Ütopik tezahürün ötesinde: Cittaslow hareketi üyeliğine dair mekânsal bir pratik

Year 2025, Issue: 49, 218 - 243

Vefa Saygın Öğütle , Özlem Kuyu Özdamar

https://doi.org/10.31198/idealkent.1658542

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Cittaslow Hareketi’nin Akyaka örneğinde nasıl somutlaştığını, hareketin barındırdığı imkânlar ve karşılaştığı sınırlılıklar bağlamında ilişkisel perspektifle analiz etmektir. Cittaslow Hareketi, endüstri kentine alternatif bir kente dair talebin kurumlaştığını gösterir. TÜBİTAK destekli nitel bir araştırmaya dayanan makale, Cittaslow Hareketi’ni temelini sosyoekonomik ve sosyokültürel dinamiklerden alan ancak talebini gündelik yaşam akışına odaklamış bir hareket olarak konumlandırması ile özgündür. Saha araştırmasında etnografi yönteminin yanı sıra 30 kişi ile gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış mülakat neticesinde Akyaka’da yaşayanların Cittaslow Hareketi hakkındaki bilgi, tutum, beklentileri hakkında bilgiler elde edilmiştir. Akyaka, Cittaslow Hareketi üyeliğine referandum sonucunda başvurmuştur. Bu bakımdan Akyaka’da mekânı sahiplenme ve mekânı düzenlemeye dair talebin vücut bulduğu görülmektedir. Bununla birlikte Akyaka’daki turizmin tüketim ile karakterize olarak var olagelmesi, Cittaslow Hareketi üyeliğine kabul edilirken öne çıkarılan kriterlere ve hedeflere uygun olmayan sonuçlara neden olmaktadır. Çalışmada bahsi geçen sonuçlar, mekâna temas eden tarafların tercihleri, stratejileri ile mekâna sızan yapısal faktörlerin arasındaki etkileşim dikkate alınarak analiz edilmiştir. İlaveten makalede, Cittaslow Hareketi’nin endüstri kentine dair hız eleştirisi merkezde olmak üzere, gündelik yaşam pratikleri, üretim- tüketim alışkanlıkları, zamanı algılama ve düzenleme tarzları, rutinler gibi mekânsal pratiğe dair bulgular paylaşılmaktadır. George Simmel’in kent hayatının karakteristiklerine yaptığı vurgu, Henri Lefebvre’nin kent hakkı kavramı ve Pierre Bourdieu’nün fiziksel uzam analizleri makalenin teorik çerçevesini oluşturmaktadır.

Keywords

Cittaslow Hareketi , Kent Sosyolojisi , Mekânsal Pratik , Gündelik Yaşam

Ethical Statement

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalında yürütülmekte olan doktora tezinin verilerine dayanan bu makale, TÜBİTAK ARDEB 1002 Programı kapsamında desteklenmiş 223K227 no.lu projeden türetilmiştir. Sunulan bulgu ve veriler, daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamıştır.

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

223K227

Beyond the utopian manifestation: a spatial practice of membership in the cittaslow movement

Abstract

The aim of this study is to analyze how the Cittaslow Movement is embodied in the case of Akyaka with a relational perspective in the context of the opportunities the movement has and the limitations it faces. The Cittaslow Movement demonstrates the institutionalisation of the demand for an alternative city to the industrial city. The article, based on a qualitative research supported by TÜBİTAK, is original in that it positions the Cittaslow Movement as a movement that is based on socioeconomic and sociocultural dynamics but focuses its demands on the flow of daily life. In the field research, in addition to the ethnography method, semi-structured interviews were conducted with 30 people and information was obtained about the knowledge, attitudes and expectations of those living in Akyaka about the Cittaslow Movement. Akyaka applied for membership in the Cittaslow Movement as a result of the referendum. In this regard, it is seen that the demand for space ownership and space regulation has been realized in Akyaka. However, the fact that tourism in Akyaka exists characterized by consumption causes results that do not correspond to the criteria and goals that were put forward when accepting membership in the Cittaslow Movement. The results mentioned in the study were analyzed by taking into account the interactions between the preferences and strategies of the parties in contact with the space and the structural factors that penetrate into the space. In addition, the article shares findings on spatial practices such as daily life practices, production-consumption habits, ways of perceiving and organizing time, and routines, with the Cittaslow Movement's criticism of speed regarding the industrial city at its center. The theoretical framework of the article is grounded in George Simmel’s insights into the characteristics of urban life, Henri Lefebvre’s concept of the right to the city, and Pierre Bourdieu’s analysis of physical space.

