Değerler, İnançlar ve Problem Algısının Biyolojik Çeşitliliği Korumaya Yönelik Kişisel Normlara Etkisi

Year 2009, Volume: 37 Issue: 37, 50 - 59, 01.06.2009

Sevilay Dervişoğlu Susanne Menzel Haluk Soran Susanne Bögeholz

Abstract

Bu araştırmada biyolojik çeşitliliği korumaya yönelik kişisel normlara değerlerin, inançların ve problem algısınınetkisi incelenmiştir. Araştırmada Değer-İnanç-Norm Kuramı temel alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’dekiorta öğretim kurumlarında öğrenim gören öğrenciler (N=499) oluşturmuştur. Regresyon analizleri sonucunda değerleriçerisinde sadece biyosferik-özgecil bir değer yönelimi olan evrenselciliğin kişisel normlara etki ettiği görülmüştür. İnançlariçerisinde ise biyolojik çeşitliliğin korunmasında yüklenilen sorumluluk ve yetenek algısı biyolojik çeşitliliği korumayayönelik kişisel normlar üzerinde anlamlı açıklayıcı değişken olarak bulunmuştur. Problem algısı kapsamında, sosyoekonomik ve ekolojik problem algısı ile problem reddi kişisel normları etkilemiştir. Bu çalışma biyolojik çeşitliliğe ve bunukorumaya yönelik farklı bakış açıları kazandırma amaçlı, disiplinler arası biyolojik çeşitlilik eğitiminin öneminivurgulamaktadır

Keywords

biyolojik çeşitlilik eğitimi, kişisel normlar, değerler, inançlar

References

• Bögeholz, S. (1999). Qualitäten primärer Naturerfahrung und ihr Zusammenhang mit Umweltwissen und Umwelthandeln. Opladen: Leske und Budrich.
• CBD- Convention on Biological Diversity (1992). Rio de Janeiro: World Conference on Sustainable Development.
• Dervişoğlu, S. (2007). Biyolojik Çeşitliliğin Korunmasına Yönelik Eğitim İçin Öğrenme Ön Koşulları [Learning Pre- Conditions for Protecting the Biodiversity]. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dunlap, R. E., Van Liere, K. D., Mertig, A. G. & Jones, R. E. (2000). Measuring endorsement of the New Ecological Paradigm: A revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425-442.
• Ernst, A. (1997). Ökologisch-soziale Dilemma. Heidelberg: Psychologie Verlags Union.
• Gayford, C. (2000). Biodiversity education: a teacher's perspective. Environmental Education Research, 6, 347-361.
• Grace, M. & Ratcliffe, M. (2002). The science and values that young people draw upon to make decisions about biological conservation issues. International Journal of Science Education, 24, 1157-1169.
• De Groot, J. I. M. & Steg, L. (2007). Value Orientations and Environmental Beliefs in Five Countries: Validity of an Instrument to Measure Egoistic, Altruistic and Biospheric Value Orientations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(3), 318- 332.
• Hunecke, M., Blöbaum, A., Matthies E. & Höger, R. (2001). Responsibility and Environment: Ecological Norm Orientation and External Factors in the Domain of Travel Mode Choice Behavior. Environment and Behavior, 33, 830-852.
• Lindemann-Matthies, P. (2006). Investigating nature on the way to school: responses to an educational programme by teachers and their pupils. International Journal of Science Education, 8, 895-910.
• MEB (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• MEB (2004). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (4-5. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Médail, F. & Quézel, P. (1997). Hot-spots analysis for conservation of plant biodiversity in the Mediterranean Basin. Annals of the Missouri Botanical Garden, 84, 112–127.
• Menzel, S. & Bögeholz, S. (in press, 2010). Values, Beliefs and Norms That Foster Chilean and German Pupils’ Commitment to Protect Biodiversity. International Journal of Environmental and Science Education, 5(1).
• Menzel, S. & Bögeholz, S. (2008). Was fördert eine Bereitschaft von Oberstufenschüler(inne)n, die Biodiversität zu schützen? Eine standardisierte Befragung in Anlehnung an die Value-Belief-Norm-Theorie. Umweltpsychologie, 12(2), 105-122.
• Menzel, S. & Bögeholz, S. (2006). Vorstellungen und Argumentationsstrukturen von Schüler(inne)n der elften Jahrgangstufe zur Biodiversität, deren Gefährdung und Erhaltung. Zeitschrift für Didaktik der Naturwissenschaften, 12, 199-217.
• Millî Eğitim Bakanlığı TTKB (2007). Ortaöğretim 9. Sınıf Biyoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara. Retrieved October 16, 2009 from the World Wide Web: http://ogm.meb.gov.tr/
• Mittermeier, R. A., Robles Gil, P., Hoffmann, M., Pilgrim, J., Brooks, T., Mittermeier, C. G. et al. (2004). Hotspots Revisited. Mexico: CEMEX.
• Myers, N., Mittermeier, R. A., Mittermeier, C. G., da Fonseca, G. A. B. & Kent, J. (2000). Biodiversity hotspots for conservation priorities. Nature, 403, 853-858.
• Nordlund, A. M. & Garvill, J. (2002). Value structures behind proenvironmental behavior. Environment and Behavior, 34(6), 740-756
• Pullin, A. S. (2002). Conservation biology. Cambridge: Cambridge University Press.
• Schwartz H. S., Melech, G., Lehmann, A., Burgess S., Haris, M. & Owens, V. (2001). Extending the Cross-Cultural Validity of the Theory of Basic Human Values with a Different Method of Measurement. Journal of Cross-cultural Psychology, 32(5), 519-542.
• Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values? Journal of Social Issues, 50, 19-45.
• Schwartz, S. H. (1992). Universal structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1-65.
• Schwartz, S. H. (1977). Normative influence on altruism. In L. Berkowitz (Ed), Advances in experimental psychology (pp. 222-275). New York, San Fransisco, London: Academic Press.
• Steg, L., Dreijerink, L. & Abrahamse, W. (2005). Factors influencing the acceptability of energy policies: A test of the VBN theory. Journal of Environmental Psychology, 25, 415–425.
• Stern, P. C. (2000). Toward a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal of Social Issues, 56, 407- 424.
• Stern, P. C., Dietz, T., Abel, T., Guagnano, G. A. & Kalof, L. (1999). A value-belief-norm theory of support for social movements: The case of environmentalism. Research in Human Ecology, 6, 81-97.
• Stern, P. C., Dietz, T., Kalof, L. & Guagnano, G. A. (1995). Values, beliefs, and proenvironmental action: Attitude formation toward emergent attitude objects. Journal of Applied Social Psychology, 25, 1611-1636.
• Tuncer, G., Sungur, S., Tekkaya, C. & Ertepınar, H. (2005). Young Attitude on Sustainable Development: A Case Study. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 187-193.
• Widegren, Ö. (1998). The new environmental paradigm and personal norms. Environment and Behavior, 30, 75-100.
• Wilson, E. O. (1992). Ende der biologischen Vielfalt? Der Verlust an Arten, Genen und Lebensräumen und die Chancen für eine Umkehr. Heidelberg: Spektrum Akademischer Verlag.