Kariyer Uyumluluğu Psikoeğitim Programının Öğrencilerin Kariyer Uyumluluk Düzeylerine Etkisinin İncelenmesi

Year 2020, Volume: 35 Issue: 4, 733 - 745, 31.10.2020

Ali Eryılmaz Ahmet Kara

Abstract

Çalışmanın amacı, psikolojik danışma ve rehberlik alanında öğrenim gören öğrenciler için hazırlanan kariyer uyumluluğu programının katılımcıların kariyer uyumluluk düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışma nicel ve nitel boyutları içerdiği için karma desen özelliğine sahiptir. Çalışmada, ilk olarak ön test ölçümleri yapılmıştır. Sonra ise son test ölçümlerine bakılmıştır. Bundan dolayı çalışmanın nicel boyutunda deneysel modellerden (yarı deneysel model) tercih edilmiştir. Çalışmanın bağımsız değişkeni, psikolojik danışma ve rehberlik alanında öğrenim gören birinci sınıf öğrencileri için hazırlanan programdır. Çalışmanın bağımlı değişkeni, programda yer alan deneklerin kariyer uyumluluklarıdır. Çalışmada ayrıca katılımcıların programa ilişkin algılarını değerlendirmek için fenomenolojik analiz de yapılmıştır. Çalışmada deney grubunda ve kontrol grubunda 16’şar öğrenci amaçlı örnekleme yöntemiyle gruplara seçkisiz atanmışlardır. Çalışmada üç önemli ölçek aracılığı ile deneysel çalışma yürütülmüştür. Bu ölçeklerden ilki, Kariyer Uyum-Yetenekleri Ölçeğidir. İkinci ölçek ise “Psikolojik Danışmanlar İçin Kariyer Uyumluluğu Ölçeğidir. Üçüncü ölçek ise, Kariyer Uyumluluğu Ölçeğidir. Araştırmada, programın etkililiğini belirlemek için betimsel istatistikler, parametrik olmayan testlerden (Wilcoxon İşaretli Sıralar ve Mann Whitney U) yararlanılmıştır. Nicel bulgulardan Man Whitney U-Testi bulguları incelendiğinde kontrol grubunu oluşturan öğrencilere göre, deney grubunu oluşturan öğrencilerin kariyer uyum yetenekleri (u = 53.50; p < 0.01), kariyer uyumluluğu (u = 29.50; p < 0.01), psikolojik danışmanlar için kariyer uyumluluğu (u= 18.00; p < 0.01) sıra ortalama ve sıra toplam puanlarının daha yüksek olduğunu bulunmuştur. Deney grubunu oluşturan öğrencilerin Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi analiz sonuçlarında deney grubundaki öğrencilerin, deney öncesine göre kariyer uyum yetenekleri toplam puanları (Z = -3.52; p < 0.01), kariyer uyumluluğu toplam puanları (Z= -3.41; p < 0.01), psikolojik danışmanlar için kariyer uyumluluğu toplam puanlarının arttığı (Z = -3.52; p < 0.01) bulunmuştur. Geliştirilen kariyer uyumluluğu programının, psikolojik danışma ve rehberlik alanında öğrenim gören birinci sınıf öğrencilerinin kariyer uyumluluk düzeylerine olumlu katkı sağladığı sonucuna varılmıştır.

Keywords

Kariyer, uyumluluk, kariyer uyum yetenekleri, psikolojik danışman

Investigation of the Effectiveness of Career Adaptability Psycho-education Program on Career Adaptability Levels of Students

Abstract

The main goal of this study is to investigate the effectiveness of the career adaptability program for the first year students in an undergraduate program (guidance and psychological counseling). Main feature of this study is a mixed method. First of all, the study has a quantitative feature. In the quantitative dimension of this research, the method of quasi-experimental design with pretest-posttest measures, and experiment and control group was used. In the qualitative dimension of the study, phenomenological design was used. The study group consisted of 32 participants, 16 participants were in the experimental group (12 girls, 4 boys) determined by random assignment and 16 participants (11 girls, 5 boys) in the control group. Participants were selected through purposeful sampling method. Career Adaptability Scale, Career Adapt-abilities Scale and Career Adaptability Scale for Psychological Counselors were used in the research. In the study, Descriptive Statistics, Mann Whitney U and Wilcoxon Marked Ranks Test were used to determine the effectiveness of the program. When the results of the quantitative analysis were examined, the mean scores of the students in the experimental group in terms of total score of career adapt-abilities scale (Z = -3.52, p < 0.01), total score of career adaptability scale (Z = -3.41, p < 0.01) and total score of career adaptability scale for counselors (Z = -3.52, p < 0.01) for post-test were higher than pre-test’ scores. According to Man Whitney U-Test results, it was found that career-adaptabilities scores (u = 53.50; p < 0.01), career adaptability scores (u = 29.50; p < 0.01), and career adaptability scores (u= 18.00; p < 0.01) for psychological counselors were higher than the participants in the control group. Furthermore, comparison of the both groups indicated that individuals in experimental group had higher scores from all scales than control group. The resulting career adaptability program has resulted in a positive contribution to the career adaptability of students.