Keywords

Cittaslow Movement , Urban Sociology , Spatial Practice , Daily Life

Project Number

223K227

References

• Akçaoğlu, A. (2020). Zarif ve dinen makbul muhafazakâr üst-orta sınıf habitusu (4. baskı). İletişim Yayınları.
• Arlı, A., & Göker, E. (2014). Kent sosyolojisini Bourdieu ve Wacquant ile düşünmek. Cogito, 76, 121–138.
• Bourdieu, P. (2016). Akademik aklın eleştirisi: Pascalca düşünme çabaları. Metis Yayınları.
• Bourdieu, P. (2018). Bir pratik teorisi için taslak: Kabiliye üzerine üç etnoloji çalışması. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cittaslow International. (2021). Cittaslow International charter. https://www.cittaslow.org/content/charter (Erişim tarihi: 5 Kasım 2021)
• Cittaslow International. (2025). Cittaslow International membership 2025. https://www.cittaslow.org (Erişim tarihi: 7 Mart 2025)
• Cittaslow Türkiye. (2021). Cittaslow Akyaka. https://cittaslowturkiye.org/cittaslow-akyaka/ (Erişim tarihi: 4 Kasım 2021)
• Cittaslow Türkiye. (2024). Zorunlu kriterler. https://cittaslowturkiye.org/tr/uyelik-sureci-ve-kriterler/ (Erişim tarihi: 5 Ekim 2024)
• Duyar, M., & Bayram, M. (2019). Overtourism and tourismphobia: Evolution of host and tourism relationship. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 347–362.
• Jones, P., Shears, P., Hillier, D., Comfort, D., & Lowell, J. (2003). Return to traditional values? A case study of Slow Food. British Food Journal, 4(5), 297–304.
• Kozak, M. A., & Bahçe, A. S. (2012). Özel ilgi turizmi (2. basım). Detay Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (2013). Modern dünyada gündelik hayat (3. basım). Metis Yayınları.
• Lefebvre, H. (2015). Mekânın üretimi (3. basım). Sel Yayıncılık.
• NTV. (2011, 25 Ocak). Akyaka sakin şehir. https://www.ntv.com.tr/turkiye/akyaka-sakin-sehir,ti0VXxp470GjNAcQdeSojA (Erişim tarihi: 22 Ekim 2022)
• Savage, M. (2014). Pierre Bourdieu’nün kayıp kent sosyolojisi. Cogito, 76, 106–120.
• Simmel, G. (2006). Modern kültürde çatışma (4. basım). İletişim Yayınları.
• Simmel, G. (2009). Bireysellik ve kültür. Metis Yayınları.
• Urry, J. (2015). Mekânları tüketmek (2. basım). Ayrıntı Yayınları.
• Wacquant, L. (2016). Pierre Bourdieu: Hayatı, eserleri ve entellektüel gelişimi. In G. Çeğin vd. (Ed.), Ocak ve Zanaat. İletişim Yayınları.
• Wacquant, L. (2019). Kenti Bourdieu’yle düşünmek: İlişkisi, ilkeleri ve uygulamaları. İdealkent, 10(26), 146–175.
• Weber, M. (2012). Bürokrasi ve otorite (5. basım). Adres Yayınları.
• Yılmaz, İ., Ünal, A., & Çakır, G. (2015). Sürdürülebilir turizm üzerine bir değerlendirme: Türkiye bağlamı. Mesleki Bilimler Dergisi, 4(2), 55–83.
• Yurtseven, H. R., Kaya, O., & Harman, S. (2010). Yavaş hareketi. Detay Yayıncılık.