CLIMATE CITIZENSHIP IN THE CONTEXT OF CLIMATE MIGRATION: IS A NEW IDENTITY BEING CREATED?

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 26, 145 - 158, 16.10.2025

Aynur Demir

https://doi.org/10.20304/humanitas.1691262

Öz

This study examines the transformation of the concepts of citizenship and identity in the context of climate-induced migration and discusses the increasingly significant concept of “climate citizenship” at a theoretical level. Climate migration constitutes not only an environmental crisis but also a political, social, and identity-based one, wherein individuals face the risk of losing not only their physical living spaces but also their citizenship status, political representation, and cultural belonging. In this regard, climate citizenship emerges as an alternative to the traditional nation-state-based understanding of citizenship, offering a transnational, ethically grounded, and collective model of civic identity. The study adopts a qualitative research method and constructs a conceptual framework through document and literature analysis. It analyzes how climate citizenship may offer opportunities to overcome the loss of status and identity for climate migrants by examining case studies such as the Teitiota case, Pacific Island states, and examples from Africa and South Asia. Findings reveal that climate citizenship is not merely an ecological sensitivity, but a transformative force in redefining citizenship regimes. Climate citizenship presents a new model of belonging in which individuals act with global responsibility, adopt sustainable lifestyles, and advocate for intergenerational justice, transcending national identity-based models of citizenship.

Anahtar Kelimeler

Citizenship rights , Climate change , Climate citizenship , Climate justice , Climate migration , Identity

Proje Numarası

-

İKLİM GÖÇÜ BAĞLAMINDA İKLİM VATANDAŞLIĞI: YENİ BİR KİMLİK Mİ YARATILIYOR?

Öz

Bu çalışma, iklim değişikliği kaynaklı göç hareketlerinin vatandaşlık ve kimlik kavramlarında yarattığı dönüşümü ele almakta; bu bağlamda giderek daha fazla önem kazanan “iklim vatandaşlığı” kavramını teorik düzeyde tartışmaktadır. İklim göçü yalnızca çevresel değil, aynı zamanda siyasal, toplumsal ve kimliksel bir kriz alanı oluşturmakta; bireylerin yalnızca yaşadıkları fiziksel mekânları değil, vatandaşlık statüsü, siyasal temsil ve kültürel aidiyet gibi temel kimlik bileşenlerini de kaybetme riskini artırmaktadır. Bu bağlamda iklim vatandaşlığı, geleneksel ulus-devlet temelli vatandaşlık anlayışına alternatif olarak, sınır-aşan, etik sorumluluğa dayalı ve kolektif bir vatandaşlık kimliği önermektedir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş; belge ve literatür analizi yoluyla iklim vatandaşlığı kavramı kuramsal olarak yapılandırılmıştır. Teitiota davası, Pasifik ada devletleri, Afrika ve Güney Asya’dan örnek olaylar üzerinden, iklim göçmenlerinin statü ve kimlik kaybı analiz edilmiştir. İklim vatandaşlığının yalnızca çevresel duyarlılıktan ibaret olmayıp, vatandaşlık rejimlerinin yeniden tanımlanmasında dönüştürücü bir potansiyel taşıdığını göstermektedir. Sonuç olarak, iklim vatandaşlığı; ulusal kimliğe dayalı vatandaşlık anlayışının ötesine geçerek, bireylerin küresel sorumlulukla hareket ettiği, sürdürülebilir yaşam biçimlerini benimsediği ve gelecek kuşaklar adına adalet talep ettiği yeni bir vatandaşlık modeli sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İklim adaleti , İklim değişikliği , İklim göçü , İklim vatandaşlığı , Kimlik , Vatandaşlık hakları

