Gençlerin Akraba Algısı ve İlişkilerini Anlamak: Zorunlu Bir Bağ mı? Sosyal Sermaye mi?

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 691 - 712, 30.11.2024

Döne Ayhan

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1454069

Abstract

Gençlerin akrabalık ilişkilerini anlamaya odaklanan bu çalışma, toplumsal değişimin gençler üzerinden okuma denemesidir. Toplumların kimliğini anlamada o toplumda yaşayan kişilerin aile ve akraba pratiklerini sosyolojik tahayyül ekseninde ele almak önemlidir. Gençlerin akrabalık ilişkilerini ortaya koymak toplumdaki aile örüntüleri hakkında veri sunar. Bu çalışmada, toplumsalın önemli bir öğelerinden birisi olan akrabalığın gençlerin perspektifinden değerlendirilmesi yapılmaktadır. Konya ilinde 2000 sonrası doğumlu, aktif üniversite öğrencisi olan kişilerle yarı yapılandırılmış soru formu ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. 8 kadın 7 erkek toplamda 15 üniversite öğrencisiyle gerçekleşen bu çalışma nitel araştırma yöntemi gerçekleştirilmiş olup amaçlı örneklem tercih edilmiştir. Araştırma gençlerin akraba algısı ekseninde, akrabalık algısı ve duygusu, akrabalık ilişkileri ve kültürü, akrabalığın sosyal sermaye değeri ve akrabalık sisteminin geleceğine dair öngörüler şeklinde dört temada şekillenmiştir. Bu haliyle akrabalık formunun değişim ve dönüşümünü anlamak, yorumlamak amaçlanmıştır. Çalışmanın sonucunda gençler özelinde akrabalık ilişkilerinin devam ettiği fakat süreç içerisinde azalarak daha yüzeysel bir düzleme geçtiği görülmüştür. Gençlerin akraba algısı kısmen sosyal sermaye çoğunlukla zorunlu bir bağ şeklindedir

Keywords

Akrabalık, Genç, Aile Sosyolojisi, Konya.

Understanding Young People's Perception of Relatives and Their Relationships: An Obligatory Bond? Social Capital?

Abstract

This study, which focuses on understanding the kinship relations of young people, is an attempt to read social change through young people. In understanding the identity of societies, it is important to consider the family and relative practices of people living in that society on the axis of sociological imagination. Revealing the kinship relationships of young people provides data about family patterns in society. In this study, kinship, one of the important elements of society, is evaluated from the perspective of young people. Face-to-face interviews were conducted using a semi-structured questionnaire with people who were born after 2000 and are active university students in Konya. This study, which was conducted with a total of 15 university students, 8 women and 7 men, was carried out with a qualitative research method, and purposeful sampling was preferred. The research was shaped around young people's perception of kinship in four themes: perception and feeling of kinship, kinship relations, and culture, the social capital value of kinship, and predictions about the future of the kinship system. In this form, it is aimed at understanding and interpreting the change and transformation of the kinship form. As a result of the study, it was seen that kinship relations, especially among young people, continued, but decreased over time and moved to a more superficial level. Young people's perception of relatives is partly social capital and mostly a compulsory bond.

Keywords

Kinship, Young, Sociology of Family, Konya.

