Nedenleri ve Sonuçları Açısından Gri Boşanma Olgusu

Year 2025, Issue: Aile Özel Sayısı, 429 - 447, 30.09.2025

Ömer Şükrü Yusufoğlu

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1737485

Abstract

Son yıllarda dünya genelinde bireylerin yaşam süresinin uzaması, sağlık alanındaki gelişmeler, refah düzeyinin ve yaşam kalitesinin artması gibi faktörler nedeniyle hayatın ikinci bölümünü daha iyi değerlendirmek amacıyla boşanmalar da yeni bir forma kavuşmuş ve ileri yaşlara taşınmıştır. 50 yaşın üzerinde gerçekleşen boşanmalar “gri boşanma” olarak adlandırılmıştır. Gri boşanma konusunda öne çıkan Amerika Birleşik Devletleri’nde II. Dünya Savaşı’ndan sonra nüfus patlaması olarak nitelendirilen “baby boomers” kuşağının yaşlanması, boşanma sayısının artışında etkili olan faktörler arasındadır. Literatürde daha çok Amerikan akademi dünyasının çalışmaları yer almakta, Susan Brown, Fen Lin ve arkadaşlarının yaptıkları çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada gri boşanma olgusunun kavramsal analizi yapılarak nedenleri ve sonuçlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. Yapılan araştırma, bu konuda yapılan diğer çalışmalara dayalı bir literatür taramasını içermektedir. Bununla birlikte Türkiye İstatistik Kurumu, Eurostat ve Dünya Bankasına ait bazı veriler analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre erkekler daha fazla gri boşanmayı tercih etmekte, kadınların oranı da artış göstermektedir. Bununla birlikte ikinci evliliklerin ve boş yuva sendromunun gri boşanma açısından ciddi bir risk oluşturduğu, sağlık sorunlarının gri boşanmaya yol açabileceği sonuçlarına ulaşılmıştır. Gri boşanma sonrasında ekonomik refahın azaldığı, arkadaş ve çocuklarla ilişkilerin zarar gördüğü ve yalnızlık hissinin derinleştiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Buna rağmen boşanan bazı bireyler daha mutlu bir yaşam sürmektedir.

Keywords

Boşanma , Gri boşanma , Yaşlanma , Sağlık , Ekonomik refah

Ethical Statement

Yazar(lar), çalışmanın hazırlanma sürecinde etik ilkelere uyduklarını beyan etmiştir.

The Phenomenon of Gray Divorce in Terms of Its Causes and Consequences

Abstract

In recent years, factors such as increased life expectancy worldwide, advances in healthcare, and improvements in welfare and quality of life have led to divorce taking on a new form and shifting to later ages, as people seek to better enjoy the second half of their lives. Divorces occurring after the age of 50 are referred to as “gray divorces.” In the United States, which stands out in terms of gray divorce, the aging of the “baby boomers” generation, described as a population explosion after World War II, is among the factors contributing to the increase in the number of divorces. The literature mainly consists of studies from the American academic world, with the work of Susan Brown, Fen Lin, and their colleagues standing out. This study aims to conceptually analyze the phenomenon of gray divorce and evaluate its causes and consequences. The research includes a literature review based on other studies on this topic. In addition, data from the Turkish Statistical Institute, Eurostat, and the World Bank were analyzed. According to the results of the study, men prefer gray divorce more, and the rate among women is also increasing. Furthermore, it was concluded that second marriages and the empty nest syndrome pose a serious risk in terms of gray divorce, and that health problems can lead to gray divorce. It was also concluded that economic well-being decreases after gray divorce, relationships with friends and children suffer, and feelings of loneliness deepen. Nevertheless, some divorced individuals lead happier lives.

Keywords

Divorce , Gray divorce , Aging , Health , Economic well-being

Ethical Statement

The author(s) declared that they complied with ethical principles during the preparation of the study.

