Boşnak Kültürünün Türkiye’deki Sürdürülebilirliği

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 175 - 189

Saliha Sargın , Mehmet Karakaş

https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1528810

Abstract

bir topluluk olmuştur. Boşnakların yaşadıkları bölgelerdeki diğer yerleşimciler, Boşnaklara yönelik bozgunculuk ve kaos ortamı oluşturarak tarihte iz bırakan büyük olaylara neden olmuşlardır. Bu gelişmeler sonucunda pek çok göç yaşanmış ve Boşnaklar defalarca göç etmek zorunda kalmışlardır. Boşnak halkı özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde Balkanlar'da önemli bir varlık göstermiş ve Osmanlı'nın önemli bir parçası olmuştur. Ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü ve Balkanlarda meydana gelen siyasi değişimler, Boşnakların hayatında zorlu süreçlerin başlamasına neden olmuştur. Bu zorlu süreçler hem dinsel hem de etnik baskılarla kendini göstermiştir. Bu makalede Osmanlı’nın Balkanlardaki kadim mirası olan Boşnak halkının yaşadığı zorlu süreçlerle birlikte Türkiye’ye sığınmaları ve Türkiye'de Boşnak kültürünün ne şekilde temayüz ettiği konusu ele alınmıştır. Türkiye’ye sığınan Boşnakların, burada kültürel kimliklerini nasıl korudukları, hangi kültürel öğelerin özellikle ön plana çıktığı ve bu kültürel öğelerin nasıl temayüz ettiği konuları, yapılan mülakatlarla derinlemesine araştırılmıştır. Türkiye'de Boşnak kültürünün sürdürülebilirliği ve kültürel unsurlarının öne çıkan özellikleri incelenmiştir.

Keywords

Boşnak , Bosna Hersek , Kimlik , Kültür , Kültürel etkileşim

Ethical Statement

Yazarlar, çalışmanın hazırlanma sürecinde etik ilkelere uyduklarını beyan etmiştir.

Sustainability of Bosnian Culture in Turkey

Abstract

Throughout history, the Bosniaks have been a community oppressed and persecuted by their fellow countrymen due to their religious preferences. Other settlers in the regions inhabited by the Bosniaks created chaos and turmoil directed at them, leading to significant historical events. These developments caused numerous migrations, forcing the Bosniaks to relocate multiple times. Particularly during the Ottoman Empire, the Bosniaks played a significant role in the Balkans and were an essential part of the Ottoman heritage. However, the collapse of the Ottoman Empire and the ensuing political changes in the Balkans marked the beginning of challenging periods for the Bosniaks. These challenges manifested through both religious and ethnic oppression. This article discusses the difficult processes experienced by the Bosniaks, who were an ancient part of the Ottoman heritage in the Balkans, their migration to Turkey, and how Bosniak culture has manifested in Turkey. It explores how the Bosniaks, who sought refuge in Turkey, preserved their cultural identity, which cultural elements stood out, and how these cultural elements emerged, based on in-depth interviews conducted as part of the research. The sustainability of Bosnian culture in Turkey and the prominent features of its cultural elements were examined.

Keywords

Bosnian , Bosnia and Herzegovina , Identity , Culture , Cultural interaction.

Ethical Statement

The author(s) declared that they complied with ethical principles during the preparation of the study. Benzerlik