Keywords

career, adaptability, career adapt-abilities, psychological counseling

References

• Akıntuğ, Y., ve Birol, C. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 01-12.
• Brown, N. W. (2004). Psychoeducational groups process and practice. New York: Brunner-Routledge.
• Bülbül, T. (2012). Yükseköğretimde okul terki: Nedenler ve çözümler. Eğitim ve Bilim, 37(166), 219-235.
• Coolen, M. C. A. (2014). Enhancing career adaptability to prepare for the school to work Transition: Outcomes of an Portfolio intervention among university students. (Unpublised master’s thesis). Utrecht University, Utrecht.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design. London, UK: Sage.
• Duffy, R. D. (2010). Sense of control and career adaptability among undergraduate students. Journal of Career Assessment, 18, 420-430. doi: 10.1177/1069072710374587
• Duffy, R. D., Douglass, R. P., ve Autin, K. L. (2015). Career adaptability and academic satisfaction: Examining work volition and self-efficacy as mediators. Journal of Vocational Behavior, 90, 46-54. doi: 10.1016/j.jvb.2015.07.007
• Eryılmaz, A., ve Kara, A. (2016). Investigation of psychometric properties of career adaptability scale. The Online Journal of Counseling and Education, 5(1), 29-39.
• Eryılmaz, A., ve Kara, A. (2017). Development of the career adaptability scale for psychological counsellors. The Online Journal of Counseling and Education, 6(1), 18-29.
• Fiori, M., Bollmann, G., ve Rossier, J. (2015). Exploring the path through which career adaptability increases job satisfaction and lowers work stress: The role of affect. Journal of Vocational Behavior, 91, 113-121. doi: 10.1016/j.jvb.2015.08.010
• Glasser, W. (1999). Okulda kaliteli eğitim. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Hartung, P. J., ve Taber, B. J. (2008). Career construction and subjective well-being. Journal of Career Assessment, 16(1), 75-85. doi: 10.1177/1069072707305772
• Hirschi, A. (2009). Career adaptability development in adolescence: Multiple predictors and effect on sense of power and life satisfaction. Journal of Vocational Behavior, 74, 145-155. doi: 10.1016/j.jvb.2009.01.002
• Hirschi, A. (2010). Vocational interests and career goals: Development and relations to personality in middle adolescence. Journal of Career Assessment, 18(3), 223-238. doi: 10.1177/1069072710364789
• Hirschi, A., Niles, S. G., ve Akos, P. (2011). Engagement in adolescent career preparation: Social support, personality, and the development of choice decidedness and congruence. Journal of Adolescence, 34(1), 173-182. doi: 10.1016/j.adolescence.2009.12.009
• Kanten, S. (2012). Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 191-205.
• Koen, J., Klehe, U. C., Van Vianen, A. E., Zikic, J., ve Nauta, A. (2010). Job-search strategies and reemployment quality: The impact of career adaptability. Journal of Vocational Behavior, 77(1), 126-139. doi: 10.1016/j.jvb.2010.02.004
• Koen, J., Klehe, U-C., ve Van Vianen, A. E. M. (2012). Training career adaptability to facilitate a successful school-to-work transition. Journal of Vocational Behavior, 81, 395–408. doi: 10.1016/j.jvb.2012.10.003
• Larson, L. M., ve Daniels, J. A. (1998). Review of the counseling self-efficacy literature. The Counseling Psychologist, 26, 179-218. doi: 10.1177/0011000098262001
• Melchert, T.P., Hays, V.L., Wiljanen, L.M., ve Kolocek, A.K. (1996). Testing models of counselor development with a measure of counsellin self-efficacy. Journal of Counseling & Development, 74, 640-644. doi: 10.1002/j.1556-6676.1996.tb02304.x
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri). (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Rossier, J., Hansenne, M., Baudin, N., ve Morizot, J. (2012). Zuckerman’s revised alternative five-factor model: Validation of the Zuckerman-Kuhlman-Aluja personality questionnaire in four French-speaking countries. Journal of Personality Assessment, 94, 358-365. doi: 10.1080/00223891.2012.657024
• Rottinghaus, P. J., Day, S. X., ve Borgen, F. H. (2005). The Career Futures Inventory: A measure of career-related adaptability and optimism. Journal of Career Assessment, 1, 3-24. doi: 10.1177/1069072704270271
• Rottinghaus, P. J., Buelow, K., Matyja, A., ve Schneider, M. (2012). The career futures inventory-revised: Assessing multiple dimensions of career adaptability. Journal of Career Assessment, 20, 123-139.
• Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. In S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.), Career development and counselling: Putting theory and research to work (pp. 42-70). Hoboken: Wiley.
• Savickas, M. L. (2012). Life design: A paradigm for career intervention in the 21st century. Journal of Counseling and Development, 90, 13-19. doi: 10.1111/j.1556-6676.2012.00002.x
• Savickas, M. L., & Porfeli, J. E. (2012). Career adapt-abilities scale: Construction, reliability, and measurment equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80, 661-673. doi: 10.1016/j.jvb.2012.01.011
• Savickas, M. L. (2013). The theory and practice of career construction. In S. D. Brown & R. W. Lent (Eds.), Career development and counselling: Putting theory and research to work (pp. 147-183). Hoboken: Wiley.
• Smith, J. A., Eatough, V. (2007). Interpretative phenomenological analysis. In E. Lyons & A. Coyle (Eds.). Analysing Qualitative Data In Psychology. (p. 35-50). Los Angeles: SAGE Publications.
• Super, D. E. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16(3), 282-298. doi: 10.1016/0001-8791(80)90056-1
• Wade, C., ve Tavris, C. (1990). Psychology. (2nd Eds.). London: Harper and Row Publishing Com.
• Zikic, J., ve Klehe, U.-C. (2006). Job loss as a blessing in disguise: The role of career exploration and career planning in predicting reemployment quality. Journal of Vocational Behavior, 69, 391-409. doi: 10.1016/j.jvb.2006.05.007