İŞGÖRENLERİN ALGILAMALARI AÇISINDAN EĞİTİM VE YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI İLE SINAİ FİRMALARININ FARKLILAŞMASI

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 2, 177 - 193, 01.12.2015

Tuna Uslu

https://doi.org/10.24889/ifede.268155

Öz

Bu çalışma, meslek okulları, üniversite ve sanayi çalışanlarını destekleyen ve güdüleyen etkenler ile algıladıkları bireysel özerklik ve yetkinliklerini Öz Belirleme Kuramı açısından tanımlanmaktadır. Amaç yükseköğretimde ve endüstride çalışanların işlerini yapma, sahiplenme ve performans algı düzeyini etkileyen etkenleri tespit etmektir. Kurama ve araştırmanın modeline göre, iş görenlerin içsel tutum ve davranışları ortaya konulduğunda, ortamsal değişkenlerin doğrudan çıktılar üzerindeki etkilerinin azalacağı düşünülmektedir. Araştırmanın bulguları, algılanan kurumsal destek ve bireysel performans açısından yükseköğretim kurumları ile sınai firmalarının birbirlerinden farklılaştığını göstermektedir. Çalışmada, sektörler arasındaki farkların çalışanlar üzerindeki etkisi de iş nitelikleri, işi sahiplenme ve bireysel performans gibi değişkenlerle kıyaslanmış ve yapı denkliğinde anlamlı farklar bulunmuştur. Sektörlerin kendilerine özgü bu farklarla beraber çalışanların üniversite ve sanayiye farklı bakış açıları, sektörler arasındaki işbirliği imkânlarını da kısıtlamaktadır. Çalışmamızdaki bulgular ışığında, üniversite-sanayi işbirliğine yönelik çözümler de tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kurum Desteği, İş Nitelikleri, İşe Adanmışlık, İşi Sahiplenme, Algılanan Bireysel Performans

THE DIFFERENCES OF VOCATIONAL EDUCATION AND INDUSTRY ACCORDING TO EMPLOYEE PERCEPTION

Öz

The influences of organizational support, job characteristics and work engagement on psychological ownership and individual performance are related to various theories like Self Determination, Social Identity and Social Exchange Theory. However among theoretical and empirical works for different sectors and groups, there is a shortage of comparing characteristics of higher education and on-the-job training. Besides, due to little study on meta-analytical work, objective results from universities and industry about which variable is influenced by which other one seems hard to find out. The primary objective in this study is to increase the understanding of perceived performance for the higher education and industry by testing relationships between organizational support, psychological ownership and employee attitudes/behaviours. According to proposed model, when the contextual state and organizational behaviors of the employed as mediating variables are presented, the argument is that direct effect of independent variables lessens

Anahtar Kelimeler

Organizational Support, Job Characteristics, Work Engagement, Job Ownership, Perceived Individual Performance

