Content, Actors and Aims of Urban Transformation in Turkey

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 30, 878 - 908, 31.08.2020

Uğur Sadioğlu , Eser Ergönül

https://doi.org/10.31198/idealkent.682756

Cited By: 7

Öz

In the 2000s, important legal arrangements were made that directly and indirectly concern municipalities. While some laws are specifically regulated for a particular metropolitan area, the Municipal Law and the Metropolitan Municipality Law generally regulated the urban transformation practices of the municipalities. Finally, the Law No. 6306 of 2012 on the Transformation of Disaster Risk Areas has made various regulations through the central administration, the Ministry of Environment and Urbanization and TOKI. Regarding these regulations, the Ministry went to give both financial resources and authority and duties to TOKİ and municipalities. Thus, many actors, such as district municipalities, metropolitan municipalities, ministries and administrations, are authorized to carry out important projects. t is seen that the greatest role in this comprehensive and multidimensional policy field is given to the Ministry, subsequently to the metropolitan municipalities and finally to the district municipalities.
In this study, the legislation regulating this multi-actor and complex structure of urban transformation was examined. It is aimed to evaluate urban transformation applications, which have gained a negative image in recent years. As a result, the institutional framework in Turkey has been analyzed and interpreted.

Anahtar Kelimeler

Urban transformation, urban transformation legislation, urban transformation institutions, Law no. 6306

Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Anlamı, Aktörleri ve Amaçları

Öz

Türkiye’de 2000’li yıllarda belediyeleri doğrudan ve dolaylı olarak ilgilendiren önemli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bazı kanunlar özel olarak belirli bir büyükşehir alanına ilişkin düzenlenmişken, Belediye Kanunu ve Büyükşehir Belediyesi Kanunu genel olarak belediyelerin kentsel dönüşüm uygulamalarını düzenlemiştir. Son olarak 2012 tarih ve 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun; merkezi yönetim, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve TOKİ üzerinden çeşitli düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemelerle bizzat ilgili Bakanlık, TOKİ ve belediyelere hem mali kaynak hem de yetki ve görev verilmesi yoluna gidilmiştir. Böylece kentsel dönüşüm konusunda ilçe belediyeleri, büyükşehir belediyeleri, bakanlık ve idareler gibi çok sayıda aktör önemli projeleri yürütmeye çalışmaktadır. Üzerinde durulan bu kapsamlı ve çok boyutlu politika alanında en büyük rolün Bakanlığa, devamında büyükşehir belediyelerine ve son olarak ilçe belediyelerine verildiği görülmektedir.
Çalışmada kentsel dönüşümün bu çok aktörlü ve karmaşık yapısını düzenleyen mevzuat incelenmiştir. Halk nezdinde son yıllarda olumsuz bir imaj kazanan kentsel dönüşüm uygulamalarının sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi amaçlanarak Türkiye’deki kurumsal çerçeve analiz edilerek yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dönüşüm, kentsel dönüşüm mevzuatı, 6306 sayılı Kanun, kentsel dönüşüm kurumları

