THE EFFECT OF ARTIFICIAL LIGHTING IN SPACE ON HUMAN PERCEPTION

Year 2025, Volume: 7 Issue: 2, 73 - 95, 28.02.2025

Hilal Sezer , Burhan Satıcı

https://doi.org/10.56809/icujtas.1470023

Abstract

Perception is the shaping of the image formed by sensory data in consciousness and making the external world meaningful. Although it is a sensory-spatial function, perception is also a personal experience ( Mert, 2018, Ittelson, 1960 ). Human beings are able to perceive and make sense of their surroundings and spaces through five basic sense organs. These senses are sight, hearing, smell, taste and touch. Thanks to the perceptions formed by these senses, a bond is formed between the environment and the human being. In other words, we can say that space and human are in constant communication.
In this study, the concepts of perception in the context of space and human communication, perception of space, and the role of artificial lighting in the perception of space were addressed; After the introduction of the subject in the 1st section, preliminary information on the subjects that will be discussed in detail in the following sections was made. In the 2nd section, the definitions of space, which is one of the main subjects of the study, were included by enriching the definition of space with different views. In the 3rd chapter, general definitions of lighting and perception, which are also the main subjects of the study, were made; definitions of natural and artificial lighting, the relationship between lighting and space, types of space, perception of interior space, the effect of lighting on visual perception in interior space were discussed and the transition to the 4th chapter was made. In the 4th chapter, definitions of the types of perception and design elements that affect perception and spatial stimulation were made, and in the 5th chapter, the effects of artificial lighting on the exhibition/presentation areas in the space were examined, and the "Dali Theater Museum" and "Louvre Museum" museums selected as examples were examined after mentioning the definition of museums and the main purposes and duties of museums. In the last chapter, chapter 6, the conclusions drawn as a result of the examinations made and the effects of artificial lighting on human perception in the space were examined through the concept of museum and suggestions were made.
In order for the users to be happier in the space they are in and to leave the space with positive emotions, the necessity of establishing the space-human relationship correctly was mentioned and the research was concluded by determining the duties of the designer at this point.

Keywords

Perception, interior, lighting, artificial lighting, indoor perception.

MEKÂNDA YAPAY AYDINLATMANIN İNSAN ALGISI ÜZERİNE ETKİSİ

Abstract

Algı, duyu verileriyle oluşan imgenin, bilinçte şekillendirilip dış dünyanın anlamlı hale getirilmesidir. Duyusal-ansal bir işlev olmakla birlikte algı, ayrıca kişisel bir deneyimdir ( Mert, 2018,Ittelson, 1960 ). İnsan beş temel duyu organı sayesinde çevresini ve mekânları algılayıp anlamlandırabilmektedir. Bu duyular görme, işitme, koku alma, tat alma ve dokunma duyularıdır. Bu duyular ile oluşan algılar sayesinde yaşanılan çevreyle insan arasında bağ oluşmaktadır. Yani mekân ve insan sürekli iletişim içerisindedir diyebiliriz.
Çalışma kapsamında mekân ve insan iletişimi bağlamında algı, mekân algısı, mekân algısında yapay aydınlatmanın rolü kavramları ele alınarak; 1. bölümde konu girişi yapıldıktan sonra, bir sonraki bölümlerde ayrıntılarına değinilecek olan konuların ön bilgilendirilmesi yapıldı. 2. bölümde mekânın tanımını farklı görüşlerle zenginleştirerek çalışmanın ana konularından olan mekanın tanımlarına yer verildi. 3. bölümde de yine çalışmanın ana konularından olan aydınlatma ve algının genel tanımları yapılarak; doğal ve yapay aydınlatmanın tanımları, aydınlatmanın mekân ile olan ilişkisi, mekân çeşitleri, iç mekân algısı, aydınlatmanın iç mekânda görsel algıya etkisini ele alınarak 4. bölüme geçiş yapıldı. 4. bölümde algı ve mekânsal uyarımı etkileyen algı türlerini ve tasarım ögelerinin tanımları yapılarak 5. bölümde mekânda yapay aydınlatmanın sergileme/sunum alanları üzerinde etkilerinin algıdaki etkilerini ele alarak müze tanımı ve müzelerin temel amaç ve görevlerine değindikten sonra örnek olarak seçilen “Dali Theatre Museum” ve “Louvre Museum” müzeleri incelendi. Son bölüm olan 6. bölümde yapılan incelemeler sonucu çıkarılan sonuçlar ve mekanda yapay aydınlatmanın insan algısı üzerindeki etkisini müze kavramı üzerinden iredeleyerek önerilerde bulunuldu.
Kullanıcıların içinde bulundukları mekânda daha mutlu olmaları ve mekândan olumlu duygular içinde ayrılabilmeleri için, mekân insan ilişkisinin doğru kurulmasının gerekliliğine değinildikten sonra bu noktada tasarımcıya düşen görevler tespit edilerek araştırma sonlandırıldı.

