Ödünç Kentsel Mekanlar: Bir Meydan Çözümlemesi, Viyana Belediye Meydanı (Wiener Rathausplatz)

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 23, 236 - 257, 25.04.2018

İnci Basa

https://doi.org/10.31198/idealkent.416801

Cited By: 2

Öz

Bu makale “ödünç mekan”
kavramını, kentsel açık alanları ‘olasılıklar ortamına’ dönüştüren bir
mekanizma olarak tartışmakta ve bu anlayışla Viyana Belediye Meydanı’nı (Wiener
Rathausplatz) farklı pratiklere olanaklar sunan bir ödünç mekan olarak teşhis
edip çözümlemeyi hedeflemektedir. Buradaki özgün katkı, bu mekanizmanın,
kentlerin karmaşık yapısını anlamakta kullanılagelen ‘toplumsal süreçler’ ve
‘mekansal biçimlenme’ ikilisi arasında bir dilsel çeviri olarak betimlenmesi ve
bunun söz konusu kamusal mekanın / Meydan’ın çözümlemesinde bir kuramsal
çerçeve olarak kullanılması şeklinde tariflenebilir. Kamusallık kavramı,
topluma ait olmak kadar devlete dair olmayı da ima eden anlam ikililiğini
sıklıkla mekana, özellikle de, devlet eliyle tahsis ve tanzim edilmiş olana
yansıtır. Oysa ki, kamusal mekanlar, yoğunluğu giderek artan kentlerde,
mekansal çözülmeye karşı direnç yüzeyleri oluşturma potansiyeline sahiptir.
Nitekim, zihinlerde, iyi bir kent imgesi ile kentlerdeki canlı kamusal mekanlar
çoğunlukla iç içedir. Bu savı doğrulayan kentlerden biri olan Viyana, bunu elle
tutulur kılan pek çok kamusal mekanla, meydanlarla, parklarla, ve daha
önemlisi, bu mekanları etkin biçimde yaşama katan bir kentlilik kültürüyle
anılır. Bu bağlamda, Viyana Belediye Meydanı da sosyal, politik, kültürel,
sanatsal, sportif etkinlikler aracılığıyla dinamik bir kamusal mekan olarak
kentlinin gündelik yaşam pratiklerine dahil olmakta, böylelikle kendisini
fiziksel olarak çevreleyen neo-klasik üsluptaki belediye, parlamento,
üniversite ve tiyatro yapılarının kurumsal ve tektonik anıtsallığının ötesinde
yeni bir kentsel / mekansal anlama ulaşmaktadır. Viyana Belediye Meydanı’nın
ürettiği bu anlam, bir ödünç mekan olarak, toplumun her kesimi için
erişilebilirlik ve kentliyle kurulan güçlü kentsel bağdır.

Anahtar Kelimeler

Ödünç mekan, kentsel bağ, gündeliklik, mekansal pratik, Viyana Belediye Meydanı

Borrowed Urban Spaces: Analysis of a Square, Vienna City Hall Square (Wiener Rathausplatz)

Öz

This
article discusses the concept of “borrowed space” as a mechanism that
transforms the urban open spaces into a ‘locus of possibilities’, and within
this understanding, it aims to analyse the Vienna City Hall Square (Wiener
Rathausplatz) through its identification as a borrowed space that introduces
different practices. The original contribution here can be described as this
mechanism’s representation as a translation between ‘social processes’ and
‘spatial form’, (the dual components which have been widely recognized in the
understanding of complexity of the urban structure) and its utilization as a
theoretical framework within the analysis of the Square in question. The
concept of publicness frequently reflects its semantic duality (that of
belonging to the society yet implying a relationality with state) upon the
space, especially upon the ones organized by the state. However, in the cities
with an ever-growing density, public spaces actually possess a certain
potential of becoming the grounds of counter-resistance against the spatial
dissociation. As a matter of fact, in one’s mind, the image of a good city and
lively urban public spaces are mostly intertwined. Vienna, as one of the
European cities affirming this argument, is best known for its numerous public
spaces, squares, parks, and moreover for its urban(ite) culture that integrates
these spaces into life effectively. Within this understanding, the Vienna City
Hall Square participates to the urbanite’s everyday practices as a dynamic
urban public space via the social, political, cultural, artistic, sportive
facilities, thus, transcends the institutional and tectonic monumentality of
the surrounding neo-classical buildings of City Hall, Parliament, University
and Theatre by a new urban / spatial meaning. This meaning produced by the
Vienna City Hall Square as a borrowed space stands for an accessibility for all
social strata of the society and a strong urban bond with the citizens.

Anahtar Kelimeler

Borrowed space, urban bond, everydayness, spatial practice, Vienna City Hall Square

Kaynakça

• Basa, İ. (2016a). Söylemsel zapturapt: kamusal mekan eli (/dili) ile kentsel kültürü ehlileştirmek. Arredamento Mimarlık, 301, s. 96-101. Basa, İ. (2016b). Sosyopolitik zıtlaşmaya inat açık aklın mekanları: zor bir önerme olarak Ankara Atatürk Kültür Merkezi. Mimarlık, 391, s. 56-60.
• Harvey, D. (2009). Sosyal adalet ve şehir. (M. Moralı, Çev.) İstanbul: Metis. (Orjijinal eserin yayın tarihi 1973).
• Harvey, D. (2013). Asi şehirler. (A. D. Temiz, Çev.) İstanbul: Metis. (Orjijinal eserin yayın tarihi 2012).
• Haeupl, M. (2009). Politik für die Menschen: Perspektiven für sozialdemokratische Politik im 21. Jahrhundert. (İnsanlar için siyaset: 21. yüzyılda sosyal demokrat siyaset perspektifleri). Bergamo: Echomedia Verlag.
• Hofer, G. (2008). Die Festivalisierung der Stadt: Am Beispiel des Wiener Rathausplatzes (Viyana Belediye Meydanı örneğinde şehrin festivalleştirilmesi). Diplomarbeit Universitat Wien, Viyana.
• Igler, N. (2013). Turbo für Einzelhandel und Tourismus (Satış ve turizm için turbo), ORF (Österreichicher Rundfunk / Avusturya’nın resmi radyo ve televizyon kurumu) http://orf.at/stories/2207162/2207008/ adresinden 21 Mart 2017 tarihinde erişildi.
• Lefebvre, H. (2014). Mekanın üretimi. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık. (Orjijinal eserin yayın tarihi 1974).
• Migration und Integration: Zahlen, Daten, Indikatoren (Göç ve entegrasyon: sayılar, tarihler, göstergeler) (2016). BMEIA Bundesministerium für Europa, Integration und Ausseres (Federal Dışişleri Bakanlığı Yayını) Yayına http://www.wien.gv.at/menschen/integration/grundlagen/daten.html adresinden 13 Mart 2017 tarihinde erişildi.
• Sisa, J. (2002). Neo-Gothic Architecture and restoration of historic buildings in Central Europe: Friedrich Schmidt and his school. Journal of the Society of Architectural Historians, 61(2), 170-187.
• Smith, A. (2014). ‘Borrowing’ public space to stage major events: the Greenwich Park controversy. Urban Studies, (51), 247-263.
• www.wien.gv.at/kultur/chronik/rathausplatz.html adresinden 14 Mart 2017 tarihinde erişildi.
• www.wiener-rathausplatz.at adresinden12 Mart 2017 tarihinde erişildi.