References

• Akkoç, A. (2019). Tüketim toplumunun toplumsal değerler üzerindeki etkisi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 22(2), 1-25. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/844895 Erişim Tarihi: 11.06.2024
• Aksoy, Ö. N. (2019). Lise gençlik değerlerinin sosyolojik analizi Balıkesir örneği. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(2), 166-189. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/868137 Erişim Tarihi: 09.02.2024
• Akşit Aşık, N. (2019). X ve Z kuşağı tüketicilerin yiyecek tercihlerini etkileyen faktörler. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(4), 2599-2611. https://jotags.net/index.php/jotags/article/view/661 Erişim Tarihi: 08.01.2024
• Alptekin, D. (2011). Toplumsal aidiyet ve gençlik: Üniversite gençliğinin aidiyeti üzerine sosyolojik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Po5lwsEaU9Ng6w- 1EJvwhw&no=W4QXp1lf0GMqlOzzd0dXTg Erişim Tarihi: 09.02.2024
• Aydemir, M.A. (2011). Sosyal sermaye topluluk duygusu ve sosyal sermaye araştırması. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Aydemir, M.A., & Tecim, E. (2012). Türk toplumunda aile ve dinin sosyal sermaye potansiyeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 43-59. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1724437 Erişim Tarihi: 10.12.2023
• Aydın, M. (2000). Kurumlar sosyolojisi. Ankara: Vadi Yayınları.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Journal of Values Education, 1(3), 121-144. https://dergipark.org.tr/en/pub/ded/issue/29198/312593 Erişim Tarihi: 10.02.2024
• Aydın, N. (2020). Z kuşağı ve din. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim Tarihi: 10.02.2024
• Bayhan, V. (2018). Gençliğin topluma katılma örüntüleri. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 6(14), 5-22. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2147918 Erişim Tarihi: 09.01.2024
• Balıkçı, A. B. (2015). Konya’da Aile İçi Sorunlarının Din Sosyolojisi Perspektifinden Değerlendirilmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=NFbBsrWpmMxkGDquOq- IEw&no=HGObJH8Rm3eAkqLdS8wlKA Erişim Tarihi: 09.02.2024
• Baş, F. (2023). Asabiye ve sosyal çevre/dayanışma ilişkisinin modern metropoldeki izdüşümü: Ser-dem kafe örneği. Dergiabant, 11(2), 371-384. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3360628 Erişim Tarihi: 008.06.2024
• Bates, D. G. (2024). 21. yüzyılda kültürel antropoloji insanın doğadaki yeri. (Çev. Suavi Aydın), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. (Çev. Derya Fırat- Günce Berkkurt), Ankara: Heretik Yayınları.
• Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94, 95-120. https://www.jstor.org/stable/2780243 Erişim Tarihi: 02.06.2024
• Doğan, C., & Doğan, S. (2011). Aile içi iletişim. İstanbul: Selis Kitaplar.
• Duman, M.Z. (2021). Üniversitede okuyan Z kuşağının değişen aile algısı ve aile içi ilişkilerde yaşadığı sorunlar. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 2(1), 20-36.https://sosyolojikbaglam.org/wp-content/uploads/2021/04/Duman2021.pdf Erişim Tarihi: 02.01.2024
• Dündar, Ö.Z. (2016). Değişen ve değiş(e)meyen yönleriyle aile: Yapısı, türleri, işlevleri. (Ed. Nurşen Adak), Değişen Toplumda Değişen Aile içinde ( ss.39-63). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Fichter, J. (1996). Sosyoloji nedir? Ankara: Atilla Kitabevi.
• Fine, B. (2011). Sosyal sermaye sosyal bilime karşı/bin yılın eşiğinde ekonomi politik ve sosyal bilimler. (Çev. Ayşegül Kars). İstanbul: Yordam Kitap.
• Fukuyama, F. (2009). Büyük çözülme: İnsan doğası ve toplumun yeniden oluşturulması. (Çev. Hasan Kaya). 2. Baskı, İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Giddens, A. (2018). Mahremiyetin dönüşümü. (Çev. İdris Şahin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gölçük, M. (2007). Kentleşme sürecinde akrabalık ve komşuluk kültürü Afyonkarahisar örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=POqf-yMmsopN171k62narg&no=6Siq-o3NhUkdEV870IRUCg Erişim Tarihi: 01.06.2024
• İnce, A. (2022). Sosyolojik kuramda yapı-eylem tartışmaları çerçevesinde Türk aile Yapısı ve akrabalık ilişkileri: Malatya örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• İnce, M., & Yılmaz, M. (2021). Covıd-19 salgını sürecinde Türkiye’de değişen toplumsal etkileşimler üzerine bir araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 160-186. https://dergipark.org.tr/en/pub/ibad/issue/61967/897332 Erişim Tarihi: 09.06.2024
• İpekoğlu, H. Y. (2015). Aile ve akrabalık konularındaki sosyal medya paylaşımları üzerine bir değerlendirme. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(1), 241-249. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/90368 Erişim Tarihi: 02.01.2024
• Koyuncu, A. (2005). Konya’da komşuluk ilişkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Putnam, R.D. (1995). Bowling alone: America’s declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65-78. https://www.journalofdemocracy.org/articles/bowling-alone-americas-declining-social-capital/ Erişim Tarihi: 02.06.2024
• Siisiainen, M. (2000). Two concept of social capital: Bourdieu vs. Putnam. ISTR Fourth International Conference. July 5-8, Dublin.https://www.researchgate.net/publication/200031251_Two_Concepts_of_Social_Capital_Bourdieu_vs_Putnam Erişim Tarihi: 11.06.2024
• Sahlins, M. (2015). Akrabalık nedir, ne değildir?. (Çev. Asena Pala). İstanbul: Dipnot Yayınları.
• Shadkam, Z. (2021). Sosyal antropoloji yaklaşımlarına göre Kazaklarda akrabalık kavramı. Milli Folklor, 17(131), 113-122. https://dergipark.org.tr/tr/pub/millifolklor/issue/66180/809097 Erişim Tarihi: 02.02.2024
• Şentürk, Ü. (2019). Aile sosyolojisine bir katkı. 2. Baskı. Bursa: Dora Yayınevi.
• Taş, F. (2021). Varto ailelerinde sanal akrabalık ve dönüşümler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(77), 49-55. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/virtual-kinship-and-transformations-in-varto-alevis.pdf Erişim Tarihi: 06.06.2024
• Taylan, H. H. (2003). Köy Ailesinde Aile İçi İlişkiler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=Sd8wzCTUCbx38C2gWrZ9ag&no=pqfMEMTIXhMdhOixlEtVPw Erişim Tarihi: 02.01.2024
• Tazefidan, K. (2023). Toplumun cemaatten cemiyete dönüş süreci: Modernite ekseninde kuramsal bir değerlendirme. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 27-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/birtop/issue/81943/1373941 Erişim Tarihi: 11.06.2024
• Tekin, F. (2013). Ailede akrabalık ve soy. (Ed. Mustafa Aydın), Sistematik ile Sosyolojisi içinde (ss. 249-270). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Tönnies, F. (2018). Cemaat ve cemiyet. (Çev. Emre Güler). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Trondheim, G. (2010). Kinship in Grönland- emotions of relatedness. Acta Borealia. 27(2), 208-220. https://61eb244b5fbfa7f81c88060fa58de2f811c3b04f.vetisonline.com/doi/full/10.1080/08003831.2010.527536 Erişim Tarihi: 09.03.2024
• Tursun, M. (2022). Z kuşağı ile ebeveynleri arasındaki iletişim sorunları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim ve Toplumsal Dönüşüm Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). İstatistiklerle aile. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2023-53784 Erişim Tarihi: 10.06.2024
• Yalçın, E. (2019). Birlikte yaşama kültürü bağlamında kültürlerarası etkileşimler: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Yarcı, S. (2011). Pierre Bourdieu’da sosyal sermaye kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(1), 125-135. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/17791 Erişim Tarihi: 09.06.2024
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, En. (2011). Aile ve evlilik türleri. (Ed. Kadir Canatan-Ergün Yıldırım), Aile Sosyolojisi içinde (ss. 65-80 ). 2. Baskı, İstanbul: Açılım Kitap.