Simulated Social Space / Urban Space: “Kids Town” Themed Amusement Centres

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 24, 701 - 732, 31.08.2018

Nazife Gürhan

https://doi.org/10.31198/idealkent.429215

Cited By: 1

Öz

Space is not an entity that exists on its own, but
something that is produced as a result of given social relations, especially in
the capitalist mode of production. For this reason, space should not be seen as
an independent form of construction, but as a product determined by social
structures and relations. Children play a role in the production of urban space
as well as affecting family’s the preference of the living space and
consumption practices. In this study, the dynamics affecting the process of shaping
and reproduction of urban space with respect to children will be analyzed
through themed children's entertainment centers. The nature of the changes and
transformations in urban space will be examined through the children's city
themed amusement centers, which we have seen in recent years in the world with
increasing populations and also in Istanbul city in Turkey. Children's cities
in Istanbul such as Kidzania, Kidzmondo and Minopolis Istanbul constitute a sampling of our research as spatial representations
in Turkey of global consumption and entertainment culture in the theme of
"children". The children's city-themed amusement centers, which are
the main focus of this study, incorporate both global and local elements.
Disneyland’s spreading all over the world and finding spatial reflections in
Turkey, which is also called Disneyfication, is observed easily in Istanbul
city especially. Children's cities are children's amusement centers that emerge
as a special entertainment venue only for children and offer children a
simulation of the real world. These places, which are the scene for a combination of consumption, learning, and fun, are also seen as
"learning places". These amusement centers create new spaces of
child-centered consumption in the cities and they show that space has become a consumption object in new
contexts.

Anahtar Kelimeler

Space, Childen, Children’s cities, Reproduction of Spaces, Themed Entertainment Center

Simüle Edilen Toplumsal Mekân/Kentsel Mekân: Çocuk Şehri Temalı Eğlence Merkezleri

Öz

Mekân, kendi başına gerçekliği olan yalın bir
olgu değil, kapitalist üretim tarzında verili sosyal ilişkiler bağlamında
üretilen bir şeydir. Dolayısıyla toplumsal olarak yeniden üretilen bir yer olan
mekân, toplumsal ilişkilerin biçimlendirildiği ve toplum tarafından
biçimlendirilen bir gerçekliktir. Günümüzde çocuklar ailenin yaşam alanı
tercihi ve tüketim pratiklerine etki etmesinin yanı sıra kentsel mekânın
yeniden üretiminde göz önünde bulundurulmaktadır. Bu çalışmada kentsel mekânın
çocuğu merkeze alarak şekillenmesi ve yeniden üretilmesi sürecini etkileyen
dinamikler, temalı çocuk eğlence merkezleri üzerinden irdelenmeye
çalışılmıştır. Çalışmada son yıllarda dünyada popülaritesi artan ve Türkiye’de
de İstanbul kentinde karşılaştığımız çocuk şehri temalı eğlence merkezleri
üzerinden kentsel mekândaki değişim ve dönüşümlerin doğası incelenmiştir.
İstanbul’da bulunan KidZania, KidzMondo ve Minopolis, “çocuk” temalı küresel
tüketim ile eğlence kültürünün Türkiye’deki mekânsal temsilleri olarak
araştırmamızın örneklemini oluşturmaktadır. Bu çalışmanın ana odağında yer alan
çocuk şehri temalı eğlence merkezleri hem küresel hem de yerel unsurları
bünyesinde barındırmaktadır. Disneyleşme (Disneyfication) de denilen
Disneyland’ın küreselleşerek tüm dünyaya yayılması ve Türkiye’de de mekânsal
yansımalar bulması özellikle İstanbul kenti üzerinde rahatlıkla
gözlemlenmektedir. Sadece çocuklara özel bir eğlence mekânı olarak ortaya çıkan
ve çocuklara gerçek dünyanın bir simülasyonunu sunan bu eğlence merkezleri
toplumsalın yeniden üretilmesini sağlayarak yapay bir toplumsallaşma ortaya
çıkarmaktadır. Tüketim, öğrenme ve eğlencenin bir aradalığına sahne olan bu
mekânlar aynı zamanda “öğrence mekânları” olarak da görülmektedir. Bu eğlence
merkezleri kentlerde çocuk merkezli yeni tüketim mekânları yaratmakta ve bunun
yanı sıra mekânın yeni bağlamlarda bir tüketim nesnesi haline geldiğini de
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Mekân, Çocuk, Mekânsal üretim, Temalı Eğlence Merkezi, Öğrence Mekanları

