A Paradigm Proposal for the Determination of the Number of Marketplaces and Their Area Sizes

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 34, 1676 - 1692, 31.12.2021

Durdane Demiray , Görkem Gülhan

https://doi.org/10.31198/idealkent.948588

Öz

Marketplaces are decreasing day by day due to the rise of shopping center culture, changing transportation habits and the spread of supermarket chains. The reasons for that, are the changing cultural and economic characteristics as well as the inability to determine the number and size of marketplaces effectively in the districts. Marketplaces that fail to be established in the right place, in the right number, and in the right size are inadequate in terms of service scope. Thus, accessibility to food is damaged and reduced. Planning mistakes made in the access of food products to the society through public spaces indirectly harm the consumption and production processes of food. There are gaps in the literature concerning analytical methods on determining the number and size of the market places. In this study, the relationship between the number of marketplaces and their sizes is identified. The marketplace area per capita and the number of people per marketplace are calculated. Settlements with below the average values are then determined for the mentioned values and developing marketplaces in these regions are proposed. With the mentioned paradigm, it is possible to identify the necessary number and size of marketplaces in case of a future diversion.

Anahtar Kelimeler

Marketplace, Denizli, location choice, regression

Pazaryerlerinin Alansal Büyüklük ve Sayılarının Belirlenmesinde Bir Yaklaşım Önerisi

Öz

Pazaryerleri artan AVM kültürü, değişen ulaşım alışkanlıkları, sanal ulaşımın gelişmesi ve süpermarket zincirlerinin yayılması ile birlikte gün geçtikçe azalmakta ve küçülmektedir. Bu durum sadece değişen kültürel ve ekonomik özellikler ile ilgili değildir. İlçelerdeki pazaryeri sayılarının ve büyüklerinin etkin olarak belirlenememesi de pazaryerlerinin erişilebilirliklerini azaltmaktadır. Doğru yerde, sayıda ve büyüklükte belirlenemeyen pazaryerleri, hizmet kapsamı açısından yetersiz kalmakta, erişilebilirliği düşük olmakta ve yeterli sayıda kişiye ulaşamamaktadır. Böylece gıdaya olan erişilebilirlik zarar görmekte ve azalmaktadır. Gıda ürünlerinin kamusal alanlar üzerinden topluma erişiminde yapılan planlama hataları dolaylı olarak gıdanın tüketim ve üretim süreçlerine zarar vermektedir. Pazar yerlerinin büyüklükleri ve sayılarının belirlenmesinde kullanılan analitik yöntemler ve niceliksel modeller konusunda literatürde boşluklar bulunmaktadır. Bu çalışmada, Denizli’de pazaryeri sayıları ve alansal büyüklükleri arasındaki ilişki çoklu doğrusal regresyon modeli yardımıyla bulunmuştur. Bu doğrultuda, ilçelerdeki pazaryeri sayıları ve alansal büyüklükleri ölçümlenmiştir. İlçelerdeki nüfus verileri de kullanılarak kişi başına düşen pazaryeri alanı ve pazaryeri başına düşen kişi sayıları hesaplanmıştır. Daha sonra anılan değerler açısından ortalama altında kalan yerleşmeler tespit edilerek bu bölgelerde pazaryerlerinin geliştirilmesi önerilmiştir. Önerilen yaklaşım ile farklı yerleşmelerde pazaryerlerinin sayı ve alan büyüklüğü ihtiyaçlarının belirlenebileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pazaryeri, Denizli, Yer seçimi, Regresyon