Keywords

Algı, iç mekân, aydınlatma, yapay aydınlatma, iç mekân algısı.

References

• Francis D. K. Ching, İç Mekân Tasarımı Resimli, Yem Yayın, İstanbul, 2016.
• Aslan F. & Aslan E. & Atik A. ( 2015 ). İç Mekânda Algı. İnönü Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Malatya. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 5 Sayı 11, 139-151.
• Dede E. Ö., ( 1997 ). Mekânın Algılanma Olgusu ve İnsan-Hareket-Zaman Faktörlerinin Etkisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gözde R. ( 2014 ). Modern Müzelerde Aydınlatmanın Mekânsal Algı Üzerindeki Etkileri. Maltepe Üniversitesi, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Üçlü Algılanan, Tasarlanan, Yaşanan Mekân Diyalektiği Yrd. Doç. Dr Adile Arslan Avar, Dosya Dergisi ( 17 ), 7-16.
• Oksel Y., ( 2013 ). Sergi Mekânlarında Aydınlatma Biçimlerinin Kullanıcı Algısı Üzerindeki Etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Rodop G., ( 2014 ). Modern Müzelerde Aydınlatmanın Mekânsal Algı Üzerindeki Etkileri. Maltepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Semiz C. & Yurttaş B. ( 2018 ). Mekânsal Algı Kavramı ve İç Mekân Tasarım İlişkisi. İstanbul Teknik Üniversitesi & Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. 1. Atlas Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Kongre Tam Metin Kitabı, 23-30.
• Yıldırım B. & Erikli M. ( 2021 ). Aydınlatma İlkeleri ve Kullanıldığı Yapılara Göre Doğal Aydınlatma. Kırıkkale Üniversitesi. Güzel Sanatlar Fakültesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü. Kırıkkale ( Online Journal of Art and Design volume 9, issue 2, April 2021 ).
• Yurttaş N. B., ( 2019 ). Mekânsal Algı Kavramı ve İç Mekân Tasarımı İlişkisi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul. Euroasia Journal Of Social Sciences & Humanities, Volume 6, Issue 1, 27-34.
• URL 1. (e.t.2023) https://prezi.com/7yc0v-7dz23x/ortak-mekan-turleri/
• URL2.(e.t.2023)https://8gunhaber.com/makale/3539/ic-mimarlik-ve-mekanlarin-gereksinimleri.html
• URL 3. (e.t.2023) https://www.lamp83.com.tr/isigin-insanlar-uzerindeki-psikolojik-etkileri/
• URL 4. (e.t.2023) https://www.arkitektuel.com/mimaride-algi/
• URL 5. (e.t.2023) https://www.sanalsantiye.com/mekan-nedir/
• URL 6. (e.t.2023) https://www.vbenzeri.com/ic-mekan
• URL 7. (e.t.2024) Özsavaş N.,(2016) İÇ MEKÂN TASARIMINDA RENK ALGISI Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi *https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/263451
• URL 8. (e.t.2023) https://adtmimarlik.com.tr/mimari-malzeme-secimleri-nasil-yapilir/
• URL 9. (e.t.2023) https://www.aydinlatma.org/aydinlatma-ergonomisi.html
• URL10.(e.t.2024)https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g315921-d254665-Reviews-Dali_Theatre_Museum-Figueres_Province_of_Girona_Catalonia.html#/media-atf/254665/286162751:p/?albumid=-160&type=0&category=-160
• URL 11. (e.t.2024) Visit the museum as you have never done before! | Fundació Gala - Salvador Dalí (salvador-dali.org)
• URL 12. (e.t.2024) https://tr.wikipedia.org/wiki/Louvre_M%C3%BCzesi
• URL 13. (e.t.2024) https://www.archdaily.com/88705/ad-classics-le-grande-louvre-i-m-pei
• URL14.(e.t.2024)https://www.tripadvisor.com/Attraction_Review-g187147-d188757-Reviews-Louvre_Museum-Paris_Ile_de_France.html#/media-atf/188757/656220042:p/?albumid=-160&type=0&category=-160
• URL 15. (e.t.2024) Petite Galerie - Musée du Louvre - Venus d'Ailleurs
• URL 16. (e.t.2024) https://www.spain.info/en/discover-spain/last-work-theatre-museum-salvador-dali-spain/