Kaynakça

• Aldemir, C. (1985). Örgütler ve Yönetimi: Makro Bir Yaklaşım, Bilgehan Basımevi; İzmir.
• Aldemir, C., Ataol, A. ve G. Budak (1998). Personel Yönetimi, III. Baskı, Barış Yayınları, İzmir.
• Aldemir, C., Ataol, A. ve G. Budak (2001). İnsan Kaynakları Yönetimi, IV. Baskı, Fakülteler Kitabevi, Barış Yayınları, İzmir.
• Aldemir, C., Arbak Y. ve Ö. Özmen (2003). Türkiye’de İş Görme Anlayışı: Tanımı ve Boyutları, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 5-28.
• Arbak, Y., Aldemir, C., Özmen, Ö., Katrinli, A., Kesken, J. ve G. İshakoğlu (1997). Perceptual Study of Turkish Managers’ and Organizations’ characteristics: Contrast and Contradictions, Sonja A. Sackman (ed.), Cultural Complexity in Organizations, London: Sage Publications, 87-103.
• Arbuckle, J.L. ve W. Woothke (1999). Amos 4.0 User’s Guide, SPSS Inc..
• Bal, E.A. (2008). Self-efficacy, contextual factors and well-being: the impact of work engagement, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Breaugh, J.A. (1985). The measurement of work autonomy, Human Relations, 38, 551-570.
• Byrne, B.M (1998). Structural Equation Modeling with LISREL, PRELIS, and SIMPLIS, Lawrence Erbaum Associates Publisher, New Jersey.
• Eisenberger, R., Fasolo, P. ve V. Davis-LaMastro (1990). Perceived Organizational Support and Employee Diligence, Commitment and Innovation, Journal of Applied Psychology, 75, 51–59.
• Eisenberger, R., Cummings, J., Armeli, S. ve P. Lynch (1997). Perceived Organizational Support, Discretionary treatment and innovation, Journal of Applied Psychology, 82, 812-820.
• Eryiğit, N. ve T. Uslu (2014). Uluslararası Teknoloji Transferi ve Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Teknoloji ve Sanayi Kümelenmelerindeki İnsan Kaynağı ve Bilgi Yönetimi, 14. Üretim Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ed. Sıtkı Gözlü, Erkan Bayraktar ve F. Tunç Bozbura, Bahçeşehir Üniversitesi
• Ferris, G.R., Arthur, M.M., Berkson, H.M., Kaplan, D.M., Harrell-Cook, G. ve D.D. Frink (1998). Toward a social context theory of human resource management-organizational effectiveness relationship, Human Resource Management Review, 8, 235–264.
• Gülcan, Y. Ve C. Aldemir (2004). Bölgesel Kalkınmada Ekonomik Göstergeler İle Yerel Kültür Özellikleri Arasındaki İlişkiler: Aydın ve Denizli Örnekleri, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Cilt I, Mart 2004, Pamukkale Üniversitesi, 220-232
• Hackman, J.R. ve G.R. Oldham (1976). Motivation through the design of work: Test of a theory, Organizational Behavior and Human Performance, 16, 250–279.
• Hackman, J.R. ve G.R. Oldham (1980). Work Redesign, Addison-Wesley Longman, Inc.
• Jones, J.M. (1986). Racism, a cultural analysis of the problem, Prejudice, discrimination and racism, San Diego: Academic Press.
• Joreskog, K. ve D. Sörbom (2001). LISREL 8:. User’s Reference Guide, Scientific Software International Inc.
• Kahn, W.A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work, Academy of Management Journal, 33 (4), 692–724.
• Kiper, M. (2004). Teknoloji Transfer Mekanizmaları ve Bu Kapsamda Üniversite-Sanayi İşbirliği, Teknoloji, TMMOB 50. Yıl Yayınları, 59- 122.
• Luthans, F., Norman, S.M., Avolio, B.J. ve J.B. Avey (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate, Journal of Organizational Behavior, 29, 219–238.
• Malesta, R.M. ve L.E. Tetrick (1996). Understanding the Dynamics of Organizational and Supervisory Commmitment, Society for Industrial and Organizational Society Annual Meeting, San Diego.
• Mayhem, M.G., Ashkanasy, N.M., Bramble, T. ve J. Gardner (2007). A Study of the Antecedents and Consequences of Psychological Ownership in Organizational Settings, The Journal of Social Psychology, 147(5), 477–500.
