Kent Yaşamının Dışına İtilen Filistinli Mültecilerin ‘Kamp Tipi Yaşamı’: Dehümanizasyon Kavramı Etrafında Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 43, 244 - 275, 30.04.2024

İbrahim Oğulcan Erayman

https://doi.org/10.31198/idealkent.1430945

Öz

Bu çalışma, İsrail’in Filistinli mültecilere yönelik uyguladığı şiddet içeren eylemlerin dehümanizasyon kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini soruşturma amacıyla yazılmıştır. Kabaca, bir kişi ya da grubun onu insan yapan vasıf ve haklarından azade kılınma çaba ve eylemleri olarak tanımlayabileceğimiz dehümanizasyon ve İsrail’in Filistinli mültecilere yönelik şiddet eylemlerinin içeriği arasındaki yakınlık bizi bu soruşturmaya itmiştir. Bununla birlikte bize göre Filistinli mülteciler yalnızca bu şiddet biçimlerinden etkilenmeleriyle değil, ‘kamp tipi yaşama’ mahkûm hayatlarıyla da ayrı bir dehümanize edici sürece daha maruz kalmaktadır. Mülteci dehümanizasyonu; ‘kamp tipi yaşama’ sıkışmış hayatları, en temel insani ihtiyaçlarının bile temini noktasında ciddi eksikliklerin yaşanmasıyla Filistinli mülteciler vakasında bize göre oldukça görünür olmaktadır. Bu noktada bizim iddiamız Filistinli mültecilerin çifte bir dehümanizsayon süreciyle yüzleştiğidir. Bunların ilki ve en görünür olanı, İsrail’in şiddet eylemleri ve Filistin topraklarındaki yayılmacı politikalarının neredeyse meşrulaştırıcı zemini oluşturmaya başlayan onların gözünde Filistinlilerin ‘insan’ vasfı taşımayan, hakları olmayan kişiler olarak görülmesidir. İkinci bir dehümanizasyon boyutu olarak, yine İsrail’in şiddet eylemleriyle doğrudan bağlantılı olarak, Filistinli mülteciler için artık kamp yaşamının gerçek hayatın ta kendisi olması, geçici olarak oluşturulan acil yardım mantığının kalıcılaşmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Kamp Tipi Yaşam, Dehümanisazyon, Filistinli Mülteciler

The 'Camp Type Life' of Palestinian Refugees Pushed Out of Urban Life: An Evaluation around the Concept of Dehumanization

Öz

This study is written to investigate whether Israel's violent acts against Palestinian refugees can be considered within the scope of dehumanisation. The closeness between dehumanisation, which can be roughly defined as the efforts and actions to deprive a person or group of the qualities and rights that make them human, and the content of Israel's acts of violence against Palestinian refugees led us to this investigation. However, Palestinian refugees are subjected to another dehumanising process not only by being affected by these forms of violence but also by their lives condemned to 'camp-type living'. In our opinion, refugee dehumanisation is quite visible in the case of Palestinian refugees with their lives stuck in 'camp-type life' and serious deficiencies in the provision of even the most basic humanitarian needs. At this point, we claim that Palestinian refugees face a double dehumanisation process. The first and most visible of these is the view of Palestinians as people who do not have the qualities of 'human beings' and do not have rights in their eyes, which has started to constitute almost the legitimising ground for Israel's violent acts and expansionist policies in the Palestinian territories. As a second dimension of dehumanisation, again in direct connection with Israel's acts of violence, the camp life has become the real life for Palestinian refugees and the temporary logic of emergency aid has become permanent.

