Space-Time Convergence that Emerged as a Res-ponse to the Progresses in Transport Technologies: Case of Ankara-İstanbul Trips

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 36, 428 - 463, 02.08.2022

Betül Ertoy Sarıışık , Ebru Vesile Öcalır

https://doi.org/10.31198/idealkent.1067131

Öz

This study aims to find place to space - time convergence concept in city and regional planning and transportation planning disciplines, to observe the results of convergence as a result of rapid transportation systems, to produce original ideas by creating new perspectives in the regulation of transportation systems, and to suggest about the recently increasing new airports, highways and rail systems. In this context, the “convergence” concept, which emerged as a result of shortening of travel times between places due to faster transport vehicles followed by technological developments is researched. With the convergence of space-time, the concepts in the literature and their expressions in the real world are explained. In this study, the value of the distance between places is measured by the travel time, the results of transportation technologies are questioned and convergence is evaluated. The development of transportation technologies is discussed in the historical process. In the case study, the relationship between the development of transportation technologies and changing travel times with travel costs is also investigated.

Anahtar Kelimeler

Transport shaping space, convergence, shrinking world

Ulaşım Teknolojilerinin Gelişmesiyle Ortaya Çıkan Mekân-Zaman Yakınsaması: Ankara-İstanbul Yolculukları Örneği

Öz

Bu çalışma, “mekân-zaman yakınsaması” kavramına şehircilik ve ulaşım planlaması disiplinlerinde yer bulmak, hızlı ulaşım sistemlerinin neden olduğu yakınsaklık ile meydana gelen sonuçları gözlemlemek, ulaşım sistemlerinin düzenlenmesinde yeni bakış açıları oluşturarak özgün fikirler üretebilmek ve günümüzde hızla artan yeni havaalanları, otoyollar ve raylı sistemler üzerine düşündürmek amacıyla ele alınmıştır. Bu kapsamda teknolojik gelişmeler sayesinde hız kazanan ulaştırma araçlarının yerler arasında seyahat sürelerini kısaltmasıyla ortaya çıkan “yakınsama” kavramı araştırılmaktadır. Mekân-zaman yakınsaması ile birlikte konu ile ilişkili olarak literatürde yer alan kavramlar ve gerçek dünya üzerinde ne ifade ettikleri açıklanmaktadır. Yerler arası mesafenin değerinin seyahat süresi ile ölçüldüğü bu çalışmada, ulaşım teknolojilerinin sonuçları sorgulanmakta, yakınsamanın değerlendirmesi yapılmaktadır. Örnek vaka analizi için seçilen Ankara-İstanbul arasında ulaşım teknolojilerinin gelişimi tarihsel süreç içerisinde ele alınarak mekânsal değişimin etkileri tablo ve grafiklerle ortaya koyulmuştur. Ankara-İstanbul arasındaki seyahat sürelerinin değişimi ulaşım teknolojilerindeki gelişme ile açıklanmakta ve yakınsama ile ilgili ilişkiler kurulmaktadır. Örnek vaka analizi içerisinde ulaşım teknolojilerinin gelişimi ile değişen seyahat sürelerinin seyahat ücretleri ile olan ilişkisi araştırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ulaşımın mekânı şekillendirmesi, Yakınsama, Küçülen dünya

Kaynakça

• Aghdam, Y.G. (2011). Türkiye Selçuklularında ulaşım ve iktidar. CIEPO 6. Ara Dönem Sempozyumun’da sunulmuş bildiri. Uşak.
• Banister, D. (2011). The trilogy of distance, speed and time. Journal of Transport Geography,19(4), 950-959.
• Baskıcı, M. (2009). Bizans döneminde Anadolu-iktisadi ve sosyal yapı. Ankara: Phoenix Yayınları. 225-229.
• Bauman, Z. (1999). Küreselleşme: toplumsal sonuçları. (Çev. A. Yılmaz) İstanbul:Ayrıntı Yayınları. (Eserin orjinali 1998’de yayımlandı). 8-15.
• Bolak, A.A. (1985). Vakıflar. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları. 96-97.
• Charles, H. C. (1894). The theory of transportation. Publications of the America Economic Association. USA. 114-115.
• Durgun, B. (2006). Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye’de karayolu ulaşımı ve İzmir uygulamalari. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(13),25-49.
• Geçmiş yıllara ait seyahat ücretleri. 10 Şubat 2018 tarihinde https://ekopar.tr.gg/%2A--k1-T-.-C-.--k2--T-Ue-RK%26%23304%3BYE-CUMHUR%26%23304%3BYET%26%23304%3B--h-nde---ZAMAN-%26%23304%3B%C7%26%23304%3BNDEK%26%23304%3B--PARANIN-SATIN-ALMA-DE%26%23286%3BERLER%26%23304%3B-%2A-_-1.htm adresinden erişildi.
• Geçmiş yıllara ait asgari ücretler. KPM Vergi. 09 Temmuz 2018 tarihinde https://kpmgvergi.com/PratikBilgiler/SosyalSigortalarVeIsHukukuBilgileri/Pages/Yillar-Itibariyla-Gunluk-Ve-Aylik-Asgari-Ucretler.aspx adresinden erişildi.
• Geçmiş yıllara ait ortalama maaş. İnternet Haber. 09 Temmuz 2018 tarihinde http://www.internethaber.com/yeni-memur-maaslari-2018-2019-unvanlara-gore-zamli-tam-liste-foto-galerisi-1802231.htm?page=7 adresinden erişildi.
• Giddens, A. (1994). Sosyoloji: eleştirel bir yaklaşım. (Çev. H. Özel, C. Güzel). İstanbul:Birey Yayınları. (Eserin orjinali 1989 yılında yayımlandı). 99-101.
• Giddens, A. (2014). Modernligin sonuçları. (Çev. E. Kuşdil). Istanbul: Ayrıntı Yayınları. (Eserin orjinali 1990 yılında yayımlandı).6.Baskı, 110-115.
• Gumilev, L.N. (1999). Ancient Turks. M., chapter IV: Silk and caravan path. p. 252-264
• Harries, K. D. (1999). Mapping crime: principle and practice. Washington: US Department of Justice, Office of Justice Programs. Crime Mapping Research Center.
• Harvey, D. (2003). Postmodernliğin durumu: kültürel değişimin kökenleri. (Çev. S. Savran). İstanbul: Metis Yayınları. (Eserin orjinali 1989 yılında yayımlandı). 102-135.
• İlter, İ. (1969). Tarihi Türk hanları. Ankara: Karayolları Genel Müdürlüğü Yayınları. 77-78.
• Janelle, D. (2001). Time-space in geography. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences,ISBN: 0-08-043076-7. 15746-15749.
• Janelle, D. G. (1968). Central place development in a time‐space framework. The Professional Geographer, 20(1), 5-10.
• Janelle, D. G. (1973). Measuring human extensibility in a shrinking world. Journal of Geography, 72(5), 8-15.
• Keegan, J. (1995). Die Kultur des Krieges. Deutschland. 22-23.
• Kent, A. M., Phipps, C., Schwarz, E. ve Blasquez Cano, M. (2018). Fashion space and place: convergence of consumer experience. Nottingham Trent University.
• Kijek, T. ve Matras-Bolibok, A. (2018). Innovativeness of European Regional Space: Convergence or Divergence?. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, 17(1).
• Kirsch, S. (1995). The incredible shrinking world? Technology and the production of space. Environment and Planning D: Society and Space, 13(5), 529-555.
• Knowles, R. D. (2006). Transport shaping space: differential collapse in time–space. Journal of transport geography, 14(6), 407-425.
• Küçükkalay, M. (1997). Endüstri devrimi ve ekonomik sonuçlarının analizi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2),51-68.
• L’Hostis, A. (2013). Theoretical models of time-space: the role of transport networks in the shrinking and shrivelling of geographical space. In Methods for Multilevel Analysis and Visualisation of Geographical Networks (pp. 55-66). Springer, Dordrecht.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi. (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel Yayınları. (Eserin orjinali 1974 yılında yayımlandı). 124-138.
• Llyod, S. (1997). Türkiye’nin tarihi, bir gezginin gözüyle Anadolu uygarlıkları. (Çev. E. Varinoğlu). Ankara: Tübitak. Yayınları. (Eserin orjinali 1989 yılında yayımlandı). 135-136.
• Marshall, B. (2004). Katı olan her şey buharlaşıyor. (Çev.Ü. Altuğ, B. Peker). İstanbul:İletişim Yayınevi. (Eserin orjinali 1982’de yayımlandı). 42-43.
• Müderrisoğlu, A. (2007). Cumhuriyet’in kurulduğu yıl Türkiye ekonomisi. Deniz Bank Yayınları.12-32.
• Öztuna, Y. (1969). Türk tarihinden yapraklar. İstanbul: MEB Yayınları. 83-84.
• Rodrigue, J. P. (2017). The geography of transport systems. Department of Global Studies and Geography. Hofstra University.
• Tütengil, C. O. (1960). Türkiye'de içtimai değişmeler ve yol. Sosyoloji Konferansları, (1), 22.
• Yazıcı, N. (1989). Tanzimatta haberleşme. (Yayınlanmamış Bildiri.) Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Mezunları Derneği 150'nci Yıldönümü, Tanzimat Ekonomisi Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri. İstanbul.