References

• Acar, N. (2023). Srebrenitsa soykırımının Bosna sinemasında temsili: "Nereye gidiyorsun Aida?" filminin sosyolojik analizi. İçtimaiyat, Osmanlı ve Günümüzde Balkanlar Özel Sayısı, 128-151.
• Ağanoğlu, H. Y. (2008). Balkanlarda göç gerçeği ve bölgeden Türkiye'ye göçler. Ü. Özkan (Ed.), Balkanlarda Gelecek Tasavvuru (ss. 160-179). İstanbul: İHH Vakfı Yayınları.
• Babuna, A. (2000). Bir ulusun doğuşu: Geçmişten günümüze Boşnaklar (Çev. H. Torun.). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
• Bahadır, G. (2002). Batı'dan doğuya uzanan çizgide Balkanlar ve Türkler. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA). (1992). Bosna-Hersek ile ilgili arşiv belgeleri (1516–1919).
• Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology: An International Review, 46(1), 5-68. https://doi.org/10.1080/026999497378467
• Bilgili, B., & Tanyeli, G. (2021). Saraybosna’da değişimin izini sürmek: Saraybosna’nın tarihsel gelişimi ve 1992-95 savaşı sonrası iyileşme sürecinin değerlendirilmesi. Kent Araştırmaları Dergisi, 34(12), 1722-1756. https://doi.org/10.31198/idealkent.959015
• Dedeić-Kırbaç, A. (2012). Tarih ve gelenek bağlamında Türkiye’de Boşnaklar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 696-711.
• Dedeić-Kırbaç, A. (2013). Boşnakların Türkiye’ye göçleri. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-19.
• Delić, B. (2004). Biblioteka Svedocanstva, izbeglice – žrtve etničkog inženjeringa. Beograd, Srbija: Zagorac.
• Demirel, M. (2008). Türkiye’de Bosna göçmenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 285-306.
• Dervisevic, A. (2006). Bosnjaci U Dijaspor. Sarajevo: Knjiga Prvo.
• Drkenda, E. (2013). Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yönetiminde Bosna-Osmanlı ilişkileri (1878-1909) (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Emgili, F. (2011). Bosna Hersek'ten Türkiye'ye göç (1878-1934) (Yayınlanmış doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erzen, M., & Kjorovıkj, N. (2022). Bosna-Hersek'in Türk romanlarında Osmanlı imgesi. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 141-155.
• Fazlıoğlu, E. (1999). Boşnak kimliğinin oluşumu (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Ortadoğu ve İslam Ülkeleri Enstitüsü.
• Göç İdaresi. (2023). Erişim tarihi: 12.02.2023. https://www.goc.gov.tr/
• Hatipler, M. (2018). Cumhuriyet dönemi Balkan göçlerinin sosyal politika açısından etkileri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 423-445. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.428682
• Karakaş, M. (2013). Türkiye’nin kimlikler siyaseti ve sosyolojisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(2).
• Karaman, M. L. (1992). Bosna-Hersek ve Bosna-Hersekliler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Karpat, K. H. (1985). Ottoman population, 1830-1914: Demographic and social characteristics. Madison, WI: University of Wisconsin Press.
• Kurtişoğlu, Ö. (2008). Türkiye’de Boşnak göçmenler ve kültürel kimlik. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Malcolm, N. (1999). Bosnia: A short history. New York: New York University Press.
• Orhanlı, T. (2020). Karadağ dilinde Türkçe unsurlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Poriç, İ. (2012). Bosna Sorununun Günümüzdeki Durumu ve Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Shaw, S. J., & Shaw, E. K. (1977). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Volume II: Reform, revolution, and republic: The rise of modern Turkey, 1808-1975. Cambridge: Cambridge University Press.
• Semercioğlu, H. (2017). Bosna Hersek’te yaşanan Boşnak-Sırp çatışmasının analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(63), 1339-1360.
• Tekin, C. (2018). Yugoslavya’dan Türkiye’ye göçlerin nedenleri (1950-1958). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 249-261.
• Topçu, E. (2022). Tarihsel Geçişler Bağlamında Bosna-Hersek. In E. Topçu & M. Mulalić (Eds.), Bosna-Hersek: Ekonomi ve siyaset çerçevesinde ülke analizi (ss. 9–26). İstanbul Ticaret Odası.
• TRT. (2017). Bir Savaşın Anatomisi: Bosna-Hersek. Belgesel için Mustafa Kahramanyol ile röportaj (E. Türbedar, Röportaj).
• Vatan, K. (2015). Yugoslavya’dan Türkiye’ye acı-tatlı hatıralar (Ed. Ü. Şenel). İzmir: Akademi Kitabevi.