ÇOCUK İŞÇİLİĞİ İLE MÜCADELEDE SOSYAL KORUMANIN ROLÜ

Year 2024, , 1 - 34, 01.07.2024

Ferdag Akın , Mustafa Çağlar Özdemir

https://doi.org/10.61127/idusos.1473797

Abstract

Çocuk haklarının temel ihlallerinden biri olan çocuk işçiliği, ulusal ve uluslararası alanda çözüm aranan kritik bir işgücü piyasası sorunudur. Ailenin maddi imkanlarının yetersiz olması çocukları çalışmaya iten temel nedenlerden biridir. Ailelere yapılan doğrudan yardım ve sosyal koruma programları, çocuk işçiliğinin azalmasına ve çocukların okullaşma oranlarının artmasına yardımcı olmaktadır. Nitel yöntem (metod) ve durum çalışması yaklaşımı (metodolojisi) ile hazırlanan çalışmada 2018-2023 döneminde çocuk işçiliğiyle mücadelede iki boyutlu inceleme yapılmıştır. İlk aşama sosyal koruma programı uygulayan ülkelerin ILO bölge sınıflandırması çerçevesinde incelenmesidir. Avrupa Birliği sosyal koruma programı da bu kısımda ülkelere ek olarak incelenmiştir. Çalışmanın ikinci aşaması Türkiye’de çocuk işçiliği ile mücadelede yürütülen sosyal koruma uygulamalarını içermektedir.
İnceleme sonucunda çocuk işçiliği ile mücadelede uluslararası alanda yürütülen sosyal koruma uygulamalarında çocuk ve aileyi korumaya yönelik nakdi yardımların öne geçtiği görülmektedir. Bunun yanında eğitim ve gıda yardımı, boş zaman ödeneği, ücretsiz kreş yardımı gibi uygulamalara da rastlanmıştır. Avrupa Birliği genel uygulamasında çocuk yoksulluğunu ve sosyal dışlanmayı önlemek ve mücadele etmek için Avrupa Çocuk Garanti’sinin varlığı da öne çıkmaktadır. Türkiye’de konu kapsamında birçok kurumun yürüttüğü uygulamalara rastlanmıştır. Şartlı nakit transferi programı öne çıkan uygulamalar arasındadır. Sonuç olarak halen çocuk işçiliği ile mücadelede uygulanan en etkili programın sosyal korunma kapsamını genişletmek olduğu anlaşılmaktadır.