Kaynakça

• Abbasoğlu Ermiyagil, M. S., Sunalp Gürçınar, C. (2015). Kentsel Mekânın Gelişiminde Çocuk Oyun Alanlarının Rolü: K.K.T.C.’de Yeni Kent Gönyeli Örneği, İdealkent Dergisi, S.17, ss. 12-45.
• Aksakal, Nalan (2015). Theoretical view to the approach of the edutainment. Paper presented at the 5th World Conference on Learning, Teaching and Educational Leadership (WCLTA 2014). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 186, ss.1232-1239.
• Aksoy, Y. (2011). “Çocuk Oyun Alanları Üzerine Bir Araştırma İstanbul, Isparta, Eskişehir Erzurum, Kayseri, Ankara, Zonguldak ve Trabzon İlleri Örneği, İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(6), ss.82-106.
• Alsayyad N., Massoumi M. (2015). Dindarlık ve Kentsel Mekânın Yeniden Üretimi: Fundamentalist Bir Kentin Olabilirliği, (Çev. Şevket Emek Ataman), İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Aktaş, E. (2003). Avrupa’daki Eğlence Parklarında Mekânların Biçimlenişi ve Sirkülasyon İlişkileri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Trabzon.
• Alver, K. (2010). Siteril Hayatlar, Ankara: Hece Yayınları.
• Anikina, O. V., Yakimenko, E. V. (2015). Edutainment As A Modern Technology of Education, Procedia- Social and Behavioral Sciences 166, ss. 475-479.
• Arthur, D. (2016). “The Ethicality of Immersive Sponsorship Within a Childern’s Edutainment Center” Making a Difference Through Marketing: A Quest for Diverse Perspectives (Ed.: Carolin Plewa ve Jodie Conduit), Springer.
• Arthur, D., Sherman, C. E. (2016). Consumer Socialisation in a Marketer-Sponsored Edutainment Centre, International Journal of Retail & Distribution Management, 44 (11), ss. 1149-1165.
• Aslanoğlu, R.A. (2000). Kent, Kimlik ve Küreselleşme, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Ateşçi, E., İslamoğlu, G. (2014). Bir “Edutainment” Uygulaması: Kidzmondo Örneği, 1. Uluslararası İletişim Bilimi ve Medya Araştırmaları Kongresi, 2, 388-397.
• Ateşoğlu, İ., Türkkahraman, M. (2009). Çocukların Tüketici Olarak Sosyalleşmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), ss.215-228.
• Ayata, S. (2003). “Yeni Orta Sınıf ve Uydu Kent Yaşamı”, Kültür Fragmanları –Türkiye’de Gündelik Hayat-, (Yay. Haz. Kandiyoti, D, Saktanber A.), (Çev. Zeynep Yelçe), İstanbul: Metis Yayınları, ss. 37-56.
• Aytaç, Ö. (2006). Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1) ss. 27-53.
• Aytaç, Ömer (2012). “Kent Mekânlarının Sosyo-Kültürel Coğrafyası” Kent Sosyolojisi, (Ed. Köksal Alver), Ankara: Hece Yayınları, ss.503-528.
• Bartu, A. (2001). “Kentsel Ayrışım: İstanbul’da Yeni Yerleşimler ve Kemer Country Örneği”, 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan, (Haz. Firdevs Gümüşoğlu), İstanbul: Bağlam.
• Baudrillard, Jean (2011). Simülakrlar ve Simülasyon, (Çev. Oğuz Adanır), Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Bhuiyan, S. U., Banik, S. (2014). Amusement Marketing: A Few Dimensions of Amusement Parks, IJBIT , 7(1), ss. 36-41.
• Birol, G. (2008). Çocuk Dostu Kent Neresidir?, Megaron Balıkesir, Mimarlar Odası Balıkesir Şubesi Dergisi, ss. 10-13.
• Blakely, E., Snyder M. G. (1997). Fortress America- Gated Communities in The United States, Washington: Brooking İnst. Press.
• Blandy S. (2006). Gated Communities in England: Historical Perspectives and Current Developments, GeoJournal, No.66.
• Bryman, A. (1999). The Disneyization of Society, The Sociological Review, 47(1), ss.24-47.
• Bryman, A. (2004). The Disneyization of Society. London: Sage.
• Calderia T. (2000). City od Walls: Crime, Segregation and Citizenshipin Sao Paulo, Berkeley: University of California.
• Cardell, D. (2015). Family Theme Parks, Happiness and Children’s Consumption From Roller-Coasters to Pippi Longstocking, Linköping University Department of Thematic Studies – Child Studies, Linköping.
• Danış, D. (2001). “İstanbul’da Uydu Yerleşmelerin Yaygınlaşması: Bahçeşehir Örneği”, 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan, (Haz. Firdevs Gümüşoğlu), İstanbul: Bağlam.
