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım.
• Korkmaz, Z. (2013). Türkiye Türkçesinin temeli Oğuz Tükçesinin gelişimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2017). Eski Anadolu Türkçesinde imlâ-fonoloji bağlantısı üzerine. Türk dili üzerine araştırmalar 1-2 (3. baskı) içinde (s.491-508). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Öztürk, E. (2017). Eski Anadolu Türkçesi el kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şen, M. (2019). Genel türkçede e-i meselesi. Uluslararası toplum ve kültür araştırmaları sempozyumu (3-5 ekim 2019) bildiriler kitabı içinde (s. 86-95). Balıkesir: TOKÜAD Yayınları.
• Şen, M. (2021). Türk dilinin dünü ve bugünü (3. baskı). İstanbul: Post Yayın Dağıtım.
• Timurtaş, F. K. (1992). Eski Anadolu Türkçesi. Türk Dünyası el kitabı içinde (s. 120-145). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Timurtaş, F. K. (2010). Küçük Eski Anadolu Türkçesi grameri. Journal of Turkology, 18(1) 331-368.
• Timurtaş, F. K. (2012). Eski Türkiye Türkçesi (2. baskı). İstanbul: Kapı Yayınları.