Anahtar Kelimeler

Camp Type Life, Dehumanization, Palestinian Refugees

Kaynakça

• Abdulsalam, F. ve Semerci, A. (2023). İsrail'in Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 14 bin 532'ye yükseldi. Erişim Tarihi: 20 Şubat 2024 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-gazze-seridine-duzenledigi-saldirilarda-oldurulenlerin-sayisi-14-bin-532ye-yukseldi/3062039 adresinden erişildi.
• Abreek-Zubiedat, F. ve Nitzan-Shiftan, A. (2020). Being citizens of the City of Gaza: the resettlement of the Al-Shati Refugee Camp at Sheikh Radwan 1967-1982. Citizenship Studies, 24(8), 1030-1046. DOI: 10.1080/13621025.2020.1768221
• Al-Haq (2009). Operation Cast Lead: A statistical analysis. Ramallah: Al Haq.
• Agamben, G. (2020). Kutsal insan: Egemen iktidar ve çıplak hayat. (İsmail Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Agier, M. (2008). On the margins of the world: the refugee experience today. Cambridge: Polity Press.
• Al Saqqa, M. (2009). War diary from Khan Yunis: “My life is not my life.” Review of Women’s Studies, 5, 8–22.
• Arnds, P. (2021). Wolf at the door: Migration, dehumanization, and rewilding the world. London: Bloomsbury.
• Ball, A. (2012). Palestinian literature and film in postcolonial feminist perspective. London: Routledge.
• Bauman, Z. (2018a). Iskarta hayatlar: Modernite ve safraları. (Osman Yener, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Bauman, Z. (2018b). Kuşatılmış toplum. (Akın Emre Pilgir, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. ve Lyon, D. (2016). Akışkan gözetim. (Elçin Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bruneau, E., Kteilyt, N. ve Laustsen, L. (2018). The unique effects of blatant dehumanization on attitudes and behavior towards Muslim refugees during the European ‘refugee crisis’ across four countries. European Journal of Social Psychology, 48, 645-662. https://doi.org/10.1002/ejsp.2357
• Dahlan, A.S(1990). Housing demolition and refugee resettlement schemes in the Gaza Strip. GeoJournal, 21(4), 385-395. https://www.jstor.org/stable/41144849
• Dodd, P. ve Barakat, H. (1970). Palestinian refugees of 1967: a sociological study. The Muslim World, 60(2), 123-142. https://doi.org/10.1111/j.1478-1913.1970.tb03002.x
• Ebu Iyşe, N. (2017, Mayıs 18). Gazze’deki Eş-Şati Mülteci Kampı’nda ‘Nekbe’ izleri. Anadolu Ajansı. 25 Kasım 2023 tarihinde, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/gazzedeki-sati-multeci-kampinda-nekbe-izleri/820146 adresinden erişildi.
• Esses, V.M., Veenvliet, S., Hodson, G. ve Mihic L. (2008). Justice, morality, and the dehumanization of refugees. Social Justice Research, 21, 4–25. https://doi.org/10.1007/s11211-007-0058-4
• Esses, V.M., Medianu, S. ve Sutter, A. (2020). The dehumanization and rehumanization of refugees. M. Kronfeldner (Der.), The Routledge Handbook of Dehumanization içinde (ss.275-291). London: Routledge.
• Gani G. ve Jamal A. (2022). Half-statelessness and Hannah Arendt’s citizenship model: The case of Palestinian citizens of Israel. Mediterranean Politics, 27:3. 391-410. DOI: 10.1080/13629395.2020.1824377
• Grosbard, O. (2003). Israel on the couch: The psychology of the peace Process. NY: State University of New York Press.
• Günenç, Ö.F. ve Karadeniz, S. (2017). Bir mülteci kampı ethosu üzerine. Mimarlık Dergisi, 393, 58-63.
• Harel, A. (2009, 6 Şubat). The Philosopher Who Gave the IDF Moral Justification in Gaza. Haaretz. Erişim Tarihi: 20 Şubat 2024 tarihinde https://www.haaretz.com/2009-02-06/ty-article/the-philosopher-who-gave-the-idf-moral-justification-in-gaza/0000017f-dc4e-d3ff-a7ff-fdeecc320000?v=1708453357504 adresinden erişildi.
• Haslam, N., Loughnan, S., Reynolds, C. ve Wilson, S. (2007). “Dehumanization: A New Perspective.” Social Personality and Psychology Compass 1(1): 409-422.
• Haslam, N. ve Loughnan, S. (2014). Dehumanization and infrahumanization. Annual Review of Psychology, 65, 399–423. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-010213-115045
• Haslam, N. (2020). The Social Psychology of Dehumanization. M. Kronfeldner (Der.), The Routledge Handbook of Dehumanization içinde (ss. 127-144). London: Routledge.
• Hutton, D. ve Hutton, C. (2018). Batı Şeria’daki üç kampta yaşayan Filistinli mülteci öğrencilerin iyimserlik ve geleceğe yönelik algıları. Middle East Journal of Refugee Studies, 3(1), 19-37. https://doi.org/10.12738/mejrs.2018.3.1.0002