Keywords

Çocuk, Çocuk İşçiliği, Sosyal Koruma, Mücadele

References

• 102 No’lu Sosyal Güvenlik (Asgari Standartlar) Sözleşmesi, https:// www.ilo.org
• 138 Sayılı İstihdamda Asgari Yaşa İlişkin Sözleşme, https://www.ilo.org
• 182 No’lu En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi, https://www.ilo.org
• ANSES (National Social Security Administration, Argentina), (2022). https://www.anses.gob.ar/hijos
• Aykaç, M., Murat, G. (2018), ‘’ Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Gündemi Bağlamında Çocuk İşçiliğinin Önlenmesinde Sosyal Koruma Tabanları’’, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi
• Baxnaano – National Safety Net Programme. Mogadishu: Ministry of Labour and Social Affairs. https:// baxnaano.so
• Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi, https://www.unicef.org
• Canal del Congreso. “Noticias Del Congreso – DOF Publica Decreto Que Eleva A Rango Constitucional Programas Sociales”. https://www.canaldelcongreso.gob.mx
• China Daily, (2021). “More than Money Needed to Help Families Grow’’. https://www.chinadaily.com.cn
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (2017 - 2023). Çocuk İşçiliği İle Mücadele Ulusal Programı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü, Genel Yayın No: 63, Ankara
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı: Çocuk İşçiliği İle Mücadelede Öğretmen El Kitabı, (2007). Genel Yayın No:148, Ankara
• Çelik, A., “AB Sürecinin En Uyumsuz Alanı: Sosyal Haklar”, Birikim, S. 184–185
• Çelik, H., (2019). Çocuk İşçiliği (Sivas Örneği). 6-7. Sivas: Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Çocuk İşçiliği ve Eğitim Öğretmen El Kitabı, https://www.csgb.gov.tr Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, https://www.mevzuat.gov.tr
• Çöpoğlu, M. (2018), ‘’Türkiye’de Çocuk İşçiliği’’, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 14, S:357-398
• Engels, F., (1997). İngiltere'de Emekçi Sınıfın Durumu, Ankara
• Erol, S.İ. (2021), ‘’ Covid-19'un Çocuk İşçiliği Üzerindeki Etkileri: Alınması Gereken Önlemler’’, Sosyal Çalışma Dergisi (2021) 5 (1), 27-35
• Gül, T., Öztürk, M., (2020). Çocuk İşçiliğinin Nedenleri Üzerine Kavramsal Bir Çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S:38, s.130-148.
• Günoz, M., (2007). Türkiye’de Çocuk İşçiliği Sorunu ve Çözüm Önerileri, Uzmanlık Tezi.
• https://www.portugal.gov.pt
• ILO 2021e., Towards Solid Social Protection Floors? The Role of Non-Contributory Provision during the COVID-19 Crisis and Beyond. ILO Brief. https://www.social-protection.org
• ILO, UNICEF and WFP. (2022). The Future of Social Protection in Libya. Geneva.
• ILO, UNICEF, (2022). The Role Of Social Protection İn The Elimination Of Child Labour
• ILO, UNICEF, Child Labour: Global Estimates 2020, Trends And The Road Forward, https://www.ılo.org
• ILO-UNICEF, (2023). ‘’ More Than a Billion Reasons: The Urgent Need To Build Universal Social Protection For Children’’, https://www.unicef.org
• Kalaycı, C. Karadeniz, M. (2023), ‘’Çocuk Yoksulluğu ve Çocuk İşçiliğinin Önlenmesinde Sosyal Korumanın Rolü’’ Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 9 (2) 2023, 207-229
• Kapar, R., ‘’Sosyal Adalet İçin Daha Fazla Sosyal Koruma’’, 2. Ulusal Sosyal Politika Kongresi, 102-140
• Korea Ministry of Health and Welfare. Press Release, “Seven-Year-Olds Now Eligible to Receive Child Benefits, Starting in April”. https://www.mohw.go.kr
• Kul Parlak, N. ve Uludağ Güler, Ç. (2022). ‘’Covıd-19 Gölgesinde Çocuk İşçiliği’’, Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 49-66
• Lazutka, Romas, Arunas Poviliunas, and Laima Zalimiene. 2019. “Lithuania Introduces a Universal Child Benefit to Tackle Child Poverty”. European Commission, European Social Policy Network. ESPN Flash Report. https://ec.europa.eu
• Library of Congress, (2022). “Italy: Single and Universal Allowance for Dependent Children Established”. Washington, DC: Library of Congress. https://www.loc.gov
• Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2021/2022, https://sgb.meb.gov.tr
• Mozambik Çocuk Hibesi 0-2 Yaş, https://www.transfer.cpc.unc.edu Narmanlıoğlu, Ü. (2000). “İş Hukukunda Çocukların Korunması”, Sefullah Edis’e Armağan (Yayına Hazırlayan Zafer Gören), Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, İzmir
• Örnek, A.Ş., Şarman, S.A., Azazi, H., (2020). Çalışan Çocuklar Gerçeği: Hatay Örneği, Management and Political Sciences Review,182-220.
• Poland Ministry of Family and Social Policy. https://www.gov.pl
• Revista de la Seguridad Social. ‘’ Estos serán los importes del Ingreso Mínimo Vital en 2022” https://revista.seg-social.es
• Scottish Child Payment: How It Works. https://www.mygov.scot/scottish-child-payment.
• Şenkal, A., (2021). Sosyal Korumada Küresel Boyutlar: Sorunlar ve Temel Tartışmalar, İnsan&İnsan, S:30
• TÜİK, (2022), Sosyal Koruma İstatistikleri, www.tuik.gov.tr
• TÜİK, (2022), Türkiye Çocuk Araştırması, www.tuik.gov.tr
• TÜİK, (2022). İstatistiklerle Çocuk, www.tuik.gov.tr
• Türk Dil Kurumu (TDK), https:/www.tdk.gov.tr
• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), https:/www.ilo.org
• UNICEF 2020e, Social Protection for Children and Families in the Context of Migration and Displacement during COVID-19. Technical Note. https://www.unicef.org
• Uruguay Ministerio de Desarrollo Social, Medidas 2022: ‘’Eliminación de tope de ingresos para mantener Asignaciones Familiares – Plan de Equidad”. https://www.gub.uy
• Uzun, A., (2000). Sanayi Devrimi Esnasında Çalışma Şartları, Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan, Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Yayını, Yayın No: 38, Ankara.
• Yüceol, H.M. (2022), ‘’ Covid 19 Pandemi Süreci Sonrasında Çocuk İşçiliğinde Genel Durum ve Politika Önerileri’’ Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 5 - Sayı 2