References

• Adak, N. (2013). Madalyonun Öteki Yüzü: Erkeğe Yönelik Şiddet. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(2), 1-28. https://doi.org/10.18490/sosars.136095
• Amato, P. R. (2000). The consequences of divorce for adults and children. Journal of Marriage and Family, 62(4), 1269-1287. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.01269.x
• Arosio L. (2024). Later-Life Marital Dissolution in Italy: An Emerging Phenomenon? Sociology Study, Mar.-Apr, Vol. 14, No. 2, 98-106.
• Aydın, O., & Baran, G. (2010). Toplumsal değişme sürecinde evlenme ve boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 117-126.
• Brown SL, Lin IF, Hammersmith AM, Wright MR. (2019). Repartnering Following Gray Divorce: The Roles of Resources and Constraints for Women and Men. Demography. Apr;56(2):503-523. doi: 10.1007/s13524-018-0752-x. PMID: 30632111; PMCID: PMC6450723.
• Brown, SL. Lin, IF, Mellencamp, KA. (2023). A Brief Report on Living Arrangements Following Gray Divorce, The Journals of Gerontology: Series B, Volume 78, Issue 8, Pages 1396–1401, https://doi.org/10.1093/geronb/gbad035
• Brown SL, Lin IF, Julian CA. (2024). Gray Divorce During the COVID-19 Pandemic. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci. Feb 1;79(2):gbad162. doi: 10.1093/geronb/gbad162. PMID: 37880839; PMCID: PMC10809217.
• Cimelli L., Bonet C. Solaz A. (2021). Gendered economic consequences of gray divorces in France, INED, Universite Paris https://www.ecineq.org/wp-content/uploads/papers_EcineqLSE/EcineqLSE-234.pdf
• Crowley, J. E. (2017). Gray divorce: Explaining midlife marital splits. Journal of Women & Aging, 31(1), 49–72. https://doi.org/10.1080/08952841.2017.1409918
• Crowley, J. E. (2019). Does Everything Fall Apart? Life Assessments Following a Gray Divorce. Journal of Family Issues, 40(11), 1438-1461. https://doi.org/10.1177/0192513X19839735 (Original work published 2019)
• Dykstra, P. A., & Fokkema, T. (2007). Social and Emotional Loneliness Among Divorced and Married Men and Women: Comparing the Deficit and Cognitive Perspectives. Basic and Applied Social Psychology, 29(1), 1–12. https://doi.org/10.1080/01973530701330843
• EIGE, 2023. Understanding Psychological Violence against Women, European Institute for Gender Equality Report, ISBN 978-92-9486-091-0 doi:10.2839/482587, Lithuania
• Eurostat, 2025. https://ec.europa.eu/eurostat/web/interactive-publications/demography-2024, Erişim Tarihi: 01.07.2025
• Ferah, N. (2019). Boşanma Psikolojisi; Dini Başa Çıkma Yaklaşımı, Marmara Akademi Yayınları.
• Habertürk (2025). https://www.haberturk.com/gri-bosanma-nin-onlenemez-yukselisi-3673703, Erişim Tarihi: 04.06.2025
• Hawkins, A. J., Willoughby, B. J., & Doherty, W. J. (2012). Reasons for Divorce and Openness to Marital Reconciliation. Journal of Divorce & Remarriage, 53(6), 453–463. https://doi.org/10.1080/10502556.2012.682898
• Högnäs, R.S. (2020). “Gray Divorce and Social and Emotional Loneliness” Divorce in Europe (Ed. D. Mortelmans), Part 7, Springer Open Publications.
• https://www.divorcenet.com/resources/divorce/gray-divorce-after-50.htm, Erişim Tarihi: 02.07.2025 .
• Kalkandeler Özdin, N. (2024). Aile Yaşam Döngüsünde Boş Yuva Sendromu, Aile ve Yalnızlık, IV. Uluslararası Yalnızlık Sempozyumu Kitabı (Ed. E. Süleymanlı ve N. Kalkandeler), Üsküdar Üniversitesi Yayınları.
• Karraker, A. (2014). Til sickness do us part: How illness affects the risk of divorce, Institute for Social Research, Michigan University
• Kendra, C. (2024). Why So Many Older Couples Are Falling Victim to the Gray Divorce Phenomenon https://www.verywellmind.com/gray-divorce-8646068.
• Kurşuncu, M.A. (2022). İlişkilerin Sonlandırılması, Yakın İlişkiler, (Ed. S. Burcu Özgülük Üçok), Ankara: Nobel Yayınevi, ss.417-446
• Lin IF, Brown SL, Wright MR, Hammersmith AM. (2018). Antecedents of Gray Divorce: A Life Course Perspective. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci. Aug 14;73(6):1022-1031. doi: 10.1093/geronb/gbw164. PMID: 27986850; PMCID: PMC6093363.