Kaynakça

• Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun (2012, 31 Mayıs). Resmî Gazete (Sayı: 28309). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6306&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• Akkar, Z. M. (2006). Kentsel dönüşüm üzerine batı’daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye. Planlama, 2, 29-38.
• Akkoyunlu Ertan, K. (2014). Kent ve kentli hakları. Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi.
• Ataöv, A. ve Sevin O. (2007). Türkiye'de kentsel dönüşüme yöntemsel bir yaklaşım. METU JFA, 24 (2), 57-82.
• Bahçeci, H. I. ve Görmez, K. (2018). Türkiye’nin kentsel dönüşüm pratiği. A. Mengi ve D. İşçioğlu (Der.), Kentsel Politikalar içinde (ss. 105-122). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Bayraktutan, Y., Akbulut, F. ve Özbilgin, M. (2016). Mekânsal ayrışma: iktisadi dinamikleri ve Türkiye üzerine bir değerlendirme. Journal of International Social Research, 9(43), 1669-1682. doi: 10.17719/jisr.20164317737
• Beatley, T. (Der.). (2012). Green cities of Europe – global lessons on green urbanism. Washington: Island Press.
• Belediye Kanunu (2005, 13 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 25874). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr /mevzuat?MevzuatNo=5393&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• Berg, L. van den, J. van der Meer ve P. M. J. Pol (2003). Organising capacity and social policies in European cities. Urban Studies, 40 (10), 1959-1978. doi: 10.1080/0042098032000116068
• Bıçkı, D. (2012). Küreselleşme sürecinde kentler: mekansal yarılma, yoksulluk ve Türkiye. M. Zencirkıran (Der.), Dünden bugüne Türkiye'nin toplumsal yapısı içinde (ss. 361-383). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Bulkeley, H. ve Kern, K. (2006). Local government and the governing of climate change in Germany and the UK. Urban Studies, 43(12), 2237-2259. doi: 10.1080=00420980600936491
• Campbell, H. E. ve Corley, E. (2012). Urban environmental policy analysis. New York: M.E. Sharpe.
• Campbell, H., M. Tait ve C. Watkins (2014). Is there space for better planning in a neoliberal world? implications for planning practice and theory. Journal of Planning Education and Research, 34 (1), 45-59. https://doi.org/10.1177/0739456X13514614
• Chan, E., ve Lee, G. K. L. (2008). Critical factors for improving social sustainability of urban renewal projects. Social Indicators Research, 85(2), 243-256. https://doi.org/10.1007/s11205-007-9089-3
• Çoban, A. (2015). Yerel yönetim, kent ve ekoloji. Ankara: İmge Kitabevi.
• Curry, N. (2012). Sustainable rural development in England: policy problems and equity consequences. Local Economy, 27 (2), 95-102. https://doi.org/10.1177/0269094211428864
• Dawe, N. K. ve K. L. Ryan (2003). The faulty three-legged stool model of sustainable development. Conservation Biology, 17(5), 1458–1460.
• Demirkol, S. ve Bereket, B. (2013). Kentsel dönüşümün, 6306 sayılı yasa kapsamında hak ve özgürlükler açısından ele alınması. TBB Dergisi, 108, 23-70. Erişim adresi: https://jurix.com.tr/article/11124
• Erman, T. (1996). Women and the housing environment: the experiences of Turkish migrant women in squatter (Gecekondu) and apartment housing. Environment and Behavior, 28(6), 764-798. doi: https://doi.org/10.1177/001391659602800603
• Erman, T. (1997). Squatter (gecekondu) housing versus apartment housing: Turkish rural-to-urban migrant residents' perspectives. Habitat International, 21(1), 91-106. https://doi.org/10.1016/S0197-3975(96)00048-3
• Franzke, J. (2016). Structure of the local tiers in Germany: trends and challenges in local governance and autonomy. U. Sadioglu ve K. Dede (Der.), Comparative studies and regionally-focused cases examining local governments içinde (ss.51-70). Hershey, Pennsylvania: IGI Global Publishing.
• Holden, M. (2012). Urban policy engagement with social sustainability in metro Vancouver, Urban Studies, 49 (3), 527-542. doi: https://doi.org/10.1177/0042098011403015
• Keleş, R. (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü (2. bs.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Keleş, R. (2013). Kentleşme politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu (2004, 12 Mart). Resmî Gazete (Sayı: 25400). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5104&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• Lenger, F. (2012). European cities in the modern era, 1850-1914. Leiden: Global Oriental, Hotei Publishing.
• McDonald, R. C. (2012). Sustainable buildings: a necessary component of sustainable communities. A. Dale, W. T. Dushenko and P. Robinson (Der.), Urban sustainability-reconnecting space and place içinde (ss.239-267). Toronto: University of Toronto Press.
• OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) (2001). Analytic Report on Sustainable Development, SG/SD(2001)1-14, Paris: OECD.
• Park, R. E. ve Burgess E. W. (Der.). (2016). Şehir kent ortamındaki insan davranışlarının araştırılması üzerine öneriler (P. Karababa-Kayalıgil, Çev.). Ankara: Heretik. (Orijinal eserin yayın tarihi 1925).
• Peng, Y., Lai, Y., Li, X. ve Zhang, X. (2015). An alternative model for measuring the sustainability of urban regeneration: the way foeward. Journal of Cleaner Production, 109, 76-83. doi: https://doi.org/10.1016 /j.jclepro.2015.06.143
• Portney, K. E. (2003). Taking sustainable cities seriously: Economic development, the environment, and quality of life in American cities. Cambridge, MA: MIT Press.
• Rapoport, A. (1983). Environmental quality, metropolitan areas and traditional settlements, HABITAT INTL., 7(3/4), 37-63. doi: https://doi.org/10.1016/0197-3975(83)90033-4
• Sadioğlu, U. (2018). Türkiye ve Almanya’da yaşanan yerel yönetimler reformunun karşılaştırılması: Yeni bir model önerisi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sadioğlu, U. ve Eseroğlu, İ. (2017). Kentsel dönüşümde kültürel birikimin sürekliliği, kimliğin muhafazası ve aidiyetin geliştirilmesi: Konya-Bedesten örneği. U. Ömürgönülşen, M. K. Öktem ve U. Sadioğlu (Der.), Sürdürülebilir kent ve çevre yönetimi üzerine yazılar I içinde (ss. 223-247). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Sadioğlu, U., Tiryaki, V. ve A. Korkmaz (2016). Altındağ belediyesi örneği üzerinden Türkiye’de kentsel dönüşüm politikasının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(3), 757-796. doi: https://doi.org/10.1501 /SBFder_0000002411
• Salet, W. ve A. Thornley (2007). Institutional influences on the integration of multilevel governance and spatial policy in European city-regions. Journal of Planning Education and Research, 27, 188-198. doi: https://doi.org/10.1177/0739456X07307207
• Scott, A. J. (2008). Inside the city: On urbanisation, public policy and planning. Urban Studies, 45 (4), 755-772. doi: https://doi.org/10.1177/0042098007088466
• Smith, N. ve Williams, P. (Der.). (2015). Kentin Mutenalaştırılması. (M. Uzun, Çev.). İstanbul: Yordam Kitap. (Orijinal eserin yayın tarihi 2007). Tekeli, İ. (2011). Kent, kentli haklar, kentleşme ve kentsel dönüşüm yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TÜBA (2016). Kentsel Dönüşüm, Türkçe bilim terimleri sözlüğü. 23 Ocak 2020 tarihinde www.tubaterim.gov.tr adresinden erişildi.
• Wassenberg, F. (2013). Large Housing estates: ideas, rise and recovery – The Bijlmermeer and beyond, Amsterdam: Delft University Press.
• Weber, R. (2002). Extracting value from the city: neoliberalism and urban redevelopment. Antipode, 34 (3), 519-540. doi: https://doi.org/10.1111/1467-8330.00253
• Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun (2005, 5 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 25866). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr /mevzuat?MevzuatNo=5366&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• Yırtıcı, Hakkı (2011). Türkiye’de bir sermaye birikim aracı olarak toprak rantı ve kent mekânının dönüşümü. Mimarlık Dergisi, 362, 62-65. Erişim adresi:http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik& DergiSayi=376&RecID=2802
• 6306 Sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği (2012, 15 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 28498). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16849&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5.