TRT 1 KANALINDA REKLAM YAYINCILIĞI

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 4, 981 - 1002, 01.10.2021

Mücahid Sağlar

Öz

Dünyada kamu yayıncılığı konusunda yapılan araştırmalar İngiltere BBC şirketinin kamu yayıncılığı kavramına yüklediği anlamlar ışığında yapılmaktadır. Kamu yayıncılığı kavramına; haber alma, eğlendirme ve eğitme anlamı yüklemiştir. Kavramı sadece bu üç fonksiyon üzerinde değerlendirmek kamu ve özel yayıncılığın realitesi ile uyuşmamaktadır. Kamu ya da ticari yayıncılık; eğitirken, haber verirken ve eğlendirirken kitleleri ikna etmek ve harekete geçirmek için faaliyette bulunur. Ulusal yöntem yayıncıların gelirleri ruhsat ve vergilere bağlıdır. Tecimsel yayın yönteminde gelirler reklam yayınlarından karşılanmaktadır. TRT yayıncılık yönteminde karma(ulusal tecimsel) yöntemi benimsemiştir. Türkiyede yayın ihlalleri büyük oranda reklam türünde gerçekleşmektedir. RTÜK (01.01.2019–30.09.2019) tarihleri arasında yayın ihlallerinden kaynaklı müeyyidelerin % 61.11’ini reklam yayınlarına uygulamış, müeyyidelere 8. maddenin 4. fıkrasından kaynaklanan ihlal kararları eklendiğinde oran %78,27’i bulmaktadır. Reklam insan arzularını harekete geçirmek suretiyle insanı tüketime yönlendirmektedir. Reklamın etki frekansını büyütmek için reklam yapımcıları cinselliği, kadın bedenini, çocukları ve ilgi çekici unsurları kullanmaktadırlar. Toplum, etik olmayan bu yöntemin meşrulaştırılması gibi bir sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Kamu yayıncısı, meşrulaştırılmış ahlaksızlığa karşı toplumu eğitmeli ve toplumun sığınağı olmalıdır. TRT 1 reklam yayınları incelendiğinde TRT, meşrulaştırılmaya çalışılan etik dışı ve kuralsız reklam pazarına bağımlılık görüntüsü vermektedir. 15-23 Mayıs 2021 tarihleri arasında TRT 1’de yayınlanan reklamlarda çekicilik unsurlarının tümüne rastlanmıştır. Bu durum çocuk ve gençler açısından psikolojik ve sosyolojik sorunlar ortaya çıkaracaktır. Bu çalışmada; bir olay veya olguyu detaylı bir şekilde araştırmak ve incelemek şeklinde tanımlanan durum analizi tekniğinden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamu yayıncılığı, Reklam çekiciliği, Reklam denetimi

Kaynakça

• KAYNAKÇA Aziz, A. (1981) Radyo Ve Televizyona Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• AKGÜN, B. (2018). Çocuk Reklam. Kiev. III. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi
• Başçı, E. (2018). Kamu Hizmeti Yayıncılığı Düzenlemelerinde Halkın Katılım Ve Temsiliyet Biçimleri Üzerine Bir Değerlendirme (İngiltere-Almanya-Türkiye Örnekleri). İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi. (10). (4) 73.
• Baykal, K. C. ve Coşkun S. (2018) Türkiye’de Radyo Ve Televizyon Yayıncılığında Reklam Yayınlarını Düzenleyen İlkelerin İhlali. Turkish Studies 13, 10. ( 127 – 144)
• Bilgili, C. (2007). Radyo Ve Televizyonda Reklama Bağımlılık Ve Kuralsız Pazar Düzeni. Marmara İletişim Dergisi. (12). 73.
• Canoruç, M. Ş. (2009). Anayasal Kurum Olan Trt’nin “Özerkliği”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. C.8 S.27 (293-322) 308
• Chomsky, N. (2002). Medya Gerçeği. (Yılmaz, A. ve Akınhay, O. Çev.) İstanbul: Everest Yayınları.
• Çakır, H. (1996). Osmanlı Dönemi İlk Türkçe Gazetelerde Reklam. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Çaplı, B. (1996). Televizyon ve Siyasal Sistem. Ankara: İmge Kitabevi.
• Eflatun. (2016) Devlet. İstanbul: Ema Klasik.
• Elden, M. ve Bakır, U. (2010) Reklam Çekicilikleri “Cinsellik, Mizah, Korku”. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pekman, C. (1997). Televizyonda Özelleşme Avrupa’da Yayıncılığın Değişim Süreci. İstanbul: Beta Yayınları.
• Pektaş, H. (1987) Reklâm Nedir? İşlevi ve Etkileri Nelerdir. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. C, 2. S, 1 (222 – 231)
• Solomon, M. R. ve McQuarrie, E. (2020) Tüketici Davranışları “Satın alma, Sahip oma ve Varoluş” (Parıltı, N. ve Kahvecioğlu, R. Çev.) Ankara: Nobel Yayın Grubu
• Taşkaya, M. (2009), Kitle İletişim Araçlarında Kadın Bedeninin Nesneleştirilmesi: Ürün ve Marka Fetişizminde Cinsellik Kullanımı, Toplumbilim Dergisi.
• Uslu, İ. (2011). Televizyon Yayıncılığında Kamu Hizmeti Yayıncılığı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi. Yıldız, E. (2012). Kamu Yayıncılığı Ve Trt. Selçuk Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi.
• 24/02/2021 tarih ve 2021/10 sayılı TRT Yönetim Kurulu kararı
• RG. 03/03/2011. 27863 S. 6112 sayılı Radyo Ve Televizyonların Kuruluş Ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun
• Görsel Kaynakçası Görsel 1. (https://www.youtube.com/watch?v=OSVNnYCB24I / Erişim Tarihi: 29.05.2021) Görsel 2. (https://www.youtube.com/watch?v=JD40cZZYvQI / Erişim Tarihi: 29.05.2021) Görsel 3. (https://www.youtube.com/watch?v=hXCqFnsjdHw / Erişim Tarihi: 29.05.2021) Görsel 4. https://www.youtube.com/watch?v=icsN4RXsh3A / Erişim Tarihi: 29.05.2021) Görsel 5. https://www.youtube.com/watch?v=8wtEebbJXXs 29.05.2021) Görsel 6. https://www.youtube.com/watch?v=INva6v2aaWM 29.05.2021)
• İnternet Kaynakçası Anadolu Ajansı https://www.aa.com.tr/tr/dunya/prens-william-ve-prens-harry-bbcyi-anneleri-prenses-diananin-olumune-katki-yapmakla-sucladi/2250523 (Erişim 23.05.2021)
• FT https://www.ft.com/content/cd5d7f46-e77c-11e5-a09b-1f8b0d268c39 (Erişim: 11.03.2019)
• RTÜK https://www.rtuk.gov.tr/haberler/3787/203/trt-genel-muduru-rtukte-kamu-yayinciligini- degerlendirdi.html?Keyword=%C4%B0BRAH%C4%B0M%20%C5%9EAH%C4%B0N (Erişim tarihi: 16/05/2021)
• RTÜK https://www.rtuk.gov.tr/haberler/3787/8158/eren-kamu-yayinciligini-anlatti.html (Erişim tarihi: 16/05/2021)
• RTÜK https://www.rtuk.gov.tr/yayinci-duzenlemeleri/3746/3908/yayincilik-etik-ilkeleri.html (Erişin tarihi: 20.05.2021)
• TDK (https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 15.05.2021)