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Adger, W. N., Butler, C., & Walker-Springett, K. (2017). Moral reasoning in adaptation to climate change. Environmental Politics, 26(3), 371–390.
• Betts, A. (2013). Survival migration: Failed governance and the crisis of displacement. Cornell University Press.
• Chambers, M. (2024). Dignity, culture, community: tackling the effect of rising sea levels using citizenship. R. Baubock (Eds.), Climate change and the future of citizenship. three essays (s. 13–19) içinde. European university institute and Austrian academy of sciences. Robert Schuman Centre for Advanced Studies, GLOBALCI, RSC Working Paper 2024/28.
• Çakır Yıldırım, B., Irmak, M., & Tuncay-Yüksel, B. (2023). Navigating the environmental education and climate change curriculum in Türkı̇ye through the prism of climate change literate citizenship, e-Kafkas Journal of Educational Research, 10, 387-413. doi: 10.30900/kafkasegt.1346835.
• Çakrak, M. (2024). İklim mültecileri ve iklim mültecileri kavramını tanıma çabası. İnsan Hareketliliği Uluslararası Dergisi, 4(2), 226-239.
• Çötok, A. N. (2017). Giddens Sosyolojisinde Toplumsal Dönüşümün Temel Kavramları ve Bağlantılar: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 189-207.
• Dobson, A. (2003). Citizenship and the environment. London: Routledge.
• Doğru, B. ve Gökalp Alıca, S.S. (2019). İklim mücadelesinde ekonomik, sosyal ve ekolojik adalet, İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi, 16. Erişim tarihi: 01.08.2024. https://www.iklimin.org/moduller/adaletmodulu.pdf.
• Eckstein, D., Künzel, V. & Schaefer, L. (2021). Global climate risk index 2021. Who suffers most from extreme weather events? Weather–related loss events in 2019 and 2000. Briefing Paper. Erişim tarihi: 01.09.2024. https://www.germanwatch.org/sites/default/files/Global%20Climate%20Risk%20Index%202021_2.pdf
• Ekşi, N. (2016). İklim mültecileri. Göç Araştırmaları Dergisi, 2(2), 10-58.
• Foster M., Hard N., Lambert H., a & McAdam J. (2022). The future of nationality in the pacific: preventing statelessness and nationality loss in the context of climate change (hereinafter ‘Future of Nationality report 2022). Publisher Andrew and Renata Kaldor Centre for International Refugee Law. Erişim tarihi: 02.02.2025. https://apo.org.au/node/318430
• Gezahegn, D.B. (2024). The climate change-migration-citizenship triple nexus. R. Baubock (Eds.), Climate change and the future of citizenship. three essays (s. 19–24) içinde. European university institute and Austrian academy of sciences. Robert Schuman Centre for Advanced Studies, GLOBALCI, RSC Working Paper 2024/28.
• Giddens, A. (1991). Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age. Polity Press.
• Grewal, R. K., Field, E., & Berger, P. (2022). Bringing climate injustices to the forefront: learning from the youth climate justice movement. Justice and equity in climate change education (s. 41-70) içinde.  Routledge.
• Heater, D. (2004). A brief history of citizenship. Edinburgh University Press.
• Ilık Bilben, S.M (2019). Dünyadan örnekler ışığında iklim değişikliği kaynaklı göçleri anlamak. Mediterranean Journal of Humanities mjh.akdeniz.edu.tr, IX (2), 335-355. DOI: 10.13114/MJH.2019.494
• Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) (2022). Climate change 2022: Impacts, adaptation and vulnerability. Erişim tarihi:03.03.2025. https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/
• International Displacment Monitorning Center (IDMC) (2025). Presentation of report on internal displacement in Africa to the group of African ambassadors. Erişim tarihi: 03.03.2025. https://www.internal-displacement.org
• International Organization for Migration (IOM) (2024). World migration report 2024: reveals latest global trends and challenges in human mobility’, world migration report 2024 reveals latest global trends and challenges in human mobility (hereinafter IOM 2024), IOM Press Statement, Erişim tarihi: 05.03.2025. https://lac.iom.int/en/node/124596
• Kymlicka, W. (1995). Multicultural citizenship: A liberal theory of minority rights. Oxford University Press.
• Korkut, L (2015). Siyasi kimlik olarak vatandaşlık: Türkiye’de ve dünya devletlerinde anayasal vatandaşlık tanımları. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1(2), 5-41.
• Kranz, J., Schwichow, M., Breitenmoser, P., & Niebert, K. (2022). The (un)political perspective on climate change in education—a systematic review. Sustainability, 14(7), 4194. doi:10.3390/su14074194
• MacGregor, S. (2014). Only resist: Feminist ecological citizenship and the politics of responsibility. Ethics, Policy & Environment, 17(3), 261–278. https://doi.org/10.1080/21550085.2014.969554
• Maniates, M. F. (2001). Individualization: Plant a tree, buy a bike, save the world? Global Environmental Politics, 1(3), 31–52. https://doi.org/10.1162/152638001317146372
• Marshall, T. H. (1950). Citizenship and social class and other essays. Cambridge: Cambridge University Press.
• McAdam, J. (2012). Climate change, forced migration, and international law. Oxford University Press.
• McInerney-Lankford, S. (2017). Climate change, human rights and migration: A legal analysis of challenges and opportunities. B. Mayer, F. Crépeau (Ed.s), Research handbook on climate change, migration and law (s. 131-168) içinde. Edward Elgar Publishing.
• Obando, R.R. (2024). Climate change and the transformation of citizenship. R. Baubock (Eds.), Climate change and the future of citizenship. three essays (pp. 1–13) içinde. European university institute and Austrian academy of sciences. Robert Schuman Centre for Advanced Studies, GLOBALCI, RSC Working Paper 2024/28.
• Rigaud, K.K., de Sherbinin, A., Jones, B., Bergmann, J., Clement, V., Ober, K., Schewe, J., Adamo, S., McCusker, B., Heuser, S. & Midgley, A. (2018). Groundswell: Preparing for internal climate migration. World Bank, Washington, DC.
• Shamoun, J., Chen, A., Taranta, J., Rodriguez, E., & Tarasov, A. (2021). Climate change and forced migration: a focus on Kiribati. https://storymaps.arcgis.com/
• Vihersalo, M. (2017). Climate citizenship in the European union: environmental citizenship as an analytical concept. Environmental Politics, 26(2), 343-360. https://doi.org/10.1080/09644016.2014.1000640
• Wihtol de Wenden, C. (2018). Migration, citizenship and the global refugee crisis. Journal of intercultural studies, 39(2), 224-237. https://doi.org/10.1080/07256868.2018.1453914
• Wilcox, S. (2021). Does brock’s theory of migration Justice adequately account for climate refugees?. Ethics & Global Politics, 14(2), 75-85.
• Wolf , J., Brown, K., & Conway, D. (2009). Ecological citizenship and climate change: perceptions and practice. Environmental Politics, 18(4), 503–521. https://doi.org/10.1080/09644010903007377
• Yıldırım, B. S. (2018). Yerel iklim değişikliği politikalarında kentsel iklim adaleti: Bursa, İzmir Karşıyaka ve Nilüfer örnekleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Yörük, B. (2023). İklim göçü ve iklim mülteciliği kavramlarına insan hakları temelli sosyolojik bir bakış. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60, 224-237.