TÜRKİYE'DE KAMU KURUMLARININ TOPLUM İÇİN GELİŞTİRDİĞİ YAPAY ZEKÂ UYGULAMALARI

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 2, 185 - 215, 22.04.2024

Ali Yalçın

Öz

Türkiye, son dönemlerde dünyada yapay zekâ konusunda meydana gelen yeniliklere ve değişimlere ayak uydurmak için kamusal alanda yapay zekâ tabanlı araçları uygulayarak kullanmaya başlamıştır. Son dönemlerde Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi programı belirlenmiş ve ilgili kamu kuruluşlarının bu alandaki gelişmeleri takip etmeleri ve gelecekte kendi dijital uygulama araçlarını toplumun yararına olacak şekilde faaliyet yürütmeleri önerilmiştir. Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de kamu kurumlarının toplum için hazırladığı yapay zekâ uygulamalarını incelemektir. Bu araştırmanın yöntemi, nitel araştırma çeşitlerinden olan durum çalışmasına göre gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın verileri, kamu kurumlarının çevrimiçi sitesinde yer alan yazılı materyallerden elde edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre kamu kurumlarında bazı yapay zekâ araçlarının toplum yararına olacak şekilde uygulanmaya çalışıldığı saptanmıştır. Kamu kurumları, şehir yönetiminde akıllı ulaşım, enerji yönetimi, çevre izleme, eğitim, sağlık, gıda sektörü, haberleşme, toplumsal projeler gibi konularda yapay zekâ destekli çözümleri uygulayan araçları daha fazla üreterek vatandaşların hizmetine sunacağı düşünülmektedir. Toplum yararına yapılan yapay zekâ uygulamaları içerisinde, Hızır, Analiz Sistemleri Narkotik Ağı (ASENA), GAMER, Muhatap, Uyuma, Kades, MEB asistan, EBA sanal asistan, Dijital vergi asistanı GİBİ, NeyimVar isimli yapay zekâ tabanlı bu uygulamalar, topluma yararlı hizmetler sunmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ancak burada topluma düşen en önemli görevlerden biri dijital okuryazarlık becerilerini iyi öğrenmeleridir. Çünkü toplumun teknolojik yenilikleri anlaması ve kullanması hem kamu yararına hem de kendileri için hayatın kolaylaşacağı anlamına gelmektedir. Bu yüzden yapay zekâ tabanlı araçların, gelecekte hayatın her alanında toplumun sorunlarına çözüm bulmak için çaba sarf edeceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye kamu kurumları, yapay zekâ, teknoloji, dijital uygulamalar, toplum

EVALUATION OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE APPLICATIONS DEVELOPED BY PUBLIC INSTITUTIONS FOR SOCIETY IN TURKEY

Öz

Turkey has recently started to implement and use AI-based tools in the public sphere in order to keep up with the innovations and changes in the world in the field of artificial intelligence. Recently, the National Artificial Intelligence Strategy program has been determined by the Digital Transformation Office of the Presidency of the Republic of Turkey and it has been suggested that ministries should follow the developments in this field and carry out their own digital application tools for the benefit of society in the future. The aim of this research is to examine the artificial intelligence applications prepared by public institutions in Turkey for the society. The methodology of this research is based on a case study, which is one of the qualitative research types. The data of this research was obtained from the written materials on the online site of public institutions. According to the results of the research, it was determined that some artificial intelligence tools were tried to be implemented in public institutions for the benefit of society. It is thought that public institutions will produce more tools that implement artificial intelligence-supported solutions in areas such as smart transportation, energy management and environmental monitoring, education, health, food sector, communication, social projects in city management and offer them to the service of citizens. Among the artificial intelligence applications for the benefit of society, these artificial intelligence-based applications named Hızır, Analysis Systems Narcotics Network (ASENA), GAMER, Kades, Uyuma, Muhatap, MEB assistant, EBA virtual assistant, Digital tax assistant GİBİ, NeyimVar have been realized in order to provide useful services to the society. However, one of the most important tasks for the society here is to learn digital literacy skills well. Society's understanding and use of technological innovations means that life will become easier both for the public good and for themselves. Therefore, it is predicted that artificial intelligence-based tools will strive to find solutions to society's problems in all areas of life in the future.

Anahtar Kelimeler

Turkey public institutions, artificial intelligence, technology, digital applications, society

Kaynakça

• Avaner, T., ve Çelik, M. (2021). Türkiye’de dijital dönüşüm ofisi ve yapay zekâ yönetimi: büyük veri ve yapay zekâ daire Başkanlığı’nın geleceği üzerine. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mad/issue/ 68064/1050640
• Avaner, T., ve Fedai, R. (2019). Türk kamu yönetiminde ofis sistemi: e-devlet uygulamalarından dijital dönüşüm ofisine. Amme İdaresi Dergisi, 52(2), 149-172.
• Aydın, A. (2019). Devlet erkinin yönetim paradigmasının yapay zekâ bağlamında dönüşümü: yapay zekâ ve gelecek. Doğu Kitapevi.
• Bozüyük, T., Yağcı, C., Gökçe, İ. ve Akar, G. (2005). Yapay zekâ teknolojilerinin endüstrideki uygulamaları. Marmara Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Elektrik Programı, 1-67.
• Buchanan, B. G. (2006). A (very) brief history of artificial intelligence, AI Magazine, 26