• Morgeson, F.P., Delaney-Klinger, K.A. ve M.A. Hemingway (2005). The importance of job autonomy, cognitive ability, and job-related skill for predicting role breadth and job performance, Journal of Applied Psychology, 9.
• Naumman, S.E., Bies, R.J. ve R. Martin (1995). The roles of organizational support and justice during a layoff, Academy of Management Best Papers Proceedings, 89-93
• Niskanen, A. (2005). Forest Sector Entrepreneurship in Europe-Summary of Country Studies of COST Action E30, Acta Silv. Lign. Hung. Special Edition, 7-15
• Parker, S. (1998). Enhancing role-breadth self efficacy: The roles of job enrichment and other organizational interventions, Journal of Applied Psychology, 83, 835–852.
• Pierce, J.L., Jusilla, I. ve A. Cummings (2009). Psychological Ownership within the Job Design Context: Revision of the Job Characteristics Model, Journal of Organizational Behavior, 30(4), 477–496.
• Saks, A.M. (2006). Antecedents and consequences of employee engagement, Journal of Managerial Psychology, 21(7), 600-619
• Salanova, M. ve W.B. Schaufeli (2008). A cross-national study of work engagement as a mediator between job resources and proactive behaviour, The Int. Journal of Human Resource Management, 19(1), 116–131.
• Schaufeli, W., Salanova, M. ve A.B. Bakker (2006). The measurement of Work Engagement With A Short Questionnaire: A Cross-National Study, Journal of Educational and Psychological Measurement, 3, 71–92.
• Shore, L.M. ve S.J. Wayne (1993). Commitment and employee behavior: Comparison of affective commitment and continuance commitment with perceived organizational support, Journal of Applied Psychology, 78, 774–780.
• Sigler, T.H. ve C.M. Pearson (2000). Creating an empowering culture, Journal of Quality Management, 5, 27–52.
• Spreitzer, G.M. (1995). Psychological empowerment in the workplace, Academy of Management Journal, 38(5), 1442–1465.
• Teo, H.H., Wei, K.K., ve I. Benbasat (2003). Predicting Intention to Adopt Interorganizational Linkages: An Institutional Perspective. MIS Quarterly, 27(1), 19-50.
• Uslu, T. (2010). Birey Davranışları Üzerine Bütüncül ve Birleştirici Bir Model Denemesi, International 8th Knowledge, Economy & Management Congress Proceedings, ISBN: 978-9944-0203-7-4, 1643-1658.
• Uslu, T. (2011a) Üniversite-Sanayi İşbirliğinde Kritik Bir Öncel: Sürekli Öğrenme, İşi Sahiplenme, Çalışan Tutumları ve Türkiye’deki Durum Analizi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Saha Çalışması, 4. ÜSİMP 4. Kongresi Sonuç Raporu, 2–3 Haziran 2011, 11
• Uslu, T. (2011b). Sanayi Sektöründe KOBİ ve Büyük İşletme Çalışanlarının Yatırım Yapma Tercihleri ve İşlerini Sahiplenme Biçimleri, 7. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi Bildiri Kitabı, ed. Müge İşeri, Gülsüm Savcı Gökgöz, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayın No: 155, ISBN: 978-605-87976-8-0, 263-270.
• Uslu, T., Çetin, M. ve E.M. Çam (2011). Hizmet Sektöründe Özerklik ve Yetkinlik Algısının İşi Sahiplenme Aracılığıyla Çalışanlara Etkisi: Sağlık, Eğitim ve Turizm Sektörlerinin İnşaat Sektörü İle Karşılaştırılması, 10. Ulusal İşletmecilik Kongresi Genişletilmiş Bildiri Özetleri Kitabı, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi, Kardeşler Cilt Evi, ISBN: 978-975-441-331-1, 427-430.
• Uslu, T. (2012) Türkiye’de Üniversite-Sanayi İşbirliğinde Kritik Bir Değişken Olarak İnsan Faktörü, Üniversite Sanayi İşbirliği Merkezleri Platformu-ÜSİMP 5. Ulusal Kongresi, 21–22 Haziran 2012, Sabancı Üniversitesi, 30.
• Uslu, T. (2014). Uzaktan Eğitim Eğilimlerini Yerel Okul ve Üniversitelerin İhtiyaçlarına Uyarlama, XVIII. Türkiye'de İnternet Konferansı Bildiriler Kitabı, ed. Akgül, M. ve diğerleri, 1. Baskı, İnternet Teknolojileri Derneği, Bilgi Kitapevi, ISBN: 978-605-85087-1-2, 141-146
• Watkins, A. (1995). Communication Concepts Related to Perceived Organizational Support, Western Journal of Communication, 59(4), 326-347.