• Johnson P. (2010). Displacing Palestine: Palestinian householding in an era of asymmetrical war. Politics & Gender, 6(2), 295-304. doi:10.1017/S1743923X10000103
• Kemp, M. (2011). Dehumanization, guilt and large group dynamics with reference to the West, Israel and the Palestinians. British Journal of Psychotherapy, 27(4), 383–405. https://doi.org/10.1111/j.1752-0118.2011.01250.x
• Kronfeldner, M. (2020). Introduction: mapping dehumanization studies. M. Kronfeldner (Der.), The Routledge Handbook of Dehumanization içinde (ss. 1-36). London: Routledge.
• Kuttab, D. (2023). It’s Not Just the Killing. Why Must Israel Dehumanize Palestinians?. Erişim Tarihi: 21 Şubat 2024 tarihinde https://newrepublic.com/article/177526/israel-defense-forces-dehumanize-palestinians adresinden erişilmiştir.
• Levi, P. (1996). Survival in Auschwitz: The Nazi assault on humanity. (S. Woolf, çev.). Touchstone: Simon & Schuster.
• Leyens, J.-P., Paladino, P. M., Rodriguez-Torres, R., Vaes, J., Demoulin, S., Rodriguez-Perez, A., ve Gaunt, R. (2000). The emotional side of prejudice: The attribution of secondary emotions to in groups and out groups. Personality and Social Psychology Review, 4(2). 186-197.
• Machery, E. (2020). Dehumanization and the loss of moral standing. M. Kronfeldner (Der.), The Routledge Handbook of Dehumanization içinde (ss. 145-158). London: Routledge.
• Marx, E. (1992). Palestinian Refugee Camps in the West Bank and the Gaza Strip. Middle Eastern Studies, 28(2). 281-294. https://www.jstor.org/stable/4283493
• Medianu, S. (2014). The Role of the media in the automatic dehumanization of refugees" Electronic Thesis and Dissertation Repository. https://ir.lib.uwo.ca/etd/2287
• Öztürk, S. (2018). Ortadoğu’da Filistinli mülteciler: Mülteci kampları ve sorunları üzerine. III. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi, 49-62.
• Pileggi, T. (2015). New deputy defense minister called Palestinians ‘animals.’ The Times of Israel, Erişim Tarihi 21.02.2024 https://www.timesofisrael.com/new-deputydefenseminister-called-palestinians-animals/. Adresinden erişildi.
• Peteet, J. (2005). Landscape of hope and despair: Palestinian refugee camps. University of Pennsylvania Press.
• Reuters. (2023). UNRWA chief: Dehumanization of Palestinians enable Israeli attacks. Erişim Tarihi: 21 Şubat 2024 https://www.reuters.com/world/middle-east/unrwa-chief-says-dehumanization-palestinians-enable-israeli-attacks-2023-12-10/ adresinden erişildi.
• Qabaha, A. ve Bilal, H. (2021). The Nakba continues: the Palestinian crisis from the past to the present. Janus Unbound, 1(1), 30-42. doi:10.2021/ju.v1i1.2315.
• Ramadan, A. (2008). The guests’ guests: Palestinian refugees, Lebanese civilians, and the war of 2006. Antipode, 40(4), 658–677. DOI:10.1111/j.1467-8330.2008.00628.x
• Reed, B. (2019, Aralık 11). Benjamin Netanyahu says Israel is ‘not a state of all its citizens’. The Guardian (Erişim Tarihi: 1 Aralık 2023 tarihinde, https://www.theguardian.com/world/2019/mar/10/benjamin-netanyahu-says-israel-is-not-a-state-of-all-its-citizens adresinden erişildi.
• Shehadeh, R. (2020). When the bulbul stopped singing: Life in Palestine during an Israeli siege. New Hampshire: Truth to Power.
• Said, E.W. (1999). After the last sky: The Palestinian lives. New York: Columbia Universty Press.
• Smith, D. L. (2021). Making monsters: The uncanny power of dehumanization. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• UNRWA (2023). UNRWA in Action, https://www.unrwa.org/sites/default/files/unrwa_in_action_2023_eng.pdf
• UNRWA (2023). What we do, https://www.unrwa.org/who-we-are?__cf_chl_rt_tk=jPonovAduc9JCBFpzGJBO87QLxcgHL0N2JAIYgrrbm8-1708610851-0.0-4093
• Varvin, S. (2018). Mültecilerin insanlıktan uzaklaştırılması: Sürgünlerin imtihanı. N. Keskinöz Bilen (Der.), Psikanaliz ve göç: Gitmek mi kalmak mı? içinde (ss.64-91). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Weiner, M. F. (2023). Palestinian erasure and dehumanization in introductory sociology texts. Critical Sociology, 49(6), 991-1008. https://doi.org/10.1177/08969205221132839
• Yaghi, A. (2019). Voices against erasure, loss, and dehumanization: the year in Palestine. Biography, 42(1). 103-110. 10.1353/bio.2019.0016
• Yalçın, M. G. (2017). Göç psikolojisi. Ankara: Pharmakon Yayınevi.