• Dixon, Kevin (2014). Football Fandom and Disneyisation in Late-Modern Life, Leisure Studies, 33(1), ss.1-21.
• Firidin Özgür, E. (2006). Sosyal ve Mekânsal Ayrışma Çerçevesinde Yeni Konutlaşma Eğilimleri: Kapalı Siteler İstanbul- Çekmeköy Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gottdiener, M. (1997). The Theming of America: Dreams, Visions and Commercial Spaces, Boulder, CO: Westview.
• Gottdiener, M. (2005). Postmodern Göstergeler; Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri, (Çev. Erdal Cengiz, Hakan Gür ve Arhan Nur), Ankara: İmge Kitabevi.
• Gülerarslan, A. (2011). Tüketici Olarak Çocuk ve Ailenin Satın Alma Kararlarına Etkisi, Selçuk İletişim Dergisi, 6(4), ss.126-137.
• Gürhan, N. (2015). Diyarbakır’da Yeni Zenginliğin Mekânsal ve Toplumsal Yansımaları: Diclekent ve Metropol Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• İçli, G. (2012). “Kentsel Dönüşüm, Politikalar, Uygulamalar”, Sosyo-Kültürel Farklılık ve Alaşım Mekânları, (Ed. Neslihan Sam, Rıza Sam), Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Kahvecioğlu Kaya, Y. (2010). “Geç Kapitalizm, Tüketim Toplumu ve Kent”, Mekân, Kültür ve Yönetim Perspektifinde 21. Yüzyıl Kentleri, (Ed. Elif Karakurt Tosun), Bursa: Ekin Yayınevi.
• Lefebvre, H. (2013). Kentsel Devrim, (Çev. Selim Sezer), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lefebvre, H.(2014). Mekânın Üretimi, (Çev. Işık Ergüden), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lonsway, B. (2016). Complicated Agency, A Reader in Themed and Immersive Spaces, (Ed.Scott A. Lukas), Carnegie Mellon: ETC Press.
• Özdemir, E. (2012). “Kentin Tanımlanmasında Sosyolojik Yaklaşımlar”, Kent Sosyolojisi, (Ed. Köksal Alver), Ankara: Hece Yayınları, ss. 151-177.
• Özservet, Y.Ç., Doğan, E. (2014). “Creating a Public Space for Children in the City’s Center: The Case of Kasimpasa-Turabibaba Library in İstanbul”, 26. International Building&Life Fair and Congress “Re-Invention of City Center”, 03-05 Nisan, Bursa, Türkiye.
• Perouse, J. F., Danış, A. D. (2005). “Zenginliğin Mekânda Yeni Yansımaları: İstanbul’da Güvenlikli Siteler”, Toplum ve Bilim, S.104, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Ritzer, G. (2011). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek –Tüketim Araçlarının Devrimcileştirilmesi-, (Çev. Şen Süer Kaya), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ritzer, G. (2016). Toplumun McDonaldlaştırılması -Çağdaş Toplum Yaşamının Değişen Karakteri Üzerine bir İnceleme-, Çev. Akın Emre Pilgir, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Savaş Yavuzçehre, P., Şahin, M.(2012). “Türkiye'den Kentsel Dönüşüm: Gelişimi, Hukuki Dayanakları ve Sorunları”, Sosyo-Kültürel Farklılık ve Alaşım Mekânları, (Ed. Neslihan Sam, Rıza Sam), Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Theodore, N., Peck, J., Brenner, N. (2012). “Neoliberal Kentçilik: Kentler ve Piyasaların Egemenliği” (Çev. Şerife Geniş), İdealkent: Neoliberalizm ve Kentsel Eşitsizlikler, S.7, Ankara: Ankara Okulu, ss. 21-37.
• Tümtaş, M. S. (2012). Kent, Mekân ve Ayrışma Kentsel Mekânda Ayrışma Dinamikleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Urry, J. (1999). Mekânları Tüketmek, (Çev. Rahmi G. Öğdül), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Uysal, A. (2015). “Çocuk Coğrafyaları ve Çocukların Gündelik Mekânları”, İdealkent Dergisi, S.17, ss. 46-61.
• Yalçınkaya, Ş. (2015). “Modern Kentin Yeni Kamusal Alanına Çocuk, Alışveriş Merkezleri ve Serbest Zaman Etkinlikleri”, İdealkent Dergisi, S.17, ss. 80-105.
• Aygün, A. (2015). Çocuk şehri Minopolis, Erişim Tarihi: 20.10.2017, http://denizzeynep.blogspot.com.tr/2015/05/cocuk-sehri-minopolis.html
• Canbolat, Ö. (2017). KidzMondo mu Kidzania mı?, Erişim Tarihi: 15.10.2017, http://lulutata.com/yazi/kidzmondo-mu-kidzania-mi-237
• Doğan, E. (2014). Bir şeyi yanlış yapıyor olabilir miyiz?, Erişim Tarihi: 20.10.2017, http://blogcuanne.com/2014/04/24/bir-seyi-yanlis-yapiyor-olabilir-miyiz/
