BOLU GEÇİŞİNDE DEPREM SEBEBİYLE MEYDANA GELEN DEFORMASYONLARIN KOORDİNAT DÖNÜŞÜMLERİYLE BELİRLENMESİ

Year 2012, Volume: 4 Issue: 16, 63 - 70, 01.12.2012

Esra Tekdal Rahmi Nurhan Çelik Tevfik Ayan

Abstract

İnsan katkısı olmaksızın meydana gelen doğal afetler günümüzde de insan
hayatını derinden etkilemektedir. Hızla gelişen teknolojiler bile meydana gelen
afetler karşısında çaresiz kalmaktadır. Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle
ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtiği ortamları
ve yeryüzünü sarsma olayı olarak adlandırılan deprem de bu afetlerin en başında
gelmektedir.Depremler sonucu oluşan kabuk hareketleri, mühendislik
yapılarında deformasyonların meydana gelmesinde başlıca sebeplerden bir
tanesidir. Özellikle 1999 yıllarında Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kırılmasıyla
oluşan depremler sonucunda birçok mühendislik yapısı zarar görmüştür.17
Ağustos 1999 ve 12 Kasım 1999 depremleri sırasında kırılan fay sebebiyle bina,
yol ve viyadük gibi birçok mühendislik yapısı hasar görmüştür. Hasar gören
mühendislik yapıları arasında, deprem sırasında yapımı süren ve ülkemiz ulaşım
ağına büyük katkılar sağlayacak olan Bolu viyadüğü de zarar görmüştür.
Çalışmaya konu olan Bolu viyadüğü, Bolu dağı projesinin bir bölümüdür ve
Türkiye’nin kuzey orta bölümünde yer almaktadır. Proje, Bolu’nun batı
kısmındaki ulaşım koşullarını iyileştirmek üzere gerçekleştirilmiştir.
Kaynaşlı/Bolu’dan başlayıp Elmalık/Bolu’da biten Bolu geçişi yaklaşık 25 km
uzunluğundadır, iki viyadük ve bir tünelden (gidiş-geliş olmak üzere iki tüp)
oluşmaktadır. 12 Kasım 1999 depremi, deprem sırasında inşaat halinde olan,
Bolu viyadükleri ve Bolu tüneline ciddi zararlar vermiştir. Zarar gören viyadük,
kasım 1999’da yani ikinci deprem meydana geldiği sırada neredeyse
tamamlanmış durumdadır. Proje kapsamında inşaa edilmesi planlanan
viyadüklerden diğeri de, temel inşaatı aşamasındadır, ve yapılan gözlemler
sonucunda zarar görmediği belirlenmiştir. Bu çalışmada 1999 yılında meydana
gelen depremlerin TEM’in (Transport European Motorway) bir parçası olan 114
km’lik Ankara-İstanbul otoyolunun Bolu geçişine ait viyadüklerde meydana
gelen deformasyonları incelemek amacıyla kullanılan dönüşüm stratejileri ve
jeodezik hesaplara ait bilgiler verilecek ve belirlenen deformasyonların
giderilmesi için gerekli çözüm önerileri sunulacaktır.