Birgi Tarihi Yerleşiminin Sürdürülebilir Bir Yaklaşımla Korunmasında Yer Kimliğinin Rolü

Yıl 2019, Ekim 2019 Özel Sayısı, 185 - 197, 30.10.2019

Cansu Saçan , Yonca Yılmaz , Hümeyra Birol

https://doi.org/10.21733/ibad.613316

Cited By: 1

Öz

Toplumun içinde yaşadığı doğal ve yapay çevre ile etkileşimini ve bu etkileşim çerçevesinde karşılıklı olarak değişimini konu alan çalışmalar, doğal ve yapılı çevrenin sunduğu fiziksel unsurların yanı sıra kullanıcı toplumun tarihsel, kültürel ve sosyal değerlerini de konu almaktadır. Söz konusu etkenler ile şekillenen toplum-çevre ilişkileri, aidiyet ve sahiplenme duygularının oluşmasında, toplumsal kimliğin ve yer kimliğinin kurulmasında etkin rol oynamaktadır. Yer kimliği, birey ve toplumların değer, ideal, davranış ve becerileri ile biçimlendirdikleri mekânsal ve kentsel örüntü üzerinden kendilerini tanımlaması olarak tariflenmektedir. Bu yaklaşım, geçmiş-bugün ilişkisini somutlaştıran ve yerin zamanda sürekliliğini ortaya koyan tarihi alanları yer kimliğinin önemli bir parçası haline getirmektedir. Bu nedenle, kültürel mirasımızın önemli parçası olan tarihi alanların sürdürülebilir bir yaklaşımla korunması hedefinin benimsendiği günümüzde, toplum yer ilişkilerinin güçlendirilerek sürdürülmesi önemlidir. Bu kavramsal çerçeve içinde kurgulanan çalışma, tarihi alanların korunmasında toplum-yer ilişkilerinin sürdürülebilirliğine ilişkin tartışmaları, geleneksel karakterini büyük ölçüde koruyabilmiş olan Birgi yerleşimi üzerinden ele almaktadır. Bu kapsamda yerleşimin tarihsel ve günümüz dinamikleri üzerinden toplum-yer ilişkilerinin nasıl şekillendiği ve yer kimliğinin temel unsurları irdelenmekte; yerin yüzleşmekte olduğu kültürel turizm etkisi ile dönüşümü ve bu kapsamda toplum-yer ilişkilerinin nasıl evrildiği tartışılmaktadır. Öte yandan, yerleşimde sürmekte olan koruma yaklaşımları ele alınmakta, yerleşimin sürdürülebilir bir yaklaşımla korunması kapsamında yer kimliğinin güçlendirilerek sürdürülebilmesi için ilkesel öneriler geliştirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyo-Kültürel Sürdürülebilirlik, Tarihi Yerleşim Koruma, Yer kimliği, Yerel Kimlik, Birgi

Kaynakça

• Referans1 Akyıldız, Hüseyin, Bireysel ve Toplumsal Boyutlarıyla Yabancılaşma, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBFD, Y. 1998, S. 3, Güz, ss. 163-176.
• Referans2 Auge, M. (2016). Yok-yerler. İstanbul: Daimon Yayınları.
• Referans3 Asiliskender, B. (2004). Kimlik, Mekan ve Yer Deneyimi. ki; Kültür ve İletişim Culture&Communication. 7. 73-96.
• Referans4 Başaranbilek, E. (2013). Dünden Bugüne Birgi Ve Koruma / Tanıtma Çalışmaları, Dokuz Eylül Üniversitesi Birgi Sempozyumu bildiri metni, (2013).
• Referans5 Birol Akkurt, Hümeyra (2010). “Reconstitution of the Place Identity within the Intervention Efforts in the Historic Built Environment”, The Role of Place Identity in the Perception, Understanding, and Design of Built Environments, Ed: Casakin,H., Bernardo,F., Bentham Pub. 63-77
• Referans6 Cirevoğlu, A., (2006). Sürdürülebilirlik Düşüncesi – Mimarlık Etkileşimine Alternatif Bir Bakış: ‘’Yer’’in Çevre Bilincine Etkisi, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Referans7 Diri, F., (2010). Construction Techniques Of Traditional Birgi Houses, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.10
• Referans8 Gülhan, D., (2016). Sürdürülebilir Kent ve Kentsel Kimlik Örnekler: Birgi ve Bergama, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Referans9 Gümüşoğlu, F., (2008), Birgi’de Toplumsal Yaşam ve Değişim, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Referans10 Stuart Hall,S. (2000). “Who needs identity?”, Identity: A Reader, Ed. du Gay,P., Evans,J. ve Redman,P. Sage:London, 15-30
• Referans11 Kılıçkıran,D. (2013), “Uğur Tanyeli’ye gecikmeli bir cevap: Başka bir ‘yer’ anlayışı mümkün”, Arredamento Mimarlık, sayı:07-08, 52-59
• Referans12 Altman,I. ve Low,S.M. (1992), Place Attachment, Springer
• Referans13 Proshansky, H. M., Fabian A. K. ve Kaminoff R. (1983): Place identity: Physical world socialization of the self, Journal of Environmental Psychology, n.3, 57-83
• Referans14 Ocaklı İşeri, K. (1998). Birgi Kent ve Mimari Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Referans15 Oktay, D. (2011). Kent Kimliğine Bütüncül Bir Bakış. İdeal Kent Dergisi sayı;3.
• Referans16 Ökmen, M. (2010), “Mekan- Ekosistem- Çevre- Ekoloji- Çevrebilim: Kavramsal Tartışma”, Çevre Sorunları Üzerine Güncel Yazılar (Ed: U.Yıldırım), Lisans Yayıncılık, İstanbul, ss.11-43
• Referans17 Özcan, K., San, D.K. (2011), ‘’Kültürel Miras Yönetimi: Birgi Bütünleşik Sit Alanları Için Bir model’’, BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi Cilt 13(2) 97-111 (2011).
• Referans18 Özerkmen, N. (2002). İnsan Merkezli Çevre Anlayışından Doğa Merkezli Çevre Anlayışına, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 42, 167-185.
• Referans19 Solak,S.,G. (2017), Mekan – Kimlik Etkileşimi: Kavramsal Ve Kuramsal Bir Bakış, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:6, Sayı:1.
• Referans20 Karacor, Elif & Akcam, Ezgi. (2016). Yer kimliği, toplum duyusu ve çevresel tutum değişkenleri arasındaki kavramsal ilişkinin yapısal eşitlik modellemesi ile açıklanması. 17. 194. 10.18182/tjf.17330.
• Referans21 Topçu, K. (2018). Determining a Strategy for Sustainable Development of Local Identity: Case of Birgi (İzmir/Turkey). International Journal of Architecture & Planning. Volume 6, Issue 2, pp: 371-398
• Referans22 Turan, M.(1980), İnsan- Çevre İlişkisine Eleştirel Bir Bakış, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı:1.
• *Kaynağı belirtilmeyen tüm fotoğraflar yazarlara aittir.