• Lin IF & Brown SL. (2021). The Economic Consequences of Gray Divorce for Women and Men. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci. Nov 15;76(10):2073-2085. doi: 10.1093/geronb/gbaa157. PMID: 32906147; PMCID: PMC8599059.
• Lin, I., Brown, S. L., & Mellencamp, K. A. (2023). Gray divorce and parent–child disconnectedness: implications for depressive symptoms. Journal of Marriage and Family, 86(1), 95-110. https://doi.org/10.1111/jomf.12936
• Mortelmans, D. (2021). “Causes and consequences of family dissolution in Europe and post-divorce families” Sociology, Social Policy and Education, https://doi.org/10.4337/9781788975544.00024, 232-247.
• NTV, (2024). https://www.ntv.com.tr/turkiye/gri-bosanma-artiyor-gecen-yil-55-bin-cift-evliligini-sonlandirdi,rqQiGn11Rk26YtaWjiJU4g, Erişim Tarihi: 15.06.2025.
• Onaylı, S. (2022). Yakın İlişkilerde Aldatma ve Aldatılma, Yakın İlişkiler (Ed. S. Burcu Özgülük Üçok), Ankara: Nobel Yayınevi, ss.369-394.
• Orbay, İ. (2021). Görünmeyene Işık Tutmak: Psikolojik Şiddet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 267-290. DOI: 10.33417/tsh.975139 .
• Öksüzler Cabılar B, Yılmaz AE. (2022). Boşanma ve Boşanma Sonrası Uyum: Tanımlar, Modeller ve Uyumun Değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. Mart 2022;14(1):1-11. doi:10.18863/pgy.910766
• Park, S. (2023). The Gray Divorce Revolution in Korea. Contexts, 22(4), 64-66. https://doi.org/10.1177/15365042231210832 (Original work published 2023)
• Pellón-Elexpuru I, Van Dijk R, Van der Valk I, Martínez-Pampliega A, Molleda A, Cormenzana S. (2024). Divorce and physical health: A three-level meta-analysis. Soc Sci Med. 2024 Jul;352:117005. doi: 10.1016/j.socscimed.2024.117005. Epub May 21. PMID: 38824838.
• Sbarra DA. (2025). Divorce and health: current trends and future directions. Psychosom Med. Apr;77(3):227-36. doi: 10.1097/PSY.0000000000000168. PMID: 25829240; PMCID: PMC4397145.
• Solaz A. (2021). La hausse des ruptures et des remises en couple chez les cinquante ans et plus, Population et Sociétés, n° 586, février 2021, https://shs.cairn.info/revue-population-et-societes-2021-2-page-1?lang=fr
• Tamura, Y. (2024). Why Japanese Women Get Divorced After 20 Years Of Marriage? https://www.yourtango.com/love/why-japanese-women-get-divorced-after-years-marriage
• Teachman, J. D. (2008). Complex life course patterns and the risk of divorce in second marriages. Journal of Marriage and Family, 70(2), 294-305. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2008.00482.x
• Tomassini C., AcciaiF., Vignoli D. (2020) “Grey Divorces” in Europe: Trends and Correlates, https://epc2020.eaps.nl/uploads/200454
• TÜİK, 2021. Türkiye Aile Yapısı Araştırması, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813, Erişim Tarihi: 24.06.2025
• TÜİK, 2024. Hayat Tabloları, 2021-2023 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat-Tablolari-2021-2023-53678#:~:text, Erişim Tarihi: 23.06.2025
• TÜİK, 2025a. Evlilik Süresi ve Yaş Grubuna Göre Boşanmalar, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2024-54194, Erişim Tarihi: 03.06.2025
• TÜİK, 2025b. Bu Evlenmeden Önceki Karşılıklı Medeni Duruma Göre Evlenenler https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2024-54194, Erişim Tarihi: 20.06.2025
• Vignoli, D., Alderotti, G., Tomassini C. (2025). Partners' health and silver splits in Europe: A gendered pattern? Journal of Marriage and Family, https://doi.org/10.1111/jomf.13077
• Wagner, M. (2020). On Increasing Divorce Risks, Divorce in Europe (Ed. D. Mortelmans), Part 2, Springer Open Publications.
• Wilcox, W.B. (2009). The Evolution of Divorce, National Affairs, Number: 1, Fall, https://www.nationalaffairs.com/publications/detail/the-evolution-of-divorce
• World Bank (2023), https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?most_recent_value_desc=false, Erişim Tarihi: 17.06.2025
• Yazgan İnanç, B., Bilgin, M., Atıcı, M. K., & Gürkan S.B (2019). Gelişim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yıldırım, N. (2004). Türkiye’de Boşanma ve Sebepleri. Bilig (28), 59-81.
• Zulkarnain, A., Korenman, S. (2019). Divorce and health in middle and older ages. Rev Econ Household 17, 1081–1106 https://doi.org/10.1007/s11150-018-9435-z