Kaynakça

• Aksoy, Y. (2009). Pazar yerlerinin Şehir Planlaması standart ve ilkeleri yönünden incelenmesi: İstanbul İli Bakırköy İlçesi Örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 26-39.
• Bayar, R., (2005). CBS yardımıyla modern alışveriş merkezleri için uygun yer seçimi : Ankara. Coğrafi Bilimler Dergisi. 3(2), 19-38.
• Beyhan, H. C., Gizem, E. R. E. N., ve AKTUĞ, B. (2020). Perakende market lokasyonları için CBS tabanlı Çok Kriterli AHP yöntemi ile optimal yer seçimi analizi: İstanbul Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(6), 1032-1050.
• Cheng, E., Li, H., & Yu, L. (2007). A GIS approach to shopping mall location selection.Building and Environment, 42(2), 884-892.
• Çalışkan, V. (2007). Kentsel mekân kullanımındaki farklılıklar üzerine bir yaklaşım: Bursa ve Çanakkale’nin periyodik (haftalık) pazarlarından örnekler. Doğu Coğrafya Dergisi, 12(18), 49-78.
• Denizli Metropolitan Municipality, Real Estate Expropriation Directorate. (2019).
• Denizli Merkezefendi Municipality, Real Estate Expropriation Directorate. (2019).
• Dheena, P., Mohanraj, G. (2011). Multicriteria decision-making combining fuzzy set theory, ideal and anti-ideal points for location site selection. Expert Systems with Applications, 38(10), 13260–13265.
• Eroğlu G.(1976). Kurtuluş Semt Pazarı Araştırması. İTÜ Mimarlık Fakültesi, Bitirme Tezi.
• Gavcar, E., Uçma, T., ve Köroğlu, Ç. (2006). Seyyar pazar esnafının sorunları ve çözüm önerileri (Muğla İli Örneği).
• Gulhan, G., Ceylan, H., ve Haldenbilen, S. (2014). Evaluation of residential area proposals using spatial interaction measure: case study of Denizli, Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 111, 604-613.
• Gunst, R.F., Mason, R.L. (1980) Regression analysis and Its Applications, Marcel Dekker, New York.
• Gülhan, G., Ceylan, H., ve Oral, Y. (2013). Ulaşım talebinin belirlenmesinde erişebilirlik ve arazi kullanım modellerinden yararlanılması, 10. Ulaştırma Kongresi. İMO, İzmir, 26-29.
• Göçer, O. (1984).Şehirlerde ticaret alanları. İTÜ Kütüphanesi Sayı: 1286, Gümüşsuyu.
• Hsu, P. F., & Chen, B. Y. (2007). Developing and implementing a selection model forbedding chain retail store franchisee using Delphi and Fuzzy AHP. Quality and Quantity, 41(2), 275–290. https://doi.org/10.1007/s11135-006-9004-z
• Karadeniz M.(2009). The Importance Of Retail Site Selection In Marketing Management And Hypothetical Approaches Used In Site Selection, 5(3), 79–90
• Kayacan T. & Yirmibeşoğlu F. (2017). Site selection criteria for sports retail sector: Istanbul Case. Current Urban Studies, 5(3), 290–304
• Omurbek, N. & Simsek, A. (2014). Selection of Online Shopping Site Based on Analytic Hierarchy Process and Analytic Network Process Methods. Journal of Management and Economics Studies, 22, 306-327.
• Tabari, M., Kaboli, A., Aryanezhad, M. B., Shahanaghi, K., & Siadat, A. (2008). A new method for location selection: A hybrid analysis. Applied Mathematics and Computation, 206(2), 598–606.
• Tunçel, H. (2003). Anadolu şehirlerinde semt pazarları: Elazığ Örneği. Journal of SocialScience, 49.
• Tunçel, H. (2006). Türkiye'nin kırsal pazar bölgeleri. Ankara Üniversitesi IV. Ulusal Coğrafya (Avrupa Birliği Sürecindeki Türkiye'de Bölgesel Farklılıklar) Sempozyumu (25-26 Mayıs 2006) Ankara. Bildiriler kitabı s. 63-72, Ankara.
• Tunçel, H. (2018). Türkiye’deki periyodik pazarların sınıflandırılması. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü.
• Tümertekin, E; Özgüç N. (1997). Beşeri Coğrafya, Çantay Kitabevi, İstanbul
• TÜİK (Turkish Statistical Institute), 2018. Denizli District Population Data.