• Gündüz, A. (2014). İlk çocuk şehri: KidzMondo, Erişim Tarihi: 15.10.2017, http://aslihangunduz.blogspot.com.tr/2014/03/ilk-cocuk-sehri-kidzmondo.html
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/concept adresinden 13/ 01/ 17 tarihinde erişildi.
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/roleplay adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/story adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/story adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/story adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/value adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/partners adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• http://www.kidzmondoistanbul.com/guvenlik adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• http://www.kidzmondoistanbul.com/konseptimiz adresinden 06.01.17 tarihinde erişildi.
• http://www.kidzmondoistanbul.com/konseptimiz adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• http://www.kidzmondoistanbul.com/konseptimiz adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• https://www.minopolis.com.tr/biz-kimiz adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• https://www.minopolis.com.tr/hakkimizda adresinden 06.01.17 tarihinde erişildi.
• https://www.minopolis.com.tr/konsept adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• https://www.minopolis.com.tr/konsept adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• https://www.minopolis.com.tr/sehir-haritamiz adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• Kıral, F. (2015). KidzMondo’yu keşfettik, Erişim Tarihi: 19.10.2017, http://fezakiral.blogspot.com.tr/2015/05/kidzmondoyu-kesfettik.html
• KidZania, (2017). Consept. http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/concept adresinden 13/ 01/ 17 tarihinde erişildi.
• KidZania, (2017). Partners. http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/partners adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• KidZania, (2017). Roleplay. http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/roleplay adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• KidZania, (2017). Story. http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/story adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• KidZania, (2017). Value. http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/value adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• KidzMondo, (2017). Güvenlik. http://www.kidzmondoistanbul.com/guvenlik adresinden 16.01.2017 tarihinde erişildi.
• KidzMondo, (2017). Konseptimiz. http://www.kidzmondoistanbul.com/konseptimiz adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• KidzMondo, (2017). Story. http://istanbul.kidzania.com/tr-tr/about_kidzania/story adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• Kuray, B. (2017). Çocukla gezin Kidzania’da, Erişim Tarihi: 17.10.2017, http://cocuklagezin.com/kidzania/kidzania_9/
• Leeloo, (2014), Bir çocuk şehri: KidzMondo, Erişim Tarihi: 21.10.2017, https://haydiannegezmeye.wordpress.com/2014/02/03/bir-cocuk-sehri-kidz-mondo/
• Minopolis, (2017). Biz kimiz. https://www.minopolis.com.tr/biz-kimiz adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• Minopolis, (2017). Konsept. https://www.minopolis.com.tr/konsept adresinden 13.01.17 tarihinde erişildi.
• Özosken, Z. (2014). Kidzania’da bir cumartesi, Erişim Tarihi: 16.10.2017, http://annebaaak.blogspot.com.tr/2014/04/kidzaniada-bir-cumartesi.html,
• Sarı, E. (2017). Emre ile KidZania deneyimimiz, Erişim Tarihi: 13.10.2017, http://kalemimdenhayat.blogspot.com.tr/2017/01/emre-ile-kidzania-deneyimimiz.html
• Yeliz, (2016). İstanbul'da çocukla tatil: Kidzania, Legoland, Sealife, Jurassic Land, Erişim Tarihi: 22.10.2017 http://gununcorbasi.blogspot.com.tr/2016/02/istanbul-cocukla-tatil-kidzania.html
• Yılmaz, M. (2014). KidzMondo Trump: bir eğlence parkı, Erişim Tarihi: 20.10.2017 http://meralyilmaz.blogspot.com.tr/2014/10/kidz-mondo-trump-bir-eglence-parki.html