Reading the Concept of Urban Consciousness Through Ruşen Keleş's Conceptual Framework

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 37, 1246 - 1268, 14.11.2022

Hazal Ilgın Bahçeci Başarmak , İrem Ece Akpinar

Öz

The relationship between urban life and civilization, which has developed in the historical process, has led to the recognition of the city as the cradle of civilization, as well as the perception of behaviors such as politeness and good manners as characteristics specific to urban people. The emphasis of Ruşen Keleş is on the fact that the city is a phenomenon that gives people the awareness of protecting the values of the city and its environment, instilling awareness and responsibility of urbanity and the city is a mirror of the economic and social systems. This relationship established between the city and the people living in the city has resulted in the reflection of all the characteristics of the social structure to the city, together with its beauties and diseases. Keleş has attributed a special importance to the urban consciousness, especially in terms of the solution of urban and urbanization problems in Turkey. The aim of the study is to examine the concept of urban awareness through the conceptual framework and emphasis of Keleş and to reveal his evaluations on the cities of Turkey and the urbanization process.

Anahtar Kelimeler

Urban consciousness, urban identity, urban culture, participation, Turkey

Kentlilik Bilinci Kavramını Ruşen Keleş’in Kavramsal Çerçevesi Üzerinden Okumak

Öz

Tarihsel süreç içinde gelişen kentsel yaşamla uygarlık arasındaki ilişki, kentin uygarlığın beşiği olarak kabul edilmesinin yanı sıra, kibarlık ve görgü gibi davranışların da kent insanına özgü özellikler olarak algılana gelmesine neden olmuştur. Bu noktada Ruşen Keleş’in vurgusu, kentin insana, kentsel yaşama dair değerlere sahip çıkma bilinci, diğer bir deyişle, kentlilik bilinci ve sorumluluğu kazandıran bir olgu olduğu ve buradan hareketle de kentin bağlı olduğu ekonomik ve toplumsal dizgelerin bir parçası, minyatürü ya da aynası olduğu üzerinedir. Kent ve kentte yaşayan insan arasında kurulan bu karşılıklı ve döngüsel ilişki, toplumsal yapının tüm özelliklerinin güzellikleri ve hastalıklarıyla birlikte kente yansıması sonucunu doğurmuştur. Bu bağlamda Keleş, özellikle Türkiye’de yaşanan kent ve kentleşme sorunlarının çözümü açısından kentlilik bilincine ayrı bir önem atfetmiş; kent kültürü, kent kimliği ve yerel yönetimlerde katılım/vatandaşlık olguları üzerinden bu olguyu gündeme taşımıştır. Çalışmanın amacı, kentlilik bilinci kavramını Keleş’in kavramsal çerçevesi ve vurguları üzerinden inceleyerek, Türkiye kentleri ve kentleşme süreci üzerindeki değerlendirmelerini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Kentlilik bilinci, kent kimliği, kent kültürü, katılım, Türkiye

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. ve Mirioğlu, G. (2020). Balıkesir kent kimliği. International Journal of Geography and Geography Education, (42), 374-399.
• Alp, D. (2021). Kent serisi 12: Ruşen Keleş: Asıl eksiğimiz yönetici bilinci 27 Nisan 2022 tarihinde https://www.gebzehaber.net/kent-serisi-12-rusen-keles-asil-eksigimiz-yonetici-bilinci-5998yy.htm adresinden erişildi.
• Altun, A. ve Mazman, İ. (2020). Sosyal, siyasi ve sivil katılımın gelişiminde kentlilik bilincinin rolü. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 6 (2), 232-248. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kkujebpir/issue/58780/822803
• Alver, K. (2009). Medeniyet, edebiyat ve kültür bağlamında şehirlerin dili. Hece Dergisi 18. Özel Sayısı- Kent ve Kültür Üzerine Notlar, 428-433.
• Birol, G. (2008). Kentlilik bilinci ve Balıkesir’den yarım asırlık bir örnek: Yeni çarşı deneyimi. Ege Mimarlık Dergisi, 65(2), 28-31.
• Can, N., ve Tercan, B. (2007). Prof. Dr. Ruşen Keleş ile söyleşi: Bu dönem, plana karşı tavırların ağırlık kazandığı bir dönemdir. Planlama Dergisi, (2), 49-63.
• Görmez, K. (1991), Şehir ve insan, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Hayta, Y. (2016). Kent kültürü ve değişen kent kavramı. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 165-184.
• Kalabalık, H. (2005) Avrupa Birliği ülkeleriyle karşılaştırmalı yerel yönetim hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Kartal, S. K. (1992), Kentlileşme. Ankara: Adım Yayıncılık
• Kaya, E. (2003). Kentleşme ve kentlileşme. İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Keleş, R. (1980). Kentbilim terimleri sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Keleş, R. (1997). Siyaset dışı planlamadan planlamasız siyasete (Kentbilim tartışmalarına katkı). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52 (01), DOI: 10.1501/SBFder_0000001993
• Keleşi R. (1999). Kentbilim terimleri sözlüğü, Ankara: İmge Yayınevi.
• Keleş, R. (2005). Kent ve kültür üzerine. Mülkiye Dergisi, 29(246), 9-18.
• Keleş, R. (2010). Türkiye’de kentleşme kime ne kazandırıyor? İdealkent, 1(1), 28-31.
• Keleş, R. (2011). Kentleşme politikası. Ankara: İmge Yayınevi.
• Keleş, R. (2012). Kamusal alan, kentleşme ve kentlilik bilinci, Güney Mimarlık Dergisi, 10, ss.10-12
• Keleş, R. (2014). 100 soruda Türkiye’de kentleşme, konut ve gecekondu. Ankara: Cem Yayınevi.
• Keleş, R. (2015). Yerel yönetimler ve insan hakları, (1993-2014). (Der. Ruşen Keleş), Kent, Kentsel Siyaset ve Çevre Yazıları içinde (ss.398-412). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları
• Keleş, R. (2016). Kentlileşme, (Der. Melih Ersoy) Kentsel planlama: ansiklopedik sözlük içinde (ss.214-216). İstanbul: Ninova Yayınları
• Keleş, R. (2021). Kentbilim terimleri sözlüğü, Ankara: İmge Yayınları.
• Keleş, R. ve Unsal, A. (1982). Kent ve siyasal şiddet, Ankara: A.Ü. S.B.F. Basımevi.
• Keleş, R. Y. (1997). Siyaset dışı planlamadan planlamasız siyasete (kentbilim tartışmalarına katkı). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 52 (01). DOI: 10.1501/SBFder_0000001993
• KENTGES (2009). Kentleşme Şûrası “sonuç bildirgesi”, 10 Nisan 2022 tarihinde https://kentges.csb.gov.tr/kentlesme-surasi-2009-i-284 adresinden erişildi
• Meydan Yıldız, S. G. (2018). Kültürün mekânsal değişimler üzerindeki etkisi, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(3),173-184. https://doi.org/ 10.30855/gjeb.2018.4.3.004
• Mumford, L. (2007). Tarih boyunca kent-kökenleri, geçirdiği dönüşümler ve geleceği. (Çev. Tamer Tosun ve Gürol Koca) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Proshansky, H. M., Fabian, A. K., ve Kaminoff, R. (1983). Place-identity: Physical world socialization of the self. Journal of Environmental Psychology, 3(1), 57–83. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(83)80021-8
• Tekeli, İ (1991). Kent planlaması konuşmaları. Ankara: Mimarlar Odası Yayınları.
• Wirth, L. (2002). Bir yaşam biçimi olarak kentlileşme, (Der. ve Çev. Ayten Alkan, Bülent Duru) 20. Yüzyıl Kenti içinde (ss.77-106). Ankara: İmge Yayınevi
• Yörükhan, T. (2006). Şehir sosyolojisinin ve insan ekolojisinin teorik temelleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.