Karate Kumite Sporcularının Sportmenlik Yönelimleri

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 51 - 59, 31.12.2022

Ayşe Meryem Yazar , Mesut Süleymanoğulları , Gökhan Bayraktar

Öz

Bu çalışmada Türkiye Karate Federasyonu bünyesinde lisanslı olarak mücadele etmekte olan Karate-Kumite sporcularının sportmenlik yönelim düzeyleri farklı değişkenler açısından incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini 2022 yılında Türkiye Karate Federasyonu bünyesinde lisanslı olarak mücadele etmekte olan Karate-Kumite sporcuları, örneklem grubunu ise olasılıklı örnekleme yöntem ile belirlenen 75’i kadın, 50’si erkek olmak üzere toplam 125 Karate-Kumite sporcusu oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla ‘Kişisel Bilgi Formu’ dışında Vallerand ve ark. (1997) tarafından geliştirilen; Sezen-Balçıkanlı (2010) tarafından ise Türk kültürüne uyarlanan ‘Çok Boyutlu Sportmenlik Yönelim Ölçeği’ kullanılmıştır. Sporcuların sportmenlik yönelim düzeyleri ile cinsiyet, yaş, spora başlama yaşı, millilik ve eğitim durumu arasındaki farklılaşmayı belirlemek amacıyla Bağımsız Örneklem T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) ve Scheffe çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Araştırma sonrasında ‘Kurallara ve Yönetime Saygı’ alt boyutunda bu spor dalında spora başlama yaşı 8-10 olan sporcuların sportmenlik yönelim düzeylerinin spora başlama yaşı 7 yaş ve altında olan sporcuların düzeylerinden daha yüksek olduğu; ayrıca yine aynı alt boyutta milli sporcuların sportmenlik yönelim düzeylerinin daha yüksek olduğu bulgulanmıştır. Sonuç olarak bu çalışma sonrasında Karate Kumite sporcularının sportmenlik yönelim düzeylerinin demografik ve sportif değişkenlerce farklılaştığı söylenebilir. Bu araştırmanın antrenörlere, yöneticilere, ebeveynlere, sporculara ve araştırmacılara bilgi ve kaynak anlamında katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fair Play, Sorumluluk, Bağlılık, Saygı

Kaynakça

• Alpay, H. (2013). Karate-DO el kitabı. Ankara: Türkiye Karate Federasyonu Eğitim Kitapları Serisi.
• Bursal, M. (2019). SPSS ile temel veri analizleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakıcı, H.A. (2019). Amatör futbolcuların liderlik özellikleri ile sportmenlik yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çavdar, G. (2019). Kadın futbolcuların sportmenlik yönelimleri ve sporda ahlaktan uzaklaşma mekanizmalarının farklı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Dursun, B., (2019). Kadın sporcuların sportmenlik yönelimlerinin etik duruşa etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Elik, T. (2017). Güneydoğu Anadolu bölgesi futbol takımlarında amatör olarak futbol oynayan sporcuların sportmenlik yönelimleri ve empati eğilim düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Funakoshi, G. (1996). Karate-Do yaşam yolum. G. Tokcan (Çev.) İstanbul: Dharma Yayınları.
• Gürpınar, B. ve Güven, Ö. (2011). Futbol hakemlerinin karşılaştıkları sportmenlik dışı davranışların incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 7-14.
• Kanazawa, H.S.K.I. (1986). Kumite. Japan: Kodansha Publishing.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Kavussanu, M., Seal, A. R. ve Phillips, D. R. (2006). Observed prosocial and antisocial behaviors in male soccer teams: Age differences across adolescence and the role of motivational variables. Journal of Applied Sport Psychology, 18(4), 326-344.
• Kılıç, S. (2019). Spor yönetimi bölümü öğrencilerinin kişilik özellikleri ile sportmenlik yönelim düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, kış sporları ve spor bilimleri enstitüsü, Erzurum.
• Kılınç, B. (2020). Farklı spor branşlarıyla uğraşan kişilerin sportmenlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yozgat.
• Kulaber, E. (2021). Spor lisesi ile beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin sportmenlik yönelimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Rize.
• Kulin, D. (2021). Öğrenci kabulü farklı olan lisans programlarındaki öğrencilerin sportmenlik yönelim tutumlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş.
• Mark, K. (2017). Comparison of boys’ and girls’ sportsmanship in portsmouth public schools’ soccer program (Unpublished master’s thesis). United States Sports Academy, Usa. Moral, G. (2020). Takım sporcularının ve bireysel sporcuların sportmenlik davranışları ile empati eğilim düzeylerinin karşılaştırılması (Ankara İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Nachmias, C. F. ve Nachmias, D. (1996). Research methods in the social sciences. (5th Edition). New York: St. Martin's Press.
• Nakayama, M. (1987). Best Karate – Unsu, Sochin, Nijushio. Newyork: Kodansha Int.
• Okazaki, T. ve Stricevic, M.V. (1987). Modernes karate. Tokio: Kodansha Int.
• Okuş, H. (1997). Olimpik karate. Ankara: Karatepe Yayınları.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
• Özkan, A. (2021). Süper lig hentbol antrenörlerinin tercih ettikleri liderlik davranışları ile hentbolcuların sportmenlik yönelimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özsaydı, Ş. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sosyal zekâları ile sportmenlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Pehlivan, Z. ve Konukman, F. (2004). Fair-play kavramının geliştirilmesinde okul sporunun yeri ve önemi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-53. DOI: 10.1501/Sporm_0000000028
• Sezen-Balçıkanlı, G. (2010). Çok boyutlu sportmenlik yönelimi ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 1-10.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.) Pearson, Boston Tel, M., Yaman, Ç. ve Altan, M. (2017). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sportmenlik davranışları hakkındaki görüşleri. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 2(1), 16-26.
• Tsai, E. ve Fung, L. (2005). Sportspersonship in youth basketball and volleyball players.The Online Journal of sport Psychology, 7(2), 37,46.
• Tucker, L. ve Parks J. (2001). Effects of gender and sport type on intercollegiate athletes' perceptions of the legitimacy of aggressive behaviors in sport. Sociol. Sport Journal, 18(4), 403-13.
• Turkak, V. (2020). Amatör futbolcuların kişilik özellikleri ile sportmenlik yönelimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Uysal, E., (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin kişilik özellikleri ve sportmenlik anlayışlarının bazı parametrelere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Üşümüş, D., (2021). Spor yöneticisi adaylarının makyavelizm ve sportmenlik açısından incelenmesi (Batı Akdeniz Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Vallerand, R.J, Briere, N.M., Blanchard, C., ve Provencher, P. (1997). Development and validation of the multidimensional sportspersonship orientations scale. Journal of Sport & Exercise Psychology, 19(2), 197-206.
• Varlık, Ö. (2021). Lisanslı olarak spor yapan ortaöğretim öğrencilerinin sportmenlik yönelim düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Yazıcı, Ö.F. (2021). Sporcu karakterinin sportmenlik davranışları rekabetçi agresiflik ve öfke ile ilişkisi. Doktora Tezi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Yıldız, M. (2019). Sporcularda sportmenlik yönelimi: hedef bağlılığı ve sporda ahlaktan uzaklaşmanın rolü. Doktora Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Yiğit, C. (2021). Spor lisesi öğrencilerinin sportmenlik yönelimlerinin incelenmesi (Doğu